Otoda tedarikçinin sipariş defterine‘resesyon’ revizesi

Aysel YÜCEL

Resesyonun ayak seslerinin giderek daha fazla yükseldiği Avrupa’da, artan enerji maliyetleri ve enfl asyonist baskı nedeniyle tüketicilerin otomobil talebi yavaşladı. Türkiye otomotiv sanayisinin en önemli ihracat pazarında yaşanan bu gelişmenin ilk faturası tedarikçiye kesildi. TAYSAD Başkanı Albert Saydam, “Hemen hemen tüm Avrupalı otomotiv üreticileri, 2023 ve 2024’te devreye girecek yeni araçlarda daha önce beyan ettikleri üretim adetlerini düşüreceklerini belirterek, planlamamızı ona göre yapmamız konusunda bize bildiri gönderdi” dedi.

Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği’nin (OİB) dün açıkladığı verilere göre; otomotiv endüstrisinin ekim ayı ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,8 artışla 2,65 milyar dolar oldu. 16 yıllık liderliğin ardından son aylarda üst üste ihracat birinciliğini kimya sektörüne kaptıran otomotivciler, böylece ekimde aylar sonra yeniden liderlik koltuğuna oturdu. Otomotiv ihracatında en büyük payı ise tedarikçiler aldı. Ancak ne ana sanayiciler ne de tedarikçiler ekim ayında ihracatta yaşanan bu artışın keyfini süremiyor. Çünkü, ihracatın yüzde 60’tan fazlasının yapıldığı Avrupa’da, resesyon beklentisi giderek güçlenirken, pandemide biriken talep nedeniyle halen kısmen güçlü olan otomobil satışlarında, gelecek aylar için yavaşlama sinyalleri gelmeye başladı. DÜNYA’ya konuşan Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) Başkanı Baran Çelik, çip krizi nedeniyle siparişlerin geriden teslim edildiğini, bu nedenle resesyonun etkilerini henüz tam hissetmediklerini belirtirken, gelecek içinse endişeli olduklarını dile getirdi. Her ne kadar ekim ayı ihracatında lider tedarikçiler olsa da resesyonu somut olarak ilk hissedenler onlar oldu. Ekim ayı otomotiv ihracat rakamlarını DÜNYA’ya değerlendiren Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Albert Saydam, geçen ay otomotivcilerin yeniden ihracatta lider sektör olmasını ve tedarikçilerin de ürün grubu bazında ilk sırada yer almasının memnuniyet verici olduğunu belirtirken, sektörün önündeki risklere de dikkat çekti. Albert Saydam, “Dünyada yüzde 5, Avrupa’da ise yüzde 7 üretim artışı bekleniyordu. Ancak dünyada yüzde 2’lik bir büyüme var. Avrupa’da ise kan kaybı başladı. Bu da ilerisi için bize endişe veriyor. Pandemide, ‘Türk tedarikçilerin 2023-2024’te devreye girecek yeni platformlarda payı artıyor’ vurgusu yapıyorduk. Ancak bu yeni araçların planlarında arka arkaya negatif yönde revizyonlar gelmeye başladı. Mesela 100 bin araç için teklif alınmışken, tarih yaklaştıkça ‘Biz bu platformdan 80 bin adet satabileceğiz. Ona göre planınızı yapın’ türünde Avrupa’daki ana sanayilerden bildiriler gelmeye başladı. Bu iyiye işaret değil. Ekonomideki daralma sinyalleri paralelinde son haftalarda neredeyse Avrupa’daki tüm otomotivciler, lansmanı yapılacak yeni araçların üretim sayılarını azaltıyorlar” açıklamasını yaptı.

Otomobil ihracatı ekimde %20 daraldı

OİB verilerine göre, ekim ayında otomotiv ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,8 artışla 2,65 milyar dolar olurken, tedarik endüstrisi bu dönemde yüzde 13 artışla 1 milyar 69 milyon dolar ihracata imza attı. Böylece tedarikçiler ihracatında en büyük ürün grubunu oluşturmaya devam etti. Geçen ay binek otomobil ihracatı yıllık bazda yüzde 20 azalarak 748 milyon dolar oldu. Ekim ayında otomobil ihracatında yüzde 20 oranında sert düşüş olmasında Toyota’nın Sakarya’daki fabrikasında üretime planlı bakım ve onarım çalışmaları nedeniyle üç hafta ara vermesi etkili oldu. Öte yandan, ekim ayında eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4 azalarak 449 milyon dolar, çekici ihracatı da yüzde 95 artarak 214 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yılın ilk 10 ayında ise otomotiv endüstrisi ihracatı 2021’in aynı dönemine göre yüzde 5 artarak 25 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Rusya’ya ihracat hızlandı

Ukrayna’daki savaş nedeniyle Avrupa ve ABD’nin yaptırım uyguladığı Rusya’nın Türkiye’den yaptığı otomotiv ithalatı hızlandı. Ekim ayında Türkiye’den Rusya’ya yapılan otomotiv ihracatı yüzde 23 artarak 80 milyon doları aştı. Tedarik endüstrisi özelinde ise Rusya’ya ihracat artışı ekimde yüzde 29 oldu. TAYSAD Başkanı Albert Saydam, Rusya’ya ihracat artışı nedeniyle Türk firmalara yaptırım gelmesinden endişe duyduklarını söyledi. Saydam, “Tüm ihracatçılar ileride olabilecek yaptırımlar konusunda dikkatli olmasında fayda var” dedi.

BMW ve Stellantis'ten ‘yavaşlama’ uyarısı

Avrupalı otomotiv üreticileri, artan enerji maliyetleri ve enfl asyonist baskı paralelinde Euro Bölgesi’nde beklenen resesyon yaklaştıkça maliyetlerin arattığına işaret ederek, bu durumun otomobil satışlarını yavaşlattığı uyarısında bulundu. Bu konuda ilk uyarıyı BMW yaptı. BMW yetkilileri, yüksek enfl asyon ve faiz artışlarının tüketiciyi endişelendirdiğini ve bunun da önümüzdeki aylarda satın alma davranışlarını etkileyeceğini dile getirdi. Ardından Stellantis’ten de benzer bir açıklama geldi. 14 dev markayı bünyesinde barındıran Stellantis’in global temsilcileri, Avrupa’nın artan enerji maliyetleri ile mücadele etmek zorunda olduğunu, bunun sonucu olarak Avrupa’daki tüketicilerin araç alımlarını yavaşlatmaya başladığına dikkat çekti. Özellikle Avrupa’nın en büyük ekonomisi olan Almanya’da fabrika siparişlerinde eylül ayı itibarıyla düşüşlerin başlaması, uzmanlar tarafından AB’de resesyon olasılığının kesinleştiğinin bir sinyali olarak yorumlandı.