Net ihracat son çeyrekte büyümeyi aşağıya çekecek

Ali Orhan Yalçınkaya

Geçtiğimiz hafta açıklanan 2022 yılı Aralık ayı ihracat birim değer endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7.0, ithalat birim değer endeksi yüzde 8.6 oranında artış kaydetmişti. Miktar endekslerine göre ise ihracat miktar endeksi yüzde 3.7 oranında azalırken, ithalat miktar endeksi yüzde 3.3 oranında artış göstermişti.

Yıllık bazda ortalama değişime göre baktığımızda ise 2022 yılında ihracat birim değer endeksinin bir önceki yıla göre yüzde 7.7, ithalat birim değer endeksinin yüzde 26.5 oranında arttığını görmüştük. Miktar endeksleri ise ihracatta yüzde 5.1, ithalatta yüzde 6.1 artış olduğuna işaret etmişti.

Geçtiğimiz yılın Aralık ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.0 oranında artarak 22.9 milyar dolara, ithalat yüzde 12.2 oranında artarak 32.6 milyar dolara yükselmişti.

İhracattaki yükselişin 7.0 yüzde puanı ihracat fiyatlarının reel artışından kaynaklanırken, ihracat miktarının reel olarak 3.7 yüzde puan azalması düşürücü yönde etkilemişti.

İthalattaki artışın detaylarına baktığımızda ise reel olarak ithalat 3.3 yüzde puan artarken, ithalat fiyatlarının 8.6 yüzde puan yükselmişti.

Dış ticaret haddi ise Ekim ayında 74.4 değeri ile tarihi düşük seviyesini gördükten sonra yükselişini sürdürerek yılı 81.5 değerinden tamamlarken 2021 yılı sonuna göre yüzde 1.5 gerilemişti. Dış ticaret haddinin 100'ün altında olması dış ticarete konu malların baz yılına göre pahalıya alınıp, ucuza satıldığı için ülke aleyhine bir gelişmeyi göstermektedir.

Büyüme reel olarak hesaplandığından, net ihracatın büyümeye katkısında reel ihracat ve ithalat artışı kritik önem arz ediyor.

İthalat miktar endeksinin ihracat miktar endeksinin altında seyrediyor olmasının da etkisiyle net ihracat büyümeye bu yılın ilk çeyreğinde 3.0, ikinci çeyreğinde 2.7, üçüncü çeyreğinde ise 0.7 yüzde puan pozitif katkı vermişti.

Dün açıklanan ödemeler dengesi istatistikleri ile beraber son çeyrekte ithalattaki reel artışın ihracatın üzerinde olmasını da dikkate alarak yedi çeyrektir üst üste büyümeye pozitif katkı veren net ihracattaki tablonun terse dönerek 2022 yılı dördüncü çeyrekte büyümeyi 4.2 yüzde puan kadar aşağıya çekeceğini tahmin etmekteyim.