Mikro firma sayısı arttı, KOBİ azalıyor
COVID-19 pandemisi sonrası yaşanan yüksek enflasyon döneminde işletme sayısındaki değişim dikkat çekiyor. 2022 yılı sonrası mikro işletmelerde sayı hızlı artarken, küçük ve orta ölçekli işyeri sayılarındaki gerilemenin yüksek olduğu gözlendi. SGK istatistiklerine göre, 4-6 kişi çalıştıran işyeri sayısı 14,4 adet azalırken, adrese teslim hizmet veren marketler, kurye, kargo hizmetleri ve online alış-veriş faaliyetlerinden kaynaklı olarak tek kişilik firma sayısında 55 binin üzerinde artış yaşandı.
MEHMET KAYA/ANKARA
Salgın dönemi sonrası Türkiye’de işletme sayısındaki değişim dikkat çekti. Mikro işletmelerde sayı hızla artarken, küçük ve orta ölçekli işyeri sayılarındaki gerilemenin yüksek olduğu gözlendi. Salgın sonrası, enflasyonun da yüksek olduğu dönemde, küçük işletme sayısındaki hızlı düşüş dikkati çekti. 4-49 kişi çalıştıran işyerlerinin çalışan sayısında, her grupta azalma oldu. 4-6 kişi çalıştıran işyeri sayısı 14 bin 410 adet geriledi. Salgın döneminde firma kuruluşlarının artmasına karışlık, salgın sonrası dönemde küçük işletme sayısındaki hızlı gerilemenin olması anlamlı olarak yorumlandı.
Türkiye’de işyerleri orta-uzun dönemde hızlı büyüdüğüne yönelik olarak yorumlar olsa da çalışan sayısı bakımından işyeri sayısının son yıllarda neredeyse sabit kaldığı, 500 ve 1000 kişiden fazla istihdamı bulunan işyeri sayısında hemen hemen hiç değişim olmadığı gözlendi. SGK’nın işyeri sayısına yönelik olarak istatistiklerinde salgın sonrası yıl olan 2022’ye göre 1000 kişiden fazla istihdamı olan işyeri sayısı 2024’e kadar sadece 1 adet artarken, 750-999 kişi çalıştıran işyeri sayısı 4 adet azaldı. 500-749 kişi çalıştıran işyeri sayısındaki artış ise aynı dönemde 66 adet oldu.
Son yıllarda, adrese teslim hizmet veren marketler, kurye, kargo şirketleri, online alış-veriş hizmeti sunan firmaların yoğunlaşmasıyla, bunlara hizmet veren kuryeler tek kişilik şirketler kurmuştu. Ayrıca, temizlik hizmetlerinde sağlanan sigorta kolaylığı nedeniyle de SGK’ya bildirimde bulunulduğu için bu tür işlerden dolayı bildirilen işyeri sayısında da artış olmuştu. Bunun sonucunda da 1 ve 2 kişilik işyeri sayısında hızlı bir artış yaşanmıştı. Buna karşılık, özellikle küçük işletme sayısındaki azalış dikkat çekti. Salgın öncesi ve sonrası karşılaştırıldığında işletme sayısındaki düşüş önemli boyutlara ulaştı.
Kobiler büyüyemiyor
500 ve 1000 kişiden fazla çalışanı bulunan işletme sayısındaki sabit sayı da dikkat çekti. İşyeri büyümesinde tek kriter olmasa da istihdam sayısı işyeriler açısından önem taşıyor. 2010 yılına kıyasla bakıldığında, 500 üstü ve 1000 üstü çalışana sahip işyeri sayısında artış görülse de salgın döneminde gelişerek büyüyebilen şirketlerin sayısında değişim olmaması dikkat çekti.
