Para politikası hızla etkinleşmezse...

Bu hafta Şans Sohbetleri'nde para politikasının etkinliğinin artırılması için yapılması gerekenler tartışıldı, risklerin yatırım araçlarına yansıması ele alındı. 

Güldağ: TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi'nde yıl sonu enflasyon beklentisi şubatta yüzde 42,04'ten 42,96'ya çıktı. 12 ay sonrası için ise beklenti 37,78'e geriledi. Yılsonu dolar-TL beklentisi 40,02 oldu. Dolar beklentisi uyumlu ama enflasyonda fark 7 puana dayandı.

Ağaoğlu: Piyasanın artık Merkez Bankası'nın 36'sını sürekli kulağının arkasında bir yerde tuttuğuna inanmaya başladım. Bu devam edebilir. Hem Başkan Karahan'ın sunumu, hem Cevdet Akçay'ın son soruyla piyasaya net bir takım mesajlar vermesinin etkileri var bunda.

Güldağ: O zaman olumlu. Ama ankette 24 ay sonrası TÜFE beklentisi 23,05. Merkez'in tahmini ise 14. Fark 9 puan. Fark açılıyor.

Ağaoğlu: Önemli olan piyasanın yüzde 36'lık enflasyon tahminine yakınsaması. Ama para politikası için halen soru işaretleri var. Verimli çalışmıyor. Likiditeyi azaltacak önlemleri artırması gerekiyor. 

Güldağ: Artırmıştı. Mevduat faizleri de hemen yukarıya çıkmıştı...

Ağaoğlu: Mevduat hesabı açmak için gittiğim bir kamu bankasından yüzde 40 faiz verdiler. Rakam azdı. Büyük olsaydı ne olurdu, dedim. "45" dediler. İyi haber ama yetmez.

Güldağ: Yeni faiz artışı bekleme!

Ağaoğlu: Beklemiyorum da, para politikasının verimli çalışabilmesi için likiditenin azaltılması kritik konu. Bazı yorumcular faizin yükseltilmesi gerektiğini söylüyor. Likidite böyle olduğu sürece 47,5-50 de yapsanız politika faizini, mevduatta yüzde 40 faizle karşı karşıya kalabilirsiniz. Piyasadaki likiditeyi çektiğiniz zaman bütün faizlerin yavaş yavaş 45'e yaklaşması gerekiyor ki, siz para politikasının etkilerini daha güçlü hissedersiniz.

 Güldağ: Beklentin ne burada?

Ağaoğlu: Seçimlerden sonra bu yönde yeni adımlar atılacaktır. Faizi kademeli artırırken epey bir vakit kaybettik. Şimdi de likiditeyi çekmek için vakit kaybedersek enflasyonla daha uzun süre mücadele etme zorunda kalınır. İşler zorlaşır.

Güldağ: Anket katılımcılarının 52'si finansçı, 16'sı reel sektörden. 4'te 3'ü finansçı. Etkisi olabilir...

Ağaoğlu: Belki sayı, reel sektörü biraz daha fazla temsil edecek şekilde 100'e tamamlanabilir. Ama baktığında finans sonuçta zaten ilk etkilenen ve aslında bu politikada ilk reaksiyonu veren sektör. Onlara biraz daha fazla sorulmasında bence bir sakınca yok.

Güldağ: Riskleri de farklı değerlendirebiliyorlar. Bu ara nereye gitsem şirketler ücret artışlarının kalıcı eğilim olduğunı düşünüyor.

Ağaoğlu: Enflasyonla mücadelede en önemli iş, beklentileri son ankette olduğu gibi Merkez Bankası tahminine yakınsayacak bir platoya getirmek. Oraya kadar, en az bir yıl, bu zorlu süreci yaşayacağız.

Güldağ: Biri söylüyordu; 2024 değil, ikibin yirmi dert diye...

Ağaoğlu: Dört değil dert! Güzelmiş. Sıkıntının dar gelirli kesimlere yansımasını azaltmak lazım. Ama kredi kartlarına yeni hazırlık...

Güldağ: İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, "Düşük limitli karta kısıtlama asla" dedi.

Ağaoğlu: Aynen katılıyorum.

Güldağ: Dar gelirli kesimleri kollayarak da para politikasının etkinliği artırılabilir. Yatırımcılar bakımından da önemli riskler var.

Ağaoğlu: Para politikası verimli çalışmadığı veya piyasada fazla likidite olduğu zaman enflasyon devam edecek diye bizim borsaya iltifat artıyor. Hatırlarsan borsada 3,25 doları görürüz diyordum ama seçimden sonra görürüz diye tahmin ediyordum. Oraya yaklaştık. 3,10-3,25 bandı hedefte.

Güldağ: Şimdi mi gideceğiz, seçimden sonra mı gideceğiz?

Ağaoğlu: Şimdi gideceksek seçimden sonra ne yapacağız? 5,1 dolara bir yolculuk başlayacak. Peki, gerekli veya yeterli altyapı hazır mı? Hazır olduğunu düşünmediğim için bu senenin zirvesi benim için şimdilik 3,25 dolar seviyesinde.

Güldağ: Oraya çok kalmadı...

Ağaoğlu: 25 sent bölü 3; yüzde 8-9 dolar bazında yükselme potansiyelinden bahsediyorum. Tabii ki gidebilir. Ama buradan bir kar realizasyonu veya dolar bazındaki endeksin kendi içinde düzeltmesini yapmasına sebep olacak biraz hızlanmış bir kur hareketi de görebiliriz.

Güldağ: İhracatçı kur artışını daha yüksek oranda seçim sonrası bekliyor. Şubat 31, mart 32 TL desek, geçen seçimden sonraki kadar değilse de, yüzde 20-30 artış beklentisi var.

