Şans Sohbetleri: Yabancı çıkabileceği kağıda girer

Ekonomist Ali Ağaoğlu ve gazeteci Hakan Güldağ bu hafta Şans Sohbetleri'nde Fed ve ECB sonrası gelişmelerin borsa ve faizi nasıl etkileyeceğini tartıştı.

Güldağ: Amerika'dan güvercin açıklamalar geldi faiz konusunda. Anlaşılan Fed faiz indirimine beklenenden hızlı gidecek.

Ağaoğlu: Piyasalar onun için Noel Baba rallisini kutluyor ya... Fed artık faiz artışlarının sonuna geldiğini zımni olarak söyledi.

Güldağ: Avrupa Merkez Bankası'nın açıklamaları Fed kadar güvercin değildi ama ECB'nin de indirimlere gitmesi bekleniyor. Doğrusu, bizim Merkez Bankamızdan daha şahin başka bir merkez bankası görmüyorum şu sıra.

Ağaoğlu: 2024 ikinci yarıdan itibaren iki faiz indirimi beklerken artık üç indirim bekleniyor. Hatta piyasa tahmini 6’ya çıkıyor.

Güldağ: Abartılı. Ne olacak da...

Ağaoğlu: Bence olmayacak. Çıkışlar 75'er baz puan olurken, indirimler 25’er olacak. Lagarde’ın söylediği söz kritik. ‘Gardımızı indirmek için henüz erken’ dedi.

Güldağ: Önce Fed mi başlar?

Ağaoğlu: Beklenti Fed başlamıştı artırıma şimdi indirime de yine Fed başlayacak yönünde. O yüzden parite 1.06’lardan 1.010’lara geldi tekrar. Benim görüşüm farklı. Önce Avrupa indirime geçecek. Avrupa'da ekonomi zaten sallan yuvarlan giderken bir de yüksek enflasyon darbesi geldi. Bir türlü toparlanamıyor.

Güldağ: Konjonktürün de ötesinde bir gelişme var orada. Dünyada otomotiv ile anılan Almanya'nın dahi Çin'in elektriklilerine karşı zorlandığı bir ortamdayız.

Ağaoğlu: Bu ortamda hem değerli Euro, hem yüksek faiz Avrupa'nın çok işine gelmez.

Güldağ: Ama sonuçta indirim beklentini sen de erkene çektin...

Ağaoğlu: Mecburen. Ama piyasa martta bekliyor. Benim beklediğim ilk indirim nisan-mayısta olacak gibi. Fed, yüksek faizlerde kalıp Amerika'da bir resesyona sebep olmak istemez. Özellikle Amerika’daki başkanlık seçimleri öncesinde.

Güldağ: Merkez Bankası’nın bu hafta PPK toplantısı var. 250-300 baz puan artış gelmesi bekleniyor.

Ağaoğlu: Bu ay gelmese bile 500 puanlık artış kaldı. Büyük ihtimalle enflasyonda 70’li rakamlar, o beklenen zirve sırasında belki artış yapabilir. Artık 45’li bir faiz ortamı piyasanın beklentisi. Vadeli kontratlara baktığımda da 40’lı faiz hesaplanıyor. 50’li değil. Bu piyasanın genel faiz dengesini yavaş yavaş oturtmaya başladığını söylüyor.

Güldağ: Borsada bu 'iyi haber' en çok nereye yansır dersin?

Ağaoğlu: En fazla yansıyacağı sektör bankacılık olacak. Son 3 yılda çok dayak yemiş bir sektördü. 2024'ün ana temalarından biri bankacılık sektörü olacak.

Güldağ: Yabancı geliyor, daha da gelecek beklentisi de yüksek.

Ağaoğlu: Şunu unutmayalım; yabancılar borsada öncelikle çıkabilecekleri kağıtlara gireceklerdir. Derinliği olan, ana kağıtlara...

Güldağ: BIST 30 kağıtları mı?

Ağaoğlu: BIST 50 bölgesi diyelim. Son dönemde yapılan onlarca halka arzın içinde ise yabancıların alabileceği, ilgi duyabileceği çok az hisse var. Onlar gözden düşer. Ana kağıtların yükseleceği dönem olur.

Güldağ: Bu yıl halka arz edilen şirketler için şanslı bir dönemdi. Tabii fiyat da önemli olacaktır.

Ağaoğlu: Dolar bazındaki fiyatlamaları zirvesini gören hisse senetlerini de iyi izlemek lazım. Yabancılar onları zirvelerinden alacak mı ondan da şüpheliyim.

Güldağ: Şimdi öyle söyleyince işin emeklilik fonları tarafı da var. Yüzde 50 hisse zorunluluğu gelince halka arz edilen hisseleri epey koymuştu fon yöneticileri...

