Perakendenin dev markaları çığ gibi mağaza kapatıyor

Yener KARADENİZ

Koronavirüs salgınının Türkiye’deki etkisini artırması, perakende sektöründe tarihi bir sürecin yaşanmasına yol açtı. Ticaretin yavaşlamasının yanı sıra çalışma sürelerinin esnetilmesi ve korunma yöntemi olarak evlerin gösterilmesi, perakende şirketleri ve AVM'leri harekete geçirdi. Dünden itibaren art arda mağaza kapatma kararı alan sektörde yerli yabancı 50’ye yakın şirket, AVM ve caddelerdeki şubelerinin kapısına kilit vurdu.

Vakko, Beymen, Kiğılı, Network, Karaca, Yargıcı, Marks & Spencer, GAP, Samsonite, İpekyol, Tumi, B&G, Faik Sönmez, Efor, Mudo, Roman, Twigy, Twist, Machka, Avva, Altınyıldız, Colin's , Mavi ve LC Waikiki başta olmak üzere çok sayıda marka, 3 hafta süre ile sadece online satış yapacaklarını açıkladı. Dün itibari ile kapanan mağaza sayısı binleri aştı.

Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel, derneklerine bağlı markaların yaklaşık 70 bin mağazası olduğuna dikkat çekerek, her birinin hızlı bir şekilde halk sağlığı için mağazalarını kapatma kararı almaya başladığını söyledi. Yaklaşık 400 bin çalışanın bu süreçte işe gelmek istememelerinin de bu kararda etkili olduğunu dile getiren Öncel, “AVM’ler mağazalara tavsiye niteliğinde kapatma kararını iletti. Mağazalarınızın halk sağlığı için kapatmanızı tavsiye ediyoruz’ dedi. Şu an için 3 hafta süre ile tedbiri de elden bırakmadan markalar mağazalarını kapalı tutacak. Çalışanlar da izinli sayılacak. Zaten çalışanlar işe gelmek istemiyordu. Mücbir bir durum var ortada” dedi.

70 bin mağaza hızla kapanıyor

AYD ise yaptığı açıklamada yönetim olarak halk sağlığı için toplum ve perakendecinin de taleplerini dikkate alarak AVM’lerin kapatılmasına yönelik bir tavsiye kararı alındığını belirtti. AVM’lerin açılış kapanış saatlerinin kamu otoritesi tarafından belirlendiğine işaret edilen açıklamada, bu konudaki kararın ivedilikle beklendiğine dikkat çekildi.

Kamu kapatırsa kira yok!

Karar sonrası bünyesinde Akasya ve Akbatı gibi AVM'ler bulunan Akiş GYO gibi birçok şirket AVM'lerini kapatma kararı aldı. AYD Başkanı Hüseyin Altaş, Türkiye genelinde bütün AVM’lere tavsiye niteliğinde kapatma kararlarını bildirdiklerini belirterek, AVM’lerin de bu sese kulak verdiğini söyledi. Bu kapsamda Bakanlık ile de görüşme halinde olduklarını dile getiren Altaş, “AVM’ler kamu alanı ve kapatma yetkisi de bakanlıkta. Kamu ile görüşme halindeyiz. Onlar 'kapanırsa kiralar ne olacak' diyor. Biz de AYD olarak 'kapatılırsa gerekli fedakarlıkta bulunup kira almayacağız' dedik” açıklamasında bulundu.

'Herkes gereğini yapacaktır'

Alkaş Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Avi Alkaş, AVM’lerin kendi durum ve şartlarına göre değerlendirme yapacağını ancak bu süreçte en doğrusunun kapalı kalmak olduğunu söyledi. Alkaş, “Cirolar yüzde 80-90 düştü. Bu süreçte AVM de mağaza da hakkaniyetli olacaktır. Her iki tarafın da farklı taraflara karşı yükümlülükleri var. Ekonomik destek paketi açıklandı, devamının da geleceğini umut ediyoruz. AVM’lerin en büyük gideri çalışan ve enerji giderleri. Maliyetler kontrol edilirse herkes üstüne düşeni yapacaktır. Bugünün sorumluluğunun hakkını vermeye çalışacaktır taraflar. Bir dizi senaryo hazırlığı içindeyiz. Doğru dengede buluşturmaya çalışacağız tarafları. Devlet de üzerine düşeni yapıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Yasal olarak tek taraflı AVM kapatamayız

AYD’nin tavsiye niteliğindeki kararının ardından dün Akmerkez, Akasya, Akbatı kapatıldı. Birçok AVM de açık kalma yönünde karar aldı. Ankara’da faaliyet gösteren ANKAmall AVM’nin sahibi Yeni Gimat GYO A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Levent Kirman, yasal yükümlülükler nedeni ile AVM’yi tek taraflı kapatmanın mümkün olmadığını belirterek, “Alışveriş merkezimizde İç İşleri Bakanlığı talimatı ile kapanan işletmeler ile birlikte kendi inisiyatifleri ile kapanan mağazaların toplam m2si alışveriş merkezimizin %70’ine ulaşmıştır. Ancak koşullar ne olursa olsun kamu otoritesinin emrinde ve hukuk kuralları içinde davranmak mecburiyetindeyiz. ANKAmall AVM olarak nihai kapanma konusunda kamu otoritesinin kararı bekleyeceğiz” açıklamasında bulundu.