Sanayi üretimi martta yüzde 2 düştü

Şebnem TURHAN

Koronavirüs salgını, Türkiye’ye ulaştığı mart ayında sanayi üretimini beklentilerin üzerinde etkiledi. Martta geçen yıla göre sanayi üretimi yüzde 2 azaldı. Piyasanın beklentisi üretimde yüzde 1,8 seviyelerinde artış olması yönündeydi. Beklentileri alt üst eden verinin nisan ve mayısta çok daha kötüleşmesi bekleniyor. Bu yıl sanayi üretimindeki yüzde 2 daralma geçen yıl martta yaşanan yüzde 1,9 küçülmenin baz etkisine rağmen oluştu.

Öncü göstergeler daha kötüye işaret ediyor

11 Mart’ta Türkiye’de ilk vakanın görülmesinden sonra önce otomotiv sektörü martın son haftasında üretime ara vermişti. Sanayinin diğer kollarında üretim durdurmalar nisan ile birlikte başlamıştı. Martın ikinci yarısında etkisini gösteren koronavirüs salgınının üretimi bu kadar yoğun etkilemesi şubata göre sanayi üretiminin de yüzde 7,1 azalmasına neden oldu. Öncü gösterge imalat sanayi PMI verisi nisanda 33.4 seviyesine sert gerilemişti. Martta ise 48.1 ölçülmüştü. Bu öncü gösterge de nisan ayında üretimdeki durgunluk seviyesinin çok daha sert gerçekleşeceğini ortaya koyuyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre martta sanayi üretimi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2 azaldı. Madencilik ve taş ocaklığı sektörü yüzde 5,6, imalat sanayi yüdze 1,9, enerji sektörü ise yüzde 0,9 daralma gösterdi. Ara malı imalatında yüzde 2,1 artış yaşanırken dayanıklı tüketim malı imalatı yüzde 16.6, dayanıksız tüketim malı imalatı yüzde 3, enerji yüzde 1,1, sermaye malı imalatı ise yüzde 6,8 küçüldü. Bu veriler bize Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı Avrupa’daki koronavirüs etkisinin üretimde hemen karşılığını bulduğunu gösteriyor.

Tekstil ve giyimden 2 puanlık daralma

Sanayi üretiminin en ağırlıklı kolu imalatta sıkıntılar büyük. İmalatta üretim düşüşü yüzde 1,9 yani neredeyse tek başına sanayi üretimindeki daralmayı belirledi. İmalatın alt kollarından gıdada martta geçen yıla göre yüzde 6,2 üretim artışı var, imalat sanayiye olumlu etkisi 0.8 puan. Nitekim koronavirüs salgını boyunca bu sektörde üretim artışının devam etmesini bekliyoruz. Ancak şubat ayına göre gıdada bile yüzde 0,6 üretim azalması oldu.

Tekstil ve giyim sektöründe üretime ara nisanda verildi. Ama bu iki sektör de ihracatçı sektörlerimizden ve yine Avrupa onların en büyük pazarı. Martta tekstilde yüzde 7,1 giyimde yüzde 16,5 üretim azalmış. Mart imalat sanayini azaltıcı etkileri sırasıyla 0.8 ve 1.2 puan. Yani tekstil ve giyim sektörü tek başına 2 puanlık daralma yaşatmış.

Otomotivde üretim yüzde 20,3 azaldı

İhracatçı sektörlerden elektrik ve teçhizatta yüzde 5,7 daralmanın etkisi 0.2 puan oldu. Bilgisayar ve elektronik ürün imalatında yüzde 9,1 daralma ile yine 0.2 puan etki görülüyor. İhracatın lokomotifi otomotiv sektöründe durum sıkıntılı. Üretim yüzde 20,3 daraldı. Zaten ilk üretime ara verenler martın son haftasında otomotiv üreticileri olmuştu. Bu üretim kaybı imalat sanayiyi 1.3 puan düşürdü. Diğer ulaşım araçları imalatı da yüzde 15,3 daraldı. Mobilya imalatında ise yüzde 13 küçülme var.

Koronavirüste ayakta durabilen sektörler

Ambalaj sektörü bu krizde güçlü duruyor. Kağıt ve kağıt ürünleri imalatında geçen yıla göre yüzde 11,7 üretim artışı var. Bunun etkisi 0.3 puan. Kimyasallar da virüse karşı üretim artışı yaşayanlardan ki önümüzdeki aylarda da üretimini sürdürmesi bekleniyor. Mart ayında üretim yüzde 8,1 arttı ve etkisi 0.5 puan oldu. Ana metal sanayi martta ayakta durabilmiş. Yüzde 2,8 üretim artışı var. Fabrikasyon metal ürünlerinde yüzde 4,3 artışın imalat sanayiye etkisi 0.3 puan. Makine ve ekipman imalatında da yüzde 2 üretim artışı yakalandı.

İlk çeyrekte herşeye rağmen güçlü büyüme

Ekonomik büyümeye en fazla katkı veren sanayi üretimi yıla çok iyi başlamıştı. Ocakta yüzde 7,7, şubatta yüzde 8,5 artan sanayi üretimi martta yüzde 2 daralsa da ilk çeyrek geçen yılın çeyreğine göre yüzde 4,4 artış gösterdi. Türkiye ekonomisinin de ilk çeyrekte yüzde 5’e yakın bir büyüme gerçekleştirebileceğini gösteriyor.