Nisan’da dış ticaret açığı %43.9 arttı

Ali Orhan YALÇINKAYA

Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı geçici verilere göre 2023 yılı Nisan ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17.2 oranında azalarak 19.32 milyar dolara, ithalat yüzde 4.5 oranında azalarak 28.16 milyar dolara geriledi. Bu aynı zamanda son 14 ayın en düşük ithalat rakamı. Böylece geçtiğimiz yılın Nisan ayında 6.15 milyar TL olan dış ticaret açığı yüzde 43.9 artarak 8.85 milyar dolara yükselirken, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 79.2’den yüzde 68.6’ya geriledi.

Ramazan Bayramı nedeniyle, çalışılan iş günü sayısının geçtiğimiz yıla göre 3 gün azalmış olması Nisan’da dış ticaret hacmindeki gerilemede belirleyici olmuştur. Buna rağmen gün sayısına ilişkin düzeltme yapıldığı durumda dahi ihracatın geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 3.4 daraldığı görülüyor.

Geçtiğimiz yılın Ocak-Nisan dönemine göre ihracat yüzde 3.0 azalarak 80.87 milyar dolara gerilerken, ithalat yüzde 7.2 artarak 124.41 milyar dolara yükseldi. Dış ticaret açığı ise söz konusu dönemde yüzde 33.2 artarak 32.68 milyar dolardan 43.54 milyar dolara yükseldi.

12 aylık birikimli olarak ise bir önceki yılın Nisan ayına göre ihracat yüzde 4.9 oranında artışla 251.67 milyar dolar, ithalat yüzde 22.1 oranında artışla 372.04 milyar dolar oldu.

Mart’ta 117.67 milyar dolar olan yıllık dış ticaret açığı da Nisan’da 120.37 milyar dolara yükseldi. Bir önceki ay yüzde 0.4 artışa hızlanan ihracat Nisan’da yüzde 1.6 daralmaya döndü. Benzer şekilde yüzde 0.3 artış kaydeden ithalatın artış hızı da yüzde 0.4 daralma kaydetti.

OVP’ye göre 2023 yılında ihracatın bir önceki yıla göre yüzde18.2 oranında artarak 265 milyar dolar düzeyinde olacağı beklenmekteydi. İlk dört aydaki gerçekleşmeler yılın kalan 8 ayında hedefin tutturulabilmesi için aylık ihracat artışının yüzde 30.8 olması gerektiği anlamına geliyor.

Yatırım malı ithalatı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 21.8 artışa yavaşlarken, ara malı ithalatının yüzde 14.3 daraldığını görmekteyiz. Tüketim malı ithalatı ise Nisan ayında yüzde 67.1 artış kaydetti.

Fasıllara göre dış ticaretin detaylarından net enerji ithalatının Nisan ayında 3.88 milyar dolar olduğunu görmekteyiz. Bu durumda net enerji dışı denge aylıkta 4.98 milyar dolar açığa (bir önceki ay 3.75 milyar dolar) yükseldi. Net altın ticaretinin ise 1.11 milyar dolar açık verdiğini hesaplamaktayım. Bu durumda bir önceki ay 27.41 milyar düzeyinde olan birikimli net altın ticaret açığı 28.09 milyar dolara yükselecek. Böylece Nisan ayında çekirdek denge (enerji ve altın hariç) aylıkta 3.86 milyar dolar açığa (bir önceki ay 2.49 milyar dolar), yıllıkta ise açık 18.62 milyar dolara açık seviyesine (bir önceki ay 14.17 milyar dolar) yükselecek.

Önümüzdeki döneme ilişkin olarak Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) alt detaylarında gelecek üç aya yönelik değerlendirmelerde ihracat sipariş miktarında artış bekleyenler lehine olan seyrin bir önceki aya göre güçlendiğini görmüştük.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksinde (PMI) ise toplam yeni siparişler ve ihracat üst üste ikinci ay artış kaydederek Nisan’da ivme kazanmıştı.

Mart ayı dış ticaret rakamları cari dengenin 2.0 milyar dolar açık vereceğine işaret etmiş ve 12 aylık birikimli açığın da 51.8 milyar dolar düzeyine gerileyeceğini düşündürmüştü. Nisan ayı geçici dış ticaret rakamları ise cari açığın 2.4 milyar düzeyinde olacağını ima ediyor. Bu durumda cari dengenin Nisan’da 51.7 milyar dolar ile yataya yakın seyredeceğini bekleyebiliriz.