Rekor, ABD ve İspanya ile geldi

Yener KARADENİZ

İlk çıktığı dönemlerde çiftçiler, kovboylar ve işçiler tarafından tercih edilen denim, bugün modanın vazgeçilmez bir unsuru haline geldi. Kentleşmeye bağlı olarak artan şehirli nüfus sektörün büyüme hızını tetikledi. Özellikle beyaz yakalı çalışanlar arasında jean pantolon ve giysi kullanımının son yıllarda artış göstermesi, hali hazırda salgın öncesinde 60 milyar dolar civarında olan küresel denim pazarının bu yıl sonunda 80 milyar dolar sınırına dayanmasını sağladı. Birçok güncel rapora göre, denim kumaş ve konfeksiyon sektörünün bu yıl sonunda 79,2 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşacağı öngörülüyor. Söz konusu raporlara göre denim tüketiminde dünyanın en büyük pazarı hala ABD. 15 milyar dolarlık denim giysi pazarı bulunan ülkenin bu yıl da liderliğini sürdürmesi bekleniyor. Buna karşın aynı dönemde başta Çin olmak üzere Asya-Pasifik Bölgesinde de denim tüketiminin daha hızlı artacağı öngörülüyor.

338 milyon dolarlık kumaş ihraç edildi

Peki Türkiye söz konusu pazarda nerede? Denim sektörü dış ticarette kumaş ve konfeksiyon olarak ikiye ayrılıyor. Küresel denim kumaş ihracatı 2021’de 36,7 oranında artarak 4,7 milyar dolar değerinde kaydedildi. İthalat ise 4,3 milyar dolar seviyesinde. Çin yüzde 41,7 payı ile küresel ölçekte en büyük denim kumaş ihracatçısı konumunda yer aldı. Ülkenin denim kumaş ihracatı yüzde 35,3 oranında artış ile 2 milyar dolar değerinde kaydedildi. Aynı dönemde Türkiye ise yüzde 7,2 payı ile dünyanın en büyük 4. denim kumaş ihracatçısı konumunda yer aldı. Söz konusu alanda dış ticaret dengesi son yıllarda ihracat lehine ilerliyor. Türkiye, 2021’in yılın tamamında 338 milyon dolarlık denim kumaş ihracatına karşılık 221 milyon dolarlık da ithalat gerçekleştirdi. Son yıllarda hayata geçen yatırımlar da bunda önemli bir etken olarak öne çıktı. Hali hazırda Türkiye’nin denim kumaş üretim kapasitesi 750 milyon metre civarında seyrediyor. Dünyanın en büyük denim kumaş ihracatçıları arasında yer alan İsko’nun 250 milyon metre kumaş üretim kapasitesi bulunuyor. Bu durum Türkiye’nin sektörde ne denli önemli bir oyuncu olduğunu gözler önüne seren önemli bir örnek.

İhracatta Tunus, ithalatta Bangladeş önde

Geçen yıl gerçekleştirilen 338 milyon dolarlık denim kumaş ihracatında Tunus yüzde 18,3 payı ile Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı konumunda yer aldı. Mısır yüzde 15,6 payı ile 2. sırada ve Fas da yüzde 9,9 payı ve 33 milyon dolar ile 3. sırada yer aldı. Dünya denim kumaş ithalatı ise 2021 yılında yüzde 34,9 oranında artarak yaklaşık 4,3 milyar dolar değerinde gerçekleşti. Küresel denim kumaş ithalatında ilk sıra yüzde 30 payı ile Bangladeş yer aldı. Bangladeş’in 2021 yılındaki denim kumaş ithalatı yüzde 35,4 oranında artarak 1,3 milyar dolar değerinde kaydedildi.

