Pazar arabası zor doluyor: Haldeki fiyatlar tüketiciye 2 katı yansıdı!
Markete girince sebze meyve fiyatlarına şaşırmak bir yana, pazardan 1000 liranın altında çıkabilen yok. Son yıllarda İstanbul halinde sebze ve meyve fiyatlarındaki değişim TÜİK’in tüketici fiyatlarıyla karşılaştırınca tüketicinin cebini yakan cinsten oluyor.
ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Pandemiyle yükselişe geçen fiyatlar, artışını 2021 sonrası daha da hızlandırdı. 2018 yılında kur ataklarıyla dışa bağımlı girdileri olan tarım sektöründeki maliyetler artınca 2019 yılında soğan ve patates fiyatlarındaki yükselişe karşı hem stokçuluğu engellemek için depo baskınları artmış hem de tanzim satış mağazaları kurulmuştu.
2020’de tam sakinleşen fiyatlara pandemi dönemi etkisi eklenmişti. Üretimde sıkıntılar yaşanırken, 2021’de faiz indirimleriyle yeniden yükselişe geçen kurların ardından 2022 yılının başında başlayan Rusya-Ukrayna savaşının yükselttiği enerji fiyatları da tarımdaki fiyat artışlarının yüksek olmasına neden oldu.
İstanbul hâlinde sebze ve meyve fiyatları uçtu
İstanbul’da sebze ve meyvede hal fiyatlarına bakınca seyrin nasıl değiştiği açıkça görüldü.
Genel geçer sebze ve meyvelerden oluşturulan bir pazar arabasının dolduruluşunun nasıl farklılaştığı da hesaplamalara yansıdı.
Ekonomim.com’un derlediği verilere göre, elma, armut, muz, üzüm, portakaldan oluşan meyvelerle, domates, soğan, patates, salatalık, kabak, sivri ve dolma biberi, pırasa, fasulye, patlıcan, lahana, havuç, ıspanak ve limondan oluşan mevsimsel ağırlıkları değişebilecek bir pazar arabasını doldurmak 2007 yılında 54,75 TL tutarken, 2024 yılında 992 TL tutuyor.
Tüketiciye daha yüksek yansıdı
2019 sonrasında bu pazar alışverişindeki artış yüzde 487 oranında olurken, hal fiyatları baz alındığından TÜİK’in tüketici fiyatları endeksindeki değişimin ise aynı dönemde meyvelerde yüzde 657, sebzede de yüzde 792 olduğu görülüyor.
Enerji ve ücretlerdeki aynı dönemdeki artışın da eklenmesiyle tüketici yansıyan artışın daha yüksek olması kaçınılmaz oluyor.
