Salgının gayrimenkulde öne çıkardığı iki trend

Leyla İLHAN

Son dönemde önemli oranda stokun yaşandığı ofis projelerine bir darbe de COVID-19 salgını vurdu. Evden çalışma süreci, mevcut ofisleri boşaltırken, satılan veya kiralanan ofislere ilgi de bıçak gibi kesildi.

Evden çalışma ile birlikte gelen yeni çalışma düzeni, gelecekte de etkisini en çok ofislerde gösterecek. Kiradaki ofislerin fiyatlarında indirim beklentisi yüksek. Şirketler tarifelerinde indirimin yanında, daha küçük metrekarede ofisleri önceliklendiriyor. Fiyatlarından şikayet eden ofis kiracılarının yanı sıra daha düşük metrekare arayışında olan işyerlerinin talepleri ile yakın dönemde yoğun bir taşınma trafiği gözlenecek. Yanı sıra pek çok şirketin maliyetleri gözeterek mevcut ofisini de paylaşım esaslı kullanıma açması bekleniyor. Yakın zamanda ofis tutma isteğinin azalması ile birlikte stok oranlarının yüzde 30’ların üzerine çıkması da bir diğer beklenti.

Şirketlerin bir panik halinde ofislerini küçültmeye ya da kira indirimi almaya çalıştığını aktaran Eva Gayrimenkul Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, “Yeni ofis tutma işi neredeyse bitti” diye konuştu. Bu yıl ofislerde stok oranlarının yüzde 30’ları bulmasını beklediklerini söyleyen Yazıcı, "Normalleşme ile birlikte ofislere ilgi artacak. Ofislerde paylaşımlı yani bir hafta birisi diğer hafta birisi şeklinde bir çalışma modeli uygulanacak ya da alanlar daha büyüyecek” dedi.

Coldwell Banker Türkiye Ülke Başkanı Gökhan Taş, “Hem kiracılar hem de yeni adaylar fiyatlarda indirim isteyecekler. Dolayısıyla çıkanlar yeni yere avantajlı olarak taşınacaklar” dedi.

Birçok kişinin ofisini kapattığını, bazılarının ise düşük kapasitede çalışmaya devam ettiğini belirten Cushman & Wakefield Yönetici Ortağı Tuğra Gönden ise “Dip dibe olan yoğun çalışılan ofisler artık olmayacak. Yani 1 kata eskiden 100 kişi oturabilirken, artık bu 50’ye inecek” dedi.

PERAKENDECİ, İLK GÖZAĞRISI CADDELERE GERİ DÖNÜYOR

Pandemi nedeniyle açık alanlara ilgi arttı, caddeler markalar için yeniden cazibe merkezi oldu. AVM’lerde ağırlığı olan pekçok marka, tüketicinin eğilimleri doğrultusunda caddelerde yer arayışına girdi, bazıları dükkanlarını tuttu. Pandemi nedeniyle başta İstanbul’un gözde caddelerinde olmak üzere dükkan fiyatlarının yüzde 30’lara kadar düşmesi de markaların yatırım iştahını artırdı. Sektör temsilcileri, boş dükkan sayısının fazla olduğu Bağdat Caddesi gibi pek çok caddede 1 yıl içinde yüzde 100’lere yakın doluluk yaşanmasını bekliyor.

Perakende sektörünün caddelere eğilim göstermesinin temel gerekçesi, tüketicinin kapalı ortamlara mesafeli yaklaşması. Yanı sıra AVM’lerdeki kira ve ortak gidere yönelik eleştirel bakış ile caddelerin daha geniş çalışma mesaisi sunması perakendeciyi bu alanlara yöneltiyor.

Pandemi döneminde AVM’lerde yer alan pek çok markanın caddelerde yer arayışına başladığını söyleyen Coldwell Banker Türkiye Ülke Başkanı Gökhan Taş, “Çünkü sirkülasyon açısından orta vadede caddelerin daha iyi olacaklarını düşünüyorlar” dedi. Bu durumun caddelerde yer almak isteyenler için bir fırsat olacağını aktaran Taş, “Tarifeleri düşen caddelerde değişimler olacak. Yeni durum markalara aynı yerde daha uygun fiyata dükkan bulma imkanı ya da daha küçük dükkana geçme imkanı sunacak” dedi.

Taksim ve Bağdat caddelerine yönelik hizmet veren Remax Türkiye Brokerı Aykut Celep, AVM’lerden işlek ana caddelere karşı artan bir ilgi olduğunu aktardı. Celep, salgın sürecinde cadde mağazaları konusunda kendilerinden bilgi almak isteyenlerin oranının %25 arttığını söyledi.

TSKB Gayrimenkul Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, İstanbul’un gözde caddelerinden Bağdat Caddesi, İstiklal Caddesi, Vali Konağı Caddesi, Rumeli Caddesi, Teşvikiye Caddesi gibi yerlerdeki dükkanların kira pazarında yaklaşık yüzde 30 civarında düşüş yaşandığını belirtti. Maya, “Fiyatlardaki düşüşler, caddeye ilgiyi tetikleyecek” diyor.

Caddelere ilgi artıyor

Sinan Öncel (BMD Başkanı): Caddeler salgında öne çıktı. Bu demek değil ki AVM’lerden vazgeçtik. Her iki kanalın artıları var.

Vahap Küçük (LC Waikiki YKB): Tüketici scaddelere yöneliyor. Bu durum cadde mağazalarının artışını beraberinde getirecek.

Süleyman Orakçıoğlu (Orka Grup YKB): Caddelerin yeni sürece hazır olması gerekir. Yerel yönetimler, caddelerin alışveriş altyapısını düzenlemelidir. AVM'lerde mağazalar % 15-20 azalacak.

Ali Güvenç Kiraz (Bağdat Caddesi Derneği YKB): İnsanların uzunca bir süre kapalı alanlara girmeye çekinecek. Bu da caddeler için bir avantaj. Markalar boş olan dükkanlara talip olmaya başladı.