Pamukta yüksek rekolte beklentisi fiyatı baskılıyor
2024/25 sezonunda küresel pamuk üretiminin artacağı beklentisi yurtdışı piyasalarda pamuk fiyatlarını yılbaşından bu yana yüzde 10 aşağı çekti. Fiyatların 5 yılın en düşük seviyesine inebileceği tahminleri yapılıyor.
Dünya pamuk piyasalarında olumlu arz görünümü ve zayıf talep fiyatlar üzerinde baskı yaratmaya devam ediyor. Düşen petrol fiyatları ve tarımsal emtiadaki yoğun satış baskısının de etkisiyle yurtdışı piyasalarda pamuk fiyatları önemli bir bariyer olarak görülen pound başına 70 sent seviyesinin altında kalmaya ediyor. Burası aşılmazsa yeni düşüşler yaşanabileceği belirtiliyor. ABD Tarım Bakanlığı’nın (USDA) son raporu, Ağustos ayında başlayıp 2025’in Eylül ayında sona erecek 2024/25 sezonunda küresel pamuk üretiminin 6.5 milyon balya yani yüzde 5.7 artarak 120,2 milyon balyaya çıkacağını gösteriyor. 2017/18’den bu yana en yüksek küresel üretim hacmine işaret eden bu beklenti pamuk fiyatlarını baskılıyor. ABD vadeli işlemlerinde fiyatlar pound başına 67 sent civarında seyrederek son bir ayın en düşük seviyesinde. Yılbaşından bu yana fiyatlarda yüzde 10’dan fazla gerileme var ve geçen yılın aynı döneminde oranla yüzde fiyatlar yüzde 21 aşağıda.
Pound başına 60 sente gerileyebilir
Uzmanlar tarafından yapılan teknik analizler fiyatların önemli bir destek seviyesi olan 70 sentin üzerine çıkması halinde alımlar yaşanabileceğini gösteriyor. Ancak 70 sentin altında kalınması halinde son 4 yılın en düşük seviyesi 60 sent seviyesine varan satışlar yaşanabileceği ifade ediliyor.
2025’te 5 yılın en düşük seviyesi görülebilir
Nitekim USDA raporunda 2024/25’te fiyatların 5 yılın en düşük seviyesini görebileceği uyarısı yapılıyor. Raporda, 2024/25 döneminde dünya kapanış stoklarının, üretimin üst üste üçüncü yıl fabrika kullanımının üzerinde tahmin edilmesiyle 3.3 milyon balya artarak 82.6 milyon balyaya çıkması öngörülüyor. Küresel pamuk fabrikası kullanımının da 2024/25’te bir önceki sezona göre 117.2 milyon balyaya çıkarak 2020/21’den bu yana en yüksek seviyeye çıkacağı tahmin ediliyor.Ancak 2019/20’den bu yana en yüksek kapanış stokuna işaret eden beklentiler nedeniyle gelecek sezon pamuk fiyatlarının 5 yılın en düşük seviyesinde olacağı tahmin ediliyor.
Sentetik elyaf ile rekabet orta vadede etkili olacak
Orta vadede uluslararası pamuk fiyatları reel olarak düşüş eğilimi gösterebilir. FAO tarafından hazırlanan 2024-2033 yılı görünümü raporuna göre, fiyatlar tüketici tercihlerindeki değişikliklerin yanı sıra sentetik elyaftan kaynaklanan rekabetten etkilenmeye devam edecek. Pamuk fiyatları 1972 ile 2009 yılları arasında polyester kesikli elyaf fiyatlarının yalnızca yüzde 6 üzerindeydi. Ancak 2010’dan bu yana pamuk fiyatları nominal olarak polyester fiyatının ortalama yaklaşık yüzde 70 üzerindeydi. Bu iki tip elyaf arasındaki göreceli fiyat rekabetçiliğinin projeksiyon dönemi boyunca büyük ölçüde değişmeyeceği varsayılıyor.
Türkiye, pamuk ithalat liginin üst sıralarında kalacak
Pamuk üretimindeki artış yıllar boyu devam edecek bir trend. Üretimin yanında küresel ticarette de artış bekleniyor ve Türkiye hem gelecek sezon hem de gelecek 10 yıl boyunca en büyük ithalatçılar arasında yer almaya devam edecek. FAO Tarım Görünümü 2024-2033 raporundaki projeksiyonlar şöyle:
- Küresel pamuk üretiminin istikrarlı bir şekilde artarak 2033 yılına kadar 29 milyon tona ulaşması, bir başka deyişle 2021-23 baz dönemine göre yüzde 17 yükselmesi bekleniyor.
- Hindistan’ın bu büyümenin yüzde 38’ini oluşturması, ardından yüzde 27 ile ABD ve yüzde 21 ile Brezilya’nın gelmesi öngörülüyor.
- Pamuk ticareti tarafına bakıldığında Türkiye, hem 2024/25’te hem de gelecek 10 yıl boyunca başlıca ithalatçılardan biri olacak.
- Çin’in 2024/25’te 11.5 milyon balya ile lider pamuk ithalatçısı olmaya devam etmesi bekleniyor.
-Ancak küresel ithalattaki artış büyük ölçüde Bangladeş, Vietnam, Türkiye ve Pakistan dahil olmak üzere diğer önde gelen ithalatçı/iplikçilerdeki artışlardan kaynaklanıyor.
-Bangladeş ve Vietnam için 2024/25 pamuk ithalatının sırasıyla 8 milyon balya (yüzde 8 artış) ve 7,1 milyon balya (yüzde 4 artış) olacağı tahmin ediliyor. Türkiye ve Pakistan ithalatının da 1.2 milyon balya artarak sırasıyla 4.7 milyon ve 3.9 milyon balyaya ulaşması bekleniyor.
-2033 yılında Türkiye’nin toplam ithalattaki payının yüzde 12 olması beklenirken, Bangladeş’in yüzde 18 ile en büyük payı alması, bu ülkeyi yüzde 16 ile Vietnam’ın takip etmesi bekleniyor.
-ABD, 2033’e kadar en büyük ihracatçısı olmaya devam edecek. ABD’nin ihracatı, 2015’teki en düşük seviyelerinden sonra son yıllarda istikrar kazandı. Dünya ticaretindeki payının 2033’te yüzde 31 ile yaklaşık 3,9 milyon tona ulaşacağı tahmin ediliyor.
-Brezilya’nın ihracatının önümüzdeki on yılda güçlü bir şekilde artması ve ülkenin 2033 yılına kadar ikinci en büyük ihracatçı konumunu sağlamlaştırması ve bunu bir bütün olarak Sahraaltı Afrika’nın takip etmesi bekleniyor. Sahra Altı Afrika’da pamuk, küresel ihracatın yaklaşık yüzde 16’sını oluşturan önemli bir ihraç ürünü.
