Sıkışan piyasa takasa sarıldı!

Aysel YÜCEL/İSTANBUL

Yüksek enflasyon ortamında alım gücü düşen tüketici, yüksek faiz nedeniyle krediye de erişemeyince, otomotiv ve gayrimenkulde takaslı satışlara yöneldi. Geçmişte takasa sıcak bakmayan satıcılar, işlerin düştüğü son dönemde piyasayı canlı tutmak için artık takasa da razı geliyor. Online satış sitelerinde de takas ilanlarının son dönemde arttığı görülüyor. Otomobil almak için konut, arsa ve tarla takası önerenler olduğu gibi, 3 milyon TL’lik Mercedes’ini daire karşılığı satışa çıkaranlar var. 

İkinci el piyasasındaki daralmanın ardından nisan ayıyla birlikte sıfır satışlarında düşüşün başladığı otomotiv piyasasında da dikkat çekici takas teklifl eri var. Nissan, Renault, Dacia, Fiat, Peugeot, Opel ve Citroen’in bayiliğini yapan Gülan Otomotiv Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gülan, son haftalarda neredeyse her gün daire, arsa veya ofis karşılığında otomobil almak isteyenler olduğuna işaret etti. Gülan, “Araç ihtiyacı olan birçok tüketici, krediye erişemiyor, erişse bile yüksek faiz nedeniyle tercih etmiyor. Bu kişiler aracın finansmanını sağlamak için atıl duran taşınmazını ya da farklı bir malını takas yoluyla değerlendirmek istiyorlar. Özellikle toplu araç almak isteyen şirketlerden arsa, daire ya da ofis karşılığında takası teklifleri geliyor. Bir kısmını takas bir kısmını nakit olarak vermeyi teklif ediyorlar. Mesela alacağı 5 aracın değeri 10 milyon TL. Bunun yarısını 5 milyon TL değerindeki dairesi ile ödemeyi teklif ediyor. Eski araçla yeni aracı takas etme her zaman vardı ama gayrimenkul takası bizim için yeni bir trend” diye konuştu. 

Otomotiv bayisi gayrimenkul timi kurdu 

Piyasayı döndürebilmek için bu tür takas tekliflerini değerlendirdiklerini belirten Gülan, şirket bünyesinde takaslı satışlar için ekip oluşturduklarını söyledi. Gülan, “Bünyemizde gayrimenkulden anlayan bir ekip kurduk. Bu kişiler bize teklif edilen daire, arsa ya da ofis gibi takasa sunulan gayrimenkulü yerinde inceliyor ve değerini ölçmeye çalışıyor. Şayet ilerisi için iyi bir yatırım olarak görürsek teklifi kabul ediyoruz” dedi. 

Alp Gülan ayrıca, yeni bir eğilim olarak filo kiralama şirketlerinin de sıfır araç alımlarında ellerindeki eski otomobilleri takas etmek istediklerini söyledi. Olağan dönemde kiralama şirketleri filoyu yenilerken eski araçları ikinci elde satıyordu. Ancak, ikinci el araç piyasasında yaşanan daralma nedeniyle kiralama şirketleri ellerinden çıkaramadığı bu araçlarla filoyu yenilemeye çalışıyor. Otomotiv veri ve analiz şirketi Cardata’nın CEO’su Hüsamettin Yalçın da otomobil karşılığı gayrimenkul takaslarının yaygınlaştığını gözlemlediklerini ifade etti. Yalçın, “Bu durum, takas yapmayı düşünenlerin online ilanlara olan ilgisini artırıyor” diye konuştu. 

Birçok ilanda takasa uygun gayrimenkuller sunuluyor

Krediye erişimde yaşanan zorluklar konut piyasasında da sert frene neden olmuş, satışlar hızla düşmeye başlamıştı. İlan sitelerinde satılık konut sayısı hızla artarken, bekleme süreleri de bir-iki ayı bulmaya başlamıştı. Bu durum konut piyasasında da takas usulü satışları yaygınlaştırdı. Emlak ofislerini online platformda buluşturan Reos’un kurucusu Hüseyin Öztürk, emlak sektöründe takas işlemlerinin giderek arttığını gözlemlediklerini ifade etti. Öztürk, konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Günümüzde birçok ilanda takasa uygun gayrimenkuller sunuluyor. Bu da alıcılar için esnek ve yaratıcı ödeme yöntemleri sağlıyor. Kendi platformumuzda da gayrimenkul portföyü kaydedilirken, takas kabul edilip edilmediği ve ediliyorsa ne kadar nakit, ne kadar mal karşılığında olduğunun bilgisinin girişini istiyoruz. Özellikle bu yıl içinde takas işlemlerinin popülaritesinde büyük bir artış yaşandığını gördük. Önceki yılın aynı dönemine göre takas işlemlerinin yüzde 63 arttığını söyleyebilirim. Dikkat çeken bir diğer nokta ise genellikle takas işlemlerinin yüzde 50’si nakit, geri kalanı mal takası olacak şekilde gerçekleşiyor. Bu trend, piyasanın değişen dinamiklerini ve insanların farklı ödeme yöntemlerine artan eğilimlerini açıkça gösteriyor. İnsanlar, gayrimenkul alım satımlarında artık daha fazla esneklik ve alternatif ödeme yolları arayışı içerisinde.”

“Gayrimenkulü faklı bir enstrümanla değiştiriyorlar” 

TSKB Gayrimenkul Değerleme AŞ Genel Müdürü Makbule Yönel Maya da konuyla ilgili şunları söyledi: “Konut alımlarında krediye erişimin Ağustos 2023’ten itibaren kısıtlanması piyasanın neredeyse tamamen nakit işlemlere dönmesine neden oldu. Çok küçük oranda olan markalı konut projelerinde, ilk el alımlarda vadeli satışlar pazarda devam ediyor. Nakit alımlar için takas yöntemi piyasada bir seçenek olarak yer alıyor. Özelikle evini büyütmek ve yenilemek isteyen nihai tüketiciler eski evlerini geliştirici firmaya verip üzerine belirli dönemlerdeki ara ödemeler ile satın alma yapabiliyorlar. Araç ile arsa veya tarla takaslarını duymaya başladığımızı söyleyebilirim. Bir de konut piyasasında satışların durgunlaştığı ve konut fiyatlarının artmadığı bir dönemdeyiz. Bu nedenle özellikle gayrimenkulünü farklı enstrümanlar ile takas ederek elden çıkartma motivasyonunun arttığı bir dönemde olduğumuzu söyleyebilirim. Tabii takas yoluyla yapılan alım - satımların toplam içindeki payı henüz oldukça düşük seviyelerde.” 

Motosiklete telefon, gitara bağlama teklifi 

Sadece konut ve otomobil piyasasında değil, motosikletten elektronik eşyaya birçok üründe de takas ilanları son dönemde artışa geçti. Motosiklet almak isteyen cep telefonu ve bilgisayarını takasa koyarken, fotoğraf makinesini bilgisayar ya da cep telefonu almak için teklif edenler var. Sahibinden. com’da yayınlanan bir ilanda 75,5 bin TL’ye satışa koyulan bir gitar için gelen 40 bin TL nakit, bir gitar, bir bağlama, kol saati ve bir ofis sandalyesi gibi ilginç takas önerileri de dikkat çekiyor.