Seçim dönemlerinin hisseleri

Barış ERKAYA - BORSA ANALİZ

Yaklaşan seçim takvimi yeni bir fırsat-risk dengesini de beraberinde getiriyor. Geçmiş seçimlerdeki eğilim, borsanın seçim takviminin başlamasından sandığa kadar geçen süreçte yatay seyir, seçimi takip eden 1-1.5 yıl içerisinde ise bir ralliye işaret ediyor. Seçimin hem öncesi hem de sonrasında en hareketli hisseler en likit hisseler oluyor. Borsa için bu seçimlerde önemli soru işareti öncesinde yaşanmış olan büyük ralli.

Türkiye kritik seçim dönemeçlerinden birine girdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, seçim takvimi için 10 Mart’ı işaret etmesiyle 14 Mayıs 2023 tarihi sandığın halkın önüne konulması için ciddi bir olasılık haline geldi.

Bu da artık seçim takvimine resmen girilmesi açısından önümüzde yaklaşık 1 aylık bir süre kaldığını gösteriyor.

Elbette seçim takvimi, öncesi ve sonrasıyla borsa yatırımcılarını da çok çok yakından ilgilendiriyor. Peki seçim dönemlerinde Borsa İstanbul, genellikle nasıl hareket ediyor? Seçim öncesinde ve sonrasında hangi hisseler ve sektörler seçime nasıl tepki veriyor?

Geçmiş seçimlerde öne çıkan sektörler

Borsa İstanbul’un datalarına ulaşmaya başladığımız ilk tarihten bu yana geçmiş seçimleri incelediğimizde karşımıza kıyaslama yapabilmek açısından çıkan ilk tarih Nisan 1999 seçimleri. Seçim takviminin 1999 Ocak ayında başladığı bu seçimlerde, yaşanan derin krizin de etkisiyle zaten dip seviyelerde olan borsa seçime kadar yüzde 60’ı aşan bir yükseliş yaşamış, seçimin hemen ardından ise endeks seçim takviminin başından itibaren 5 katı seviyelere ulaşmıştı.

Seçim takvimi içerisinde bankacılık hisseleri, büyük holdingler, otomotiv ana ve yan sanayii, demir çelik, tekstil ve gıda şirketleri endeksin üzerinde bir performans sergiledi. Seçimle birlikte ortaya çıkan koalisyon (ANASOL-D) borsada yeni bir ralliyi tetiklemiş ve bu defa en çok yükselen hisseler inşaat ve gayrimenkul yatırım ortaklığı, teknoloji ve savunma, büyük holdingler, dayanıklı tüketim, çimento ile otomotiv hisseleri oldu.

Bir sonraki seçim dönemi ise aslında 1999 seçimleri sonrası sert rallinin ardından düzeltme dönemine denk geldi. Ülkede tek parti iktidarının başlangıcı olan bu seçimlerde, takvimin başlamasından sandığa kadar geçen sürede Borsa İstanbul, yatay bir seyir izlerken seçim sonrası ilk ciddi ralli tam bir yıl sonra geldi. Seçim takvimi içerisinde çimento, hazır giyim, otomotiv yan sanayii, holding ve tekstil hisselerinde hızlı hareketler yaşanırken seçim sonrası 1 yıl içerisinde demir- çelik, otomotiv yan sanayii, gıda, inşaat ve yan sanayii, çimento gibi sektörlerin hisseleri yükselişte dikkat çekenler oldu. Büyük holding ve bankacılık hisselerinde ise değer kayıplarına uğrayanlar bile görüldü.

Temmuz 2007 seçimleri ise borsada halihazırda yaşanmış sert bir rallinin arkasından gerçekleşti. Seçim takvimi başladığında ralli çoktan bitmişti. Seçim takviminden sandığa kadar geçen sürede gıda, bankacılık, holding, petrokimya, demir-çelik ve ürünleri hisseleri hareketliyken seçimden sonraki 1 yıl içerisinde gübre, sigortacılık, gıda, gayrimenkul yatırım ortaklığı, tekstil sektörü hisseleri düşen piyasada ayrıştı. Asıl ralli ise 2009 yılında geldi.

Seçim dönemlerinin ortak özelliği

Haziran 2011 seçimleriyle başlayıp Haziran 2018’e kadar geçen süreçte yaşanan seçim süreçlerin borsa açısından ortak özelliği ise seçim takvimi içerisinde yaprak kıpırdamaması fakat seçimi takip eden yaklaşık 1-1.5 yıl içerisinde ise borsanın bir ralliye başlaması oldu. 2018 seçimlerinin farklı olan tarafı ise zaten seçim sürecinden 1-1.5 yıl önce sert bir ralli gerçekleştirmiş olmasıydı.