Ağaoğlu: Öyle... O yüzden çok coşkulu bir 2024 borsa sezonu öngörmüyorum. Bu yılki kadar coşkulu olmayacağı kesin. Artık faiz borsaya rakip. Kopup gidecek borsa görmeyeceksek, mevduatta yüzde 45-50 oranlarının olduğu durumda, hisse senetleri yüzde 70 artar mı diye sık sık aklımıza getireceğiz.

Güldağ: 8 bin puan dersek endekse, mevduat faiziyle bakarsak borsa endeksi 11.500 puan eder kabaca 2024 yıl sonunda. Doları da bugünkü 29 lira düzeyinden hesap edersek 41,5-42 lira eder. Yaşanabilecek coşku düzeyi için bir de matematiksel bakmakta yarar var. Bu denklemi bozacak hızlı bir yabancı girişi olabilir.

Ağaoğlu: O da yine swap kanallarının açılmasına bağlı.

Güldağ: Swap'ta kanalları açarsak TL'nin açığa satışına da kapı açarız diye korkuluyor. İş ağırdan alınıyor. Muhtemelen yılın ikinci yarısında daha pozitif bir ortam oluşacak. Euro, dolar, hatta TL faizleri düşmeye başlamış olacak.

Ağaoğlu: TL'de öyle hemen faiz düşüşü ben beklemiyorum. Beklentim Aralık’taki toplantıda belki 250 baz puanlık bir artış. Önümüzdeki yıl şubatta martta 250 baz puanlık bir artışla 45’e getirmeleri sonrasında ihtimaldir ki ekimden itibaren indirim gelebilir. O zaman 2024'ü yüzde 40'la bitiririz.

Güldağ: Benim gördüğüm eğer bu program aynen devam eder, enflasyonun belini bir kere daha kırar gibi olursak, faiz indirimi hazirandan sonra başlar. O zaman gelecek senenin enflasyonu kaç olur diye sormaya başlayacağız. Eğer öngörüldüğü gibi 2025 enflasyonu 14-15 olur algısı güçlenirse faiz oranı yıl sonunda yüzde 30'un bile altına inebilir.

Ağaoğlu: İddialı. Bunu tartışalım.

'Swap endişesi' düzenlemelerle aşılabilir

Güldağ: Noel baba rallisi için ne diyorsun?

Ağaoğlu: Bana haber vermeden geldi. 3 merkez bankasının da faiz artışlarına son vereceğini söyleyeceği belliydi. Piyasanın modu 1,5 ay içinde 180 derece döndü. Bu yılın ana temalarından biri borsada yapay zekaydı. Önümüzdeki yıl seçici bir yapay zeka rallisi bekliyorum. Türkiye’ye giriş olmasını ben de bekliyorum. Swap kanalları açmamız lazım, henüz daha pozitif sinyal gelmedi. Merkez Bankası da 'önce rezervleri güçlendireyim sonra swap kanallarını açayım' noktasında.

Güldağ: TL’de açığa satıştan mı korkuyorlar?

Ağaoğlu: Bize döviz gelecek biz onlara TL vereceğiz, bizim verdiğimiz TL ile tekrar döviz alacaklar. Aldıkları dövizin bize getirdikleri dövizden fazla olduğu durumda biz tekrar elimizdeki rezervleri satmak durumda kalacağız, yine eksi rezervler artacak endişesi var. Halbuki bu gelen parayı dolar TL spekülasyonu yapmayıp doğrudan bono veya hisse senedi ya da doğrudan yatırıma gitmesini yönlendirecek düzenlemeler yaparsanız bunların döviz piyasasından döviz almalarını engelleyebilirsiniz.

Güldağ: Bunu hep yaşıyoruz. Başka ülkeler de yaşıyor. Sıcak para geliyor ihtiyaç var, döviz krizi çıkmasın. Ondan sonra bu ülkedeki katma değer havuzuna dadanıyor, neyi var neyi çok kurutuyor. Siz o sırada bunları yatırıma yönlendirmediyseniz hadi bakalım kaynaklarınızı dışarıya ucuza ucuza transfer etmenin ötesine geçmiyor bu sıcak para.

Ağaoğlu: Güney Amerika’da Tobin vergisi var. Dövizin yüzde ikisini vergi olarak açıktan alırsınız sonra piyasaya salarsınız. Rusya’da 98-99’da çalışırken C denilen bir hesap tpi vardı. Bu hesap üzerinden paralar ülkedeki piyasalara girerdi. Sadece yabancılar buraya parayı gönderip rubleye çevirip sonra bunu sermaye piyasalarından belirli aktiflere yatırabiliyorlardı. Ya hisse senedi ya devlet tahvili alıyorlardı. Swap yapıyorsunuz da yaptığınız swap’ı tersine çevirin. Çin’e gittiğinizde istediğiniz gibi alım satım için hareket edemezsiniz. Bize de bu düzenlemeyi yapın. Bu fonlar belli kanallara yatırım yapabilirler. Gelen gelir gelmeyen gelmez.