Konfeksiyonda tüm zamanların rekoru

Denim giysi ise salgın sonrasında hareketlenen bir alan oldu. 2 bin civarında üreticinin yer aldığı sektörde işe dönüşün başlaması ve hibrit çalışma sisteminin yaygınlaşmasının yanı sıra çalışanların işe giderken denim giysileri tercih etmesi bu alanda önemli oranda büyümeyi beraberinde getirdi. International Trade Center veri tabanında denim giysiye yönelik 12 basamaklı GTİP’ler üzerinden ürün grubu tanımlaması yapılamadığından ülkeler bazında dünya denim giysi dış ticaret istatistikleri net olarak elde edilemiyor. Bununla birlikte, denim giysileri en fazla temsil etmesi nedeniyle pamuklu dokuma pantolonların ticaret verileri, denim giysilerin dünya ticaretindeki trendini izlemek adına fikir veriyor.

Bu verilere göre dünya denim giysi ihracatında Çin ilk sırada yer alırken onu sırasıyla Bangladeş, Almanya ve Türkiye izliyor. İthalatta ise sıralama ABD, Almanya, İspanya ve Fransa olarak gerçekleşiyor. Türkiye’nin denim konfeksiyon ihracatı 2021 yılında yüzde 29,8 oranında artarak 1,9 milyar dolar değerinde kaydedilerek, tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Türkiye’nin 10 yıllık denim konfeksiyon ihracatı ise yüzde 19,6 oranında artış gösterdi. Özellikle geçen yıl yaşanan artışta 2020’de salgın nedeni ile düşen talebin birikmesinin etkisini yadsımamak gerekiyor. Öte yandan sektör temsilcileri her ne kadar küresel pazarlarda görülmeye başlanan durgunluğa rağmen bu yıl denim konfeksiyon ihracatının 2 milyar dolara yaklaşacağı tahmininde bulunuyor.

Denimciler ABD’yi keşfetti

Söz konusu artışta denimin ana vatanı olan ABD’ye yapılan ihracatın ikiye katlanmasının yanı sıra başta İspanya olmak üzere Almanya, Fransa ve Hollanda gibi ülkelere yapılan ihracattaki artış da önemli bir etken olarak öne çıkıyor. ABD’li Levi’s’ın da önemli tedarikçileri arasında yer alan Türk denim üreticileri, 2021’de ülkeye yapılan ihracatı ikiye katlayarak 55 milyon dolardan 110 milyon dolara çıkardı. Bu yılın ilk 7 ayında da ülkeye yapılan denim ihracatı, 2018’in aynı dönemini 3’e katladı. Örneğin sadece erkek denim ihracatı ocak-temmuz arasında 50 milyon doları aştı. Bu rakam 2020’de 19, 2021’de ise 36 milyon dolardı. Yine durgunluğa rağmen Fransa, Hollanda ve Almanya’da da ocak-temmuz dönemleri son yılların rekorları kırıldı.

İSPANYA’DA INDITEX ETKİSİ

Inditex markalarının da etkisi ile İspanya, Türkiye denim konfeksiyon ihracatından aldığı yüzde 21 payı ile Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı konumunda bulunuyor. Türkiye’nin İspanya’ya denim giyim ihracatı, geçen yıl yüzde 65,3 artarak 392 milyon dolar değerinde kaydedildi. Almanya, yüzde 16,4 payı ile Türkiye’nin en büyük 2. denim konfeksiyon pazarı olurken Hollanda ise yüzde 13,6 payı ile Türkiye’nin en büyük 3. denim konfeksiyon pazarı konumunda yer aldı. Türkiye’nin denim konfeksiyon ithalatı ise 2021 yılında yüzde 12,6 oranında artarak 137 milyon dolar değerinde kaydedildi. 10 yıllık denim konfeksiyon ithalatı yüzde 25,8 oranında azaldı.

YILDA 4 MİLYAR ADETTEN FAZLA JEAN SATILIYOR

450 milyon adeti ABD’de olmak üzere dünyada her yıl yaklaşık 4 milyar adet Jean satılıyor. Türkiye, ise geride bıraktığımız yıl 150 milyon adete yakın kot pantolon ihraç etti. Bu yılın ocak-temmuz döneminde ise söz konusu rakam 83 milyon adeti aştı. Adet başına ihracat fiyatı 12 dolar olarak gerçekleşirken, kg başına ihracat değer ise 20,7 dolara yükseldi.