Ağaoğlu: İhracatçılar için üzgünüm, hemen yüzde 20'lik-30'luk bir sıçrayışı veremez bu program. Sayın Şimşek'in programının en ama en temel ayaklarından biri faiz ve para politikası üzerinden yürümek. Kur üzerinden belli bir istikrarı sağlamak.

Güldağ: İç piyasaya çalışanlar kısmen yansıtabiliyor ama ihracatçı yüksek maliyetlerini dışarıya yansıtamıyor. Zor durumdalar...

Ağaoğlu: Kamu bu sıkıntının bir kısmını üstlenebilir. Kuru yukarı ittirerek değil ama. İstihdam desteği verelim. Vergilerini ayarlayalım. İhracatçı 2021 sonu kurun üzerine bindirilmiş enflasyonun tamamını talep ediyor. Bu kuru 40'ın üzerine çıkarır. Bu da enflasyonu müthiş yukarı vurur. Yeniden bir kısır döngü içine gireriz. Bu kez de ihracatçı bir ay sonra 50 lira isterler. Yemin ediyorum.

Sadece kurda değil paritede de zor yıl olacak

Güldağ: Avrupa Merkez Bankası ve Fed’in faiz indirimine ilişkin beklentilere bakarak altın, petrol ve pariteye ilişkin hangi değerlendirmeleri yaparsın?

Ağaoğlu: Petrolün şu anda fi yat olarak yukarıda kalmak durumunda kaldığını söyleyeyim. Çatışmalar Lübnan'a yayılacak endişesi de, Kızıldeniz saldırılarının devam ediyor olması da etkili.

Güldağ: Nasıl bir fi yat düzeyi bekliyorsun?

Ağaoğlu: Kesinlikle 80 doların altında. Olması gereken yer çok daha aşağıda. Şu anda jeopolitik riskler ve de Kızıldeniz rotasının Ümit Burnu'na dönmüş olmasının getirdiği maliyet artışı var. Petrol kısmında majör bir değişiklik henüz yok.

Güldağ: Altında major değişiklik var mı?

Ağaoğlu: Altın, Fed'in faiz indirimleri daha ertelenecek endişelerinden sonra geri çekildi. 2035'deyken konuştuğumuzu hatırlıyorum. Oradan 1965'lere kadar bir geri çekilme bekliyorum demiştim. O geri çekilme doğrusunu istersen yaşandı.

Güldağ: Altında geri çekilme daha önce başlamıştı aslında...

Ağaoğlu: Tabii, tabii, ben konuştuğumuz yeri söylüyorum. Yoksa nereden başladı? 1 Şubat'taki 2065'ten sonra başladı. Sonra geldi 1984'e kadar geriledi.

Güldağ: Çok hızlı bir düşüş...

Ağaoğlu: Altın gibi görece daha istikrarlı bir metal için biraz hızlı bir düşüş. Onun da bir düzeltmesi gelecek.

Güldağ: Yukarıda hangi seviyelere gelir?

Ağaoğlu: Tekrardan 2025-35 bandının üzerine çıkacağını beklemiyorum. Ve aşağıda halen de 1965 beklentimi koruyorum. Veya düşük 70'lerin olmasını bekliyorum. Çünkü faiz indirimleri geciktikçe altın taşıyanların hem maliyeti hem beklentileri onları olumsuz etkiler hale gelecektir.

Güldağ: Gümüş biraz daha hızlı toparladı.

Ağaoğlu: Aradaki parite çok bozulmuştu. Bu yükselişte gümüş çok daha hızlı gitti.

Güldağ: Peki, Euro-dolar paritesi ne olur?

Ağaoğlu: 1,0450 1,0650 gibi bir beklentim vardı. Önce Fed faiz indirecek diye bekliyordu piyasa. Ben tersini, önce Avrupa Merkez Bankası indirecek diye bekliyordum. Şimdi her ikisi de ertelendi ama halen ECB bence Fed'den önce indirecek faizleri. Ama piyasadaki Fed endişelerinden sonra Euro değer kaybetti. Şu anda onun tekrardan bir toparlanıp 1,0825 veya 1,09 seviyelerine kadar yükselme ihtimali var.

Güldağ: Ama ancak bir ihtimal olarak...

Ağaoğlu: Halen daha Fed ve ECB tartışması netleşmediği için net bir yön yok. Ama ne olur dersen; önce 1,0450 bekliyorum sonra 1,11-1,12'lerin üzerine çıkmasını bekliyorum bu yıl içinde. 1,1275'lerin üzeri hayli zor.

Güldağ: Neden 1,1275'in üzeri zor?

Ağaoğlu: Çünkü önceki zirve burası. 2023 temmuzda görülen seviye. Onun üzerine çıkmasını beklemiyorum bu yıl içinde. İhracatçılarımıza kolay gelsin diyelim. Sadece TL kuru değil, bir de parite tarafından da onları zor bir yıl bekliyor.

Güldağ: Önemli yatırım bankalarının 1,15-1,20 tahminleri var bu sene için...

Ağaoğlu: Faiz indirim süreci uzadığı için bu yıl dar bir aralıkta seyreder parite. Biraz Nasreddin Hoca misali Avrupa önce faizi indirecek, sonra ekonomi biraz daha toparlanacak. Talep artışı olacak. Ondan sonra Euroya ilgi artacak. Ekonomi çalışıyor, rayına girdi diyecekler. Güven artacak. Euro ondan sonra yükselecek.

Güldağ: Bu yıl ikinci yarıda olabilir...

Ağaoğlu: 9 ayda, 10 ayda olur mu sence? Bu iş bana biraz zor geliyor.