Güldağ: Akılcı yol ve yöntemler geliştirmek lazım. durgun suda herkes kaptan böyle zamanlarda görülecek bu işteki beceri.

Petrol 'alıcı'ya döner, altında 2010 kritik destek

Güldağ: Petrol ve altın tarafına değinelim. Ne öngörüyorsun?

Ağaoğlu: Petrol kısa vadede 80’e kadar yükselebilir, ama kopup gidecek, ortalığı yıkıp dökecek bir hareket olmaz. 2024 beklentim 65-75 bandı. Bu yılın başında Biden 'Amerika’daki stratejik rezervleri yerine koyacağız' demişti. Yükseldiği yer 67-72 dolarlar arasında. Son gelen veriler stratejik rezervlerde majör artışlar olmadığı yönünde. Bence Amerika bu stratejik rezervleri artık çok fazla artırmayacak. Eskiden yurt dışından ithalat yoluyla rezerv oluştururken artık dünyanın en büyük petrol ve doğalgaz üreticisi haline geldi. İhracatı kapattığında bütün rezervleri kendine yetiyor olacak. Oraya para bağlamasına gerek kalmadı. Yapısal bir değişim daha var. Bu gözle izleyeceğim. 67-72 eskiden dip veya taban oluşturabilecek seviyeyken bu seviyenin ortadan kalkacağını, o yüzden de petrolün alıcı piyasasına döneceğini düşünüyorum. Altın ise Fed öncesinde 2145-2128 gibi değişik zirveler gördü. 2100’ü aşıp yeni bir zirve test etti, fakat hemen arkasından ciddi sert satış geldi. Kar realizasyonları nedeniyle. Fed faizi indirecek düşüncesiyle altın 50 gün ortalamasından döndü. Gümüş hem 50 hem 100 günü kırmıştı şimdi tekrar çıktı. Gümüş kopup gitmeyecek. Gümüş için 23 seviyesinde altın için 2010’da kritik destekler var. Bunların altına inerse yeni denge kurulacak. 2100’ü üstüne çıkacak bir altını da beklemiyorum, Fed faiz indirim sezonu başlayacak olsa bile. Ne zaman bu olur o faiz indirimi piyasanın beklediği gibi 125 baz puanlık indirimlere doğru giderse o zaman da 2200’ler seviyesi var. Onun üzerini teknik analiz kolay kolay açıklayamıyor. Altın 2020’lere giderken gümüş 30 doları zorluyorsa evet dünyada yeni dengeler kurulacaktır. Ama onun için henüz erken.

Euro, dolara karşı 'önce düşük sonra yüksek seyreder

Güldağ: Avrupa Merkez Bankası Fed'den önce faiz indirimine başlar diyorsun. Pariteyi nasıl etkiler?

Ağaoğlu: Önce biraz Amerikan 10 yıllıklarından dem vurayım. Son zirve ekim ayı sonlarına doğru 5.02'deydi. Şu anda 3,90'larda. Hareket hızlı ve sert oldu. Piyasa çok hızlı bir faiz indirimi beklentisine girdi. Aslına bakarsan bu beklentinin gerçekleşmesine engel olacak kadar hızlı oldu. Amerika'daki faiz ortamanın çok daha düşük seviyelerde olacağı beklentisi döndü dolaştı emtia tarafını etkiledi.

Güldağ: Brent petrol 77 doları aştı.

Ağaoğlu: Pariteye gelince, Avrupa Merkez Bankası Fed'den önce adım atacaksa ki, ben öyle düşüyorum, şu anda 1.10'lar seviyesinde olan Euro/dolar paritesi yeniden 1.05’li seviyelere gelecektir.

Güldağ: Ne zaman için diyorsun?

Ağaoğlu: Faiz indirim döngüsü her iki merkez bankası için bu yıl tamamlanmadığı noktada. Bence eylül, ekimde olacak bu. Yılın sonuna doğru ise paritenin 1.15/50 bandına çıkacağını tahmin ediyorum.Yani yılın 3'te 2'sinde düşük Euro, sonraki 3'te birinde ise dolara karşı güçlenen Euro.

Güldağ: Bu sıra çok konuşuluyor spekülatörler Euro alıyor diye.

Ağaoğlu: Tek yönlü gitmeyecek. Görece olarak da bizim için iyi ortam. İstisnai olarak hammadde tarafında ortaya çıkabilecek düşen faiz ortamının yaratacağı hammadde fi yat artışlarının negatif etkisini biraz kenara koyarak konuşuyorum. Petrol yukarı gidemeyecek diye düşünüyorum.