Seçim sürecinde öne çıkan şirketler

Her bir seçim döneminin en yüksek performans sergileyen hisseleri değişse de hisse bazında bakıldığında resmi seçim takvimi içerisinde endekse göre daha iyi performans sergileyen hisseler sıralamasında Akbank, Şişecam, Koç Holding, Çemtaş, SASA, Tüpraş, Borusan Yatırım, Sabancı Holding, Petkim, Ereğli Demir-Çelik son 7 seçimin öncesinde nispeten istikrarlı ve göreceli daha sağlam hareketler sergileyen hisseler olarak öne çıkıyor.

Seçim sonrasının hareketli hisseleri

Seçim sonrası dönemlerde ise daha sığ tahtaları olan ama daha agresif yükselişler sergileyebilen hisselere doğru kayıyor. Örneğin son 7 seçimi takip eden 1 yıllık periyotlarda ortalama en yüksek getiri sağlayan hisseler sıralamasında nispeten daha spekülatif hisseler daha ön planda yer alırken, BİST 30 ve 100 endekslerine dahil bazı hisselerde ise daha az ama yine istikrarlı bir yükseliş görülüyor. Bu açıdan öne çıkan hisseler arasında Pera GYO, Aselsan, F-M İzmit Piston, Alarko Holding, Aygaz, Sarkuysan, Vestel, Şişecam gibi hisseler yer alıyor.

BU SEÇİM 2007 VE 2018’E BENZİYOR MU?

Geçmiş seçimlerdeki borsa performansları elbette bundan sonrası yüzde 100 gösterge değil. Fakat önümüzdeki seçimlerin geçmişle benzerlikleri de kafaları karıştırıyor. 2007 ve 2018 seçimlerinden hemen önce borsa bir ralli yapmıştı. Hal böyle olunca da 2007 seçimlerinde sandığa kadarki süreçte yükseliş yüzde 24 ile sınırlı kalmış, yeni ralli için yatırımcılar iki yıl beklemişti. 2018’de de borsa seçim takviminde yatay düşen uzun seyir izlemiş, yükseliş için yatırımcı 1.5 yıla yakın bir süre beklemişti. Bu iki seçim dönemi dışında kalan dönemlerde ise seçimlerin ortak özelliği öncesinde sert bir ralli yaşanmaması, seçim sürecinin yatay seyirle geçmesi ve seçimlerden 1 yıl sonra ise yeni bir ralli başlaması oldu.

BU DÖNEMDE NASIL HAREKET EDİLMELİ?

Aslında bunu belki de bugünkü durum itibariyle sert bir ralli sonrası siyasi riskin gündeme girdiği dönemler olarak değerlendirebiliriz. Çünkü seçim süreci oldukça gerilimin yükseldiği dönemler. Hele ki son yılların en çekişmeli seçimi olacağı düşünüldüğünde bu defaki seçimlerde anket şirketlerinin anketlerinin bile borsada dalgalanmalar yaratabilme potansiyeliyle karşı karşıya kalabileceğiz. Bu ortamda uzmanların yatırımcılara seçim taktiği önerileri:

■ Hisse seçimlerinizi yaptıysanız ve bu hisselerle ilgili eğer bir beklenti değişikliğiniz yoksa gün içi sert dalgalanmaların kararınızı etkilemesine izin vermeyin

■ Eğer elinizdeki hisselerden son yaşanan rallide yüksek getiri elde ettiyseniz bilanço dönemini daha ucuz kalmış ve beklentisi yüksek hisselerle değiştirmek için fırsat olarak kullanabilirsiniz

■ Seçim öncesi ve sonrası analizler olağanüstü bir gelişme yoksa borsanın genellikle seçim takvimi içerisinde yatay, seçimi takip eden 1 yılda ise yükselişler yaşayabildiğini ortaya koyuyor. Bu, uzun vadeli yatırıma dönüş için iyi bir gösterge

■ Kısa vadeli hareketlerden kar sağlamak isteyenler için en likit hisselerde ve sürekli olarak stoploss çalıştırarak seçim sürecini geçirmek riski azaltabilecek bir taktik olacaktır

■ 2023, 2022’ye göre farklı sektörel ve hisse bazlı beklentilerin oluşabileceği bir yıl olarak görülüyor. Bu değişen beklentileri göz önüne almak seçim sonrasında veya öncesinde yaşanabilecek getiri imkanlarından en yüksek oranda faydalanmayı sağlayabilir

■ Hızlı yükselen borsa dönemleri, çevrenizde sıklıkla manipülasyon amaçlı dedikodular duyabileceğiniz dönemler olacaktır. Sığ bir tahtaya sahip hisse senedinde kulağınıza gelen astronomik getiri iddiaları, en çok dikkat etmeniz ve uzak durmanız gereken dedikodular arasında yer alır. Çünkü büyük olasılıkla o hisse senedinde en yüklü pozisyona sahip olanlar ellerindeki hisseleri artık satabilecekleri birilerini aramaya başlamıştır. Bu seçim dönemi de tam olarak aslında böyle bir döneme denk geldiği için önümüzdeki aylarda buna da dikkat etmek çok önemli görülüyor.