Perakendede cirolar bir günde yüzde 25’ten fazla düştü
İlk koronavirüs vakasının ortaya çıkmasının perakende sektörünü olumsuz etkilediği, bir günde yabancıya yapılan kartlı satışların yüzde 20 ila 30 arasında düştüğü, bazı AVM’lerde ise bu oranın yüzde 40'a çıktığı ifade ediliyor.
Leyla İLHAN
Türkiye'de ilk koronavirüs (Kovid-19) vakasının açıklanması perakende sektörünü olumsuz etkiledi. Vakanın ortaya çıkmasıyla bir günde yabancıya yapılan kartlı satışlar yüzde 20 ila 30 arasında düşerken, bazı AVM’lerde bu oran yüzde 40'a çıktı. Sektörün genelinde ise satışlar bir günde yüzde 25 ila 30 arasında düştü. Vatandaşın alımlarında ise zaruri ihtiyaçlara odaklandığı dikkat çekti. AVM'ler ise sürece hazırlanmak için dezenfektana ağırlık verdi. 40'a yakın AVM günlük dezenfektan uygulamasına başladı.
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) tarafından düzenlenen “Markalı İhracat Zirvesi 2020”’de konuşan BMD Başkanı Sinan Öncel, ilk vakanın etkilerinde değinerek “Yurt dışı kart alışverişi yüzde 20 ila 30’lar arasında düştü. Bu bazı AVM’lerde yüzde 40’lara kadar çıktı. Bir günlük genel düşüş ise yüzde 25 ila 30 arasında oldu” dedi. Yapılan alımların ise daha çok zaruri alımlar şeklinde gerçekleştiğini aktaran Öncel, AVM’lerin bugüne ise zayıf başladıklarını aktardı.
Koronavirūsün hali hazırda dış pazarlarda da perakendeyi olumsuz etkilediğini belirten Sinan Öncel, "350 mağazamızın olduğu İran ve lrak'a sevkiyat tökezledi. Şimdi gözümüz kulağımız Ïtalya'da" dedi Türk perakende sektörünün yurt dışında 5 bine yakın mağazası olduğunu, bu mağazaların yaşanan dalgalanmalardan ister istemez etkilendiğini söyleyen Öncel şöyle konuştu: "Önümüzdeki aylarda hammadde tedariki, yüklemenin gecikmesi ve siparişlerin iptal edilmesi gibi sorunlar yaşayabiliriz. Nevruz ve Paskalya'yı kaybettik. Geçen yıl 82 milyar TL turizm harcaması vardı. Ancak bu yıl baktığımızda mağazalarda yabancı kartlı alışverişlerde azalma oldu.”
"Kamu, sektöre gerekli desteği vermeli"
İtalya Ekonomi Bakanlığı'nın perakende sektörünü desteklemek için vergiler ve kiralamalar üzerine bir çalışma başlattığına işaret eden Öncel, “Bir vakıfta hemen kiraları düşüreceğini söylüyor. Umarım biz o noktalara gelmeden atlatırız. Ama bazı tedbirleri gecikmeden almalıyız" dedi. Stopajın iki ay sıfıra inmesi ve vergi ertelemesinin iyi tedbir olacağını aktaran Öncel, “Devletin AVM yatırımcılarına sağlayacağı bir takım avantajlar da bize kira indirimi sağlayacak” dedi. Öncel, olumsuz senaryoda ise turizmdeki gibi mücbir sebep uygulaması tedbirleri beklediklerini kaydetti.
Bir günde 40 AVM önlem aldı
AYD Başkanı Hüseyin Altaş ise ilk vakanın ortaya çıkmasından sonra 40'a yakın AVM'nin dezenfektan yapmaya başlayarak önlem aldığını söyledi. Hatta Zorlu Center AVM'nin ise
Sağlık Bakanlığı sertifikalı dezenfektanlarla günde birkaç kez dezenfektan uygulaması yaptığını kaydeden Altaş, “Önlem alanlardan ise vatandaşı yanıltmamak için uygulama videoları istiyoruz. Ayrıca ultraviyole ışınlarının koronavirüsü öldürdüğü belirtiliyor. Hatta AVM’ler bu ışınları uygulayarak güvenli yer haline gelebilir” dedi.
Virüsün perakende cirolarında kayıplar ortaya çıkaracağını aktaran Altaş, “AVM yatırımcıları olarak 15 milyar dolar borcumuz var. TL’ye geçil nedeniyle bu borcun sadece AVM’ler üzerine kalmaması için bakandan bu borcun yapılandırılması ve döviz konusunda önlem istiyoruz. Eğer önlem alınmazsa AVM’ler birkaç dönem sonra sıkıntıya düşebilir” diye konuştu.
Hepsiburada Ticari Grup Başkanı Mutlu Erturan, ise bakanın ilk vakayı açıklamasından sonra gece 12'den saat 5'e kadar bir telaş içinde alışveriş olduğunu kaydederek "Bu dönemde en çok aranan kelimenin ise el dezenfektanı, maske, çocuk maskesi gibi oldu" dedi.
Avrupa’dan sipariş iptalleri gelmeye başladı
TİM Başkanı İsmail Gülle ise, bu kadar hızlı gelip etraflarını saracağını tahmin edemediklerini kaydederek, “Kapıların kapanması nedeniyle kapılarda yaşanan birikmeyi çözmek için düzenlemeler yaptık. Ancak Avrupa'da bazı markalarla daha yüksek mal satmayı planlarken sipariş iptalleri gelmeye başladı” dedi.
“Nisan –mayıs gibi hızlı toparlanma bekliyoruz”
Hazine ve Maliye Bakanı Yardımcısı Nureddin Nebati ise perakende ve turizmde düşüşler olsa da düşen petrol fiyatlarının ise dış ticarete katkı sağladığını söyledi. Sektörün 3 milyon işletmeyle 2 milyondan fazla kişiye istihdam sağladığını aktaran Nebati, “Organize perakendenin sağladığı ciro ise 850 milyar lira. Ertelenmiş talebin hayata geçmesi nedeniyle 2020 daha iyi gelecek. İlk iki ayda başlayan artışlar martta virüsten etkilenecek. Ancak nisan ve mayıs ayından itibaren hızlı toparlanma bekliyoruz” diye konuştu.
