Mükellefin gözü enflasyon muhasebesi sirkülerinde

Hüseyin GÖKÇE

Kasım ayında “Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi’nin (Yİ-ÜFE) son yıl yüzde 10’u, son üç hesap yılında ise yüzde 100’ü aşması” olarak tanımlanan “enflasyon muhasebesi şartları”nın oluşması üzerine, mükellefl erin gözü uygulamanın başlatılmasını sağlayacak sirkülere çevrildi. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın ilgili sirküleri henüz yayımlanmamış olması, yeni bir düzenleme yapılıp yapılmayacağına ilişkin belirsizlikler, konuyu iş dünyasının gündemine taşıdı. Uzmanlar, enflasyon muhasebesinin ortadan kaldırılmasının, finansal tabloların gerçek durumu yansıtmaktan uzaklaştıracağını, bunun da sermayenin vergilendirilmesi anlamına geleceği uyarısında bulunuyorlar.

DÜNYA’nın 8 Aralık’ta enflasyon muhasebesi şartları oluştuğuna ilişkin haberinin ardından mükellefl erin kafasında, enflasyon düzeltmesinin şartları, zamanlaması, yüzde 2 vergi ödeyerek yeniden değerleme yapanların bu parayı geri alıp alamayacağı gibi konularda soru işaretleri oluştu.

Gelir İdaresi E. Strateji Geliştirme Daire Başkanı ve Yeni Ekonomi AŞ kurucularından Nazmi Karyağdı, vergialgi.net adlı internet sitesinde bir makale yayınlayarak merak edilen konuları ele aldı. Konu hakkında DÜNYA’ya değerlendirme yapan Karyağdı, vergi idaresi ile mükellef arasında ilerde sorun yaşanmaması için bu alanda belirli yasal düzenlemelere ihtiyaç olduğunu söyledi.

UYGULANACAĞI NE ZAMAN KESİNLEŞİR?

Enflasyon muhasebesi sürecinin başlatılması için Gelir İdaresi Başkanlığı’nın bir sirküler yayınlaması gerektiğini belirten Karyağdı, bunun için 3 Ocak’ta açıklanacak yıllık Yİ-ÜFE verisinin beklendiğini aktardı. Yİ-ÜFE’nin yıllık yüzde 1,5 oranında azalmadığı sürece yasada öngörülen şart sağlanmış olacak.

ENFLASYON MUHASEBESİ ERTELENEBİLİR Mİ?

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesindeki şartlar gerçekleştiği için 31 Aralık 2021 itibarıyla enflasyon muhasebesinin devreye gireceğini söyleyen Karyağdı, “Bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükellefl erinin ilk olarak 31 Aralık 2021 tarihli mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutması gerekecek” dedi. Düzeltmenin, 2021 yılının 4. dönem geçici vergi beyannamesi ile 17 Şubat 2022 tarihine kadar yapılması gerekiyor.

Karyağdı, “TBMM tarafından VUK Mük. 298. maddedeki enflasyon düzeltmesi kaldırılarak 2003 öncesinde olduğu gibi sadece kısmi enflasyon muhasebesi araçlarıyla (yeniden değerleme, stok değerlemede LİFO yöntemi, maliyet bedeli artırımı vb.) ile devam edilmesi yönünde bir durum olursa enflasyon düzeltmesi ortadan kalkar” ifadelerini kullandı.

"KALDIRILIRSA SERMAYE VERGİLENDİRİLMİŞ OLUR"

Enflasyon muhasebesinin ortadan kaldırılmasıyla finansal tabloların gerçek durumu yansıtmaktan uzaklaşmasının sermayenin vergilendirilmesi anlamına geleceğini ifade eden Karyağdı, “Bu şekilde bir geri gidiş söz konusu olursa iş dünyamızın bundan çok büyük zarar göreceğini düşünüyoruz” diye konuştu.

MÜKELLEFLERİN TÜMÜ KAPSAMA GİRECEK Mİ?

Eğer enflasyon muhasebesini öngören maddenin değiştirilmesine yönelik kanuni bir düzenleme yapılmazsa, gelir ve kurumlar vergisi mükellefl erinin tamamı kapsama girecek. Yanı sıra Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın mükellefl erin ciro veya aktif büyüklüğü yönünden enflasyon muhasebesine girişiyle ilgili parasal sınırları belirleme yetkisi bulunuyor. Eğer Bakanlık da bu konuda yetkisini kullanıp sınır belirlemezse, yine mükellefl erin tamamı kapsama girmiş olacak.

Karyağdı, bundan önce sadece 2004 yılında uygulanan enflasyon düzeltmesinde, belirli bir miktarı aşan mükellefl erin kapsama girdiğini, bunun altında kalanların ise isterlerse uygulamaya dahil olabilecekleri yönünde bir düzenleme yapıldığını hatırlattı.

YÜZDE 2 VERGİYİ ÖDEYENLER GERİ ALABİLECEK Mİ?

Karyağdı, yürürlükteki yapılandırma yasası uyarınca yüzde 2 vergi ödeyerek taşınmazlarını ve amortismana tabi iktisadı kıymetlerini yeniden değerlendirmeye tabi tutanların, ödenen paraları geri alıp alamayacakları konusuna da açıklık getirdi. Mevcut durumda mükellefl erin ödedikleri vergileri geri almasının mümkün olmadığının altını çizen Karyağdı, ancak beyan süresinin dolduğu 31 Aralık’tan önce beyanların iptal edilmesi için başvuruda bulunup ödedikleri vergiyi talep edebilecekleri kanısında olduğunu söyledi.

Enflasyon muhasebesinde merak edilen 4 soru 4 cevap

Enflasyon muhasebesinin uygulanacağı ne zaman kesinleşir?

TÜİK 3 Ocak 2002’de YİÜFE verilerini açıklayınca.

Enflasyon muhasebesi ertelenebilir mi?

Yasal düzenleme yapılmazsa erteleneme mümkün değil.

Mükelleflerin tamamı kapsama girecek mi?

Gelir İdaresi, parasal sınır belirlemezse tüm mükellefl er enflasyon düzeltmesine tabi olacak.

Yüzde 2 vergiyi ödeyenler geri alabilecek mi?

Yılbaşına kadar başvuranların alması gerekiyor ancak kesin iade için düzenlemeye ihtiyaç var.