Son 10 yılda enflasyonu en çok hangi kesim hissetti?
2024 yılı enflasyon verilerinin açıklanmasıyla yeniden enflasyon tartışmaları arttı. Gelir gruplarının tüketimlerine göre, son 1 yılda ve 10 yılda enflasyon nasıl hissedildi?
ÖZDER ŞEYDA UYANIK
2024 yılı enflasyonu yüzde 44,38 olarak açıklandı. Ücret zamları gölgesinde gelen enflasyonda asgari ücrete yüzde 30 zam yapılmasının ardından emekli ve memur zamları da belli oldu. Ancak özellikle dar ve sabit gelirli vatandaşın enflasyonun açıklanmasının ardından hissedilen enflasyona göre TÜİK verilerini yeniden tartışmaların odağına aldığı görüldü.
Hissedilen enflasyon
TÜİK’in 2023 yılında açıkladığı Hanehalkı Tüketim Harcaması verilerine göre, hissedilen enflasyon gelir düzeyine göre harcamalar da değiştiğinden farklılaşıyor.
Son yıllarda hissedilen enflasyon nedeniyle veriler daha çok tartışılıyor.
Gelir düzeyi en düşük olan yüzde 20’lik kesim gıdaya daha çok harcama yaparken, vatandaşın temel gelir kaynağına göre tüketim harcamalarının dağılımında da en çok gıda harcaması yapanların emekliler olduğu görülüyor. Böylelikle gıda fiyatlarındaki yükselişe karşı dar gelirli kesim hassas oluyor.
Gelir düzeyi en yüksek kesim de tüketiminde gıdadan daha çok ulaştırmaya pay ayırmak durumunda kaldığından bu alandaki fiyat değişimlerine karşı da daha hassas oluyor.
Son 1 yılda kim enflasyonu daha çok hissetti?
Gelir gruplarına göre, son 1 yılda yüzde 44,38 olarak açıklanan enflasyonu en yüksek hisseden grup, dar gelirli kesim oluyor. En düşük yüzde 20’lik kesimin tüketim harcamalarına göre TÜFE verilerindeki harcama kalemlerinde yapılan hesapla enflasyon yaklaşık 5 puan daha yüksek hissetti. Böylelikle en düşük gelirli kesimin enflasyonu yüzde 49,28 olurken, gelir arttıkça enflasyonda hissedilen oranın düştüğü görüldü.
En yüksek gelir düzeyinde olan yüzde 20’lik kesimin hissettiği enflasyon ise yüzde 45,03 oldu.
Hanehalkının gelir kaynağına göre tüketim harcamaları dağılımında da en yüksek enflasyonu hisseden emekliler oldu. Emekliler tam 5 puan fazla enflasyona maruz kalırken, ücretliler yüzde 46, gayrimenkul ve menkul kıymet geliri olanların hissettiği enflasyon yüzde 45,60 ve girişimcilerin hissettiği enflasyon da yüzde 44,36 ile TÜFE’den düşük oldu.
Son 10 yılda hissedilen enflasyonda durum ne?
Yüzde 20’lik gelir gruplarına göre son 10 yılda da (2023 tüketim harcamaları üzerinden) enflasyonu en çok hisseden en düşük gelirli kesim oldu. 10 yılda TÜFE endekslerindeki değişim yüzde 983,70 olurken, en düşük gelirli yüzde 20’lik kesimin hissettiği enflasyon yüzde 1.054 oldu.
En yüksek gelire sahip kesimin 10 yılda hissettiği enflasyonun TÜİK TÜFE ile farkı yaklaşık 25 puan olurken, en düşük gelire sahip kesimin farkı ise 70 puan oldu.
Gelir kaynağına göre bakıldığında, açık ara en çok enflasyonu hissedenler emekliler olurken, girişimcilerin bu kez ikinci olduğu görüldü. Ücretli kesimin hissettiği enflasyon da gerçekleşen enflasyondan yaklaşık 30 puan yukarı oldu. 10 yılda en düşük hissedilen enflasyon ise gayrimenkul ve menkul kıymet geliri olanlarda görüldü.
