Piyasayla beraber tüketici de açıldı

Şebnem TURHAN

Tüketicilerin banka ve kredi kartı harcamaları 4 Haziran ile biten haftada 32 milyar 528 milyon 219 bin lira ile en yüksek seviyesini gördü. Nisan sonunda başlayan 17 Mayıs’a kadar süren kısmi kapanma ardından gelen kademeli normalleşmenin ve son olarak 1 Haziran ile beraber çoğu kısıtlamanın kaldırılması, özellikle hizmet sektöründe birçok şirketin yeniden açılması kartlı harcamaları hızlandırdı.

Kademeli normalleşme öncesi 14 Mayıs ile biten haftada 4 haftalık kartlı harcama ortalaması 22.4 milyar lira seviyesindeyken 4 Haziran haftasında bu rakam 27.8 milyar liraya yükseldi. Yani yüzde 24 artış yaşandı. 14 Mayıs haftasına göre 4 Haziran haftasında en hızlı büyüme gösteren kartlı harcamalar ise yüzde 291 ile içkili yerler, yüzde 563 ile kuyumcular, yüzde 368 ile de mobilyacılar başı çekti.

Analistler kartlı harcamalardaki bu artışta ekonomideki açılmanın çok büyük bir etkisi olduğuna dikkat çekerken bir yandan da hem şirketler hem de bireyler için uzun süren kapanmalardaki gelir düşüşünün de kartlı harcamaya yönelim yarattığını vurguladı. Şirketlerin gelirlerindeki düşüşü kartlı ödemelerle karşıladığını belirten uzmanlar bireylerin de acil ihtiyaçları için kart kullandığını dile getirdi.

Merkez Bankası’nın haftalık verilerine göre 4 Haziran ile biten haftada kartlı harcamalar bir önceki haftaya göre yüzde 3,27, 14 Mayıs haftasına göre ise yüzde 78,5 artış gösterdi. 14 Mayıs haftasında kartlı harcamalar 18.2 milyar lira seviyesindeydi. 14 Mayıs haftasından sonra başlayan kademeli normalleşme ile birlikte önce 29.1 milyar, ardından 31.5 milyar liraya çıkan kartlı harcamalar 1 Haziran’da başlayan normalleşmeyle birlikte 32.5 milyar liraya yükseldi.

İçkili yerlerde kartlı harcama artışı yüzde 291

Harcamaların ayrıntıları incelendiğinde de normalleşmenin etkisinin ne denli büyük olduğu görülüyor. Özellikle içkili yerlerdeki kartlı harcama tutarındaki artış dikkat çekici. 1 Haziran ile birlikte yeniden faaliyete geçen bu tarz mekanlarda kartlı harcamalar 14 Mayıs haftasına göre yüzde 291 artarak 11.9 milyon liraya çıktı. Bu hafta açıklanacak verilerde de içkili yerlerdeki kartlı harcama tutarındaki artışın sürmesi bekleniyor.

Kuyumculara bir haftada 370.3 milyon lira

Kartlı harcamanın 14 Mayıs haftasına göre en yüksek artış gösteren kalemi ise kuyumcular oldu. Burada hem altın fiyatlarında son haftalarda gözlenen yükselişin etkisi var. Bunun yanı sıra 1 Haziran ile birlikte yeniden düğün ve nikah törenlerine izin verilmesi talebin de çok artmasına neden oldu. 14 Mayıs haftasına göre 4 Haziran haftasında kuyumculardaki kartlı harcamaların artışı yüzde 563,5. 14 Mayıs haftasında 55.8 milyon lira kuyumcularda kartlı harcama yapılırken 4 Haziran haftasında bu rakam 370.3 milyon liraya fırladı.

Mobilya harcamaları da 14 Mayıs haftasına göre oldukça hızlı artan kalemler arasında bulunuyor. Mobilya, dekorasyon için kartlı harcamalar 4 Haziran haftasında 14 Mayıs haftasına göre yüzde 368,8 arttı. Bu keskin artış da bahçe ve yazlık döneminin başlamasıyla oldukça ilgili. 4 Haziran haftasında kartlarla 1.1 milyar liralık mobilya ve dekorasyon harcaması yapıldı.

Havayolları ve konaklama harcamaları arttı

Yine açılmanın etkisi dışarda yemek için kartlı harcamaları yüzde 88 arttırdı ve 1 milyar liranın aşılmasına neden oldu. Giyim ve aksesuar harcamalarında da yüzde 214 yükseliş var. Benzin ve yakıt harcamaları yüzde 69, araç kiralamaları ise yüzde 110 yükseliş gösterdi. En dikkat çeken kartlı harcama artışlarından biri de seyahat giderleri için yapılanlar oldu. Havayolları için kartlı harcamalar 4 Haziran haftasında yüzde 121 artarken, konaklama harcamaları da yüzde 161,5 arttı. 14 Mayıs haftasında havayollarına 433.5 milyon lira kartlı harcama yapılırken 4 Haziran haftasında 959.2 milyon lira harcandı. Konaklama için de 14 Mayıs'taki 136.8 milyon liralık harcama 357.9 milyon liraya çıktı.