Meyve-sebze yatırımlarına ilgi artıyor

İbrahim EKİNCİ

Salgın etkisi nisan ayı teşvik verilerine yansıdı. Hem proje sayısında hem de öngörülen yatırım tutarında büyük düşüş oldu. Otomotiv gibi bazı sektörlerde düşüş daha yüksek boyutta. Nisan verilerinde meyve – sebze yatırımlarındaki artış dikkat çekiyor. 4 şirketin 560 milyon liralık yatırımı geliyor.

Bakanlığın açıkladığı listeye göre nisanda 11.1 milyarlık yatırım öngören 552 proje için teşvik alındı. Bir önceki ay bu rakam 814 proje, 18.1 milyarlık yatırımdı. Mart ayı salgın beklentisi nedeniyle şirketlerin proje teşvik başvurularını öne aldıkları bir aydı. Bu yüzden rakamlar dolar bazında normal dönemlere (4 milyar dolar) göre çok düşük (2.9 milyar dolar) ancak TL bazında yüksek geldi. Nisan ayı salgının en etkili olduğu aydı. Bu nedenle de ocak, şubat, mart, nisan olarak bakıldığında yatırımların dip yaptığı ay oldu denilebilir. 11.1 milyar TL’lik yatırım, dolar bazında 1.6 milyara denk geliyor. Bu rakam ocakta 2.452 milyon, şubatta 2.122 milyon, martta 2.887 milyon dolardı. Bu trende göre mayıs ayında da teşvik verilerinin düşük gelmesi muhtemel.

1.5 milyarlık depolama yatırımı

Ekonomideki durgunluk, kriz şartları nedeniyle talebin düşmesi, kredi ve fiyatlama sorunları gibi birçok bakımdan sıkıntılı günler geçirdiği belirtilen enerji sektörüne yatırımlar devam ediyor. Ancak bu yatırımların bir kısmının dağıtım şirketlerinin takvime bağlanmış taahhütleri kapsamındaki işler olduğu dikkat çekiyor. Nisanın teşvik alan projeleri içinde 1.8 milyar TL ile en büyük payı enerji sektörü alıyor. İkinci sırada, Botaş’ın gaz depolama yatırımı nedeniyle “depolama” sektörü geliyor. Botaş, Hatay’da 1.5 milyarlık yatırımla gaz depolama yatırımı yapacak.

Tekstil yine son yıllarda dur-durak bilmeden yatırım yapıyor. Nisanda da 649 milyonluk yatırım için teşvik belgesi alındı. Pelsan Tekstil Tekirdağ’da 230 milyon liralık tekstil yatırımı yapacak. Ersulu Sağlık Ürünleri, 200, Kipaş Mensucat 175 milyonluk tekstil yatırımı yapacaklar.

Turizmde yatırımlar durmadı

Salgın nedeniyle büyük turist kaybına uğrayan turizm sektöründe otel yatırımlarının da genel düşüş etkisi görülse de yine de önemli otel, konaklama yeri yatırımları dikkat çekiyor. Yatırımlardan en çok pay alan sektörler sıralamasında enerji, depolama, tekstil, meyve-sebze işlemeden sonra 5’inci sırada turizm var.

Nisanda “sebze ve meyvelerin işlenmesi ve saklanması” konusunda 14 proje için teşvik belgesi alındı. Bunların içinde dikkat çekici büyüklükte olan projeler var. Fine Food Gıda, Afyon’da 287.2 milyon liralık, Tadım Gıda, Ankara’da 160 milyon liralık, Euro Ran Tarımsal, İzmir’de 64 milyon liralık yatırım yapıyor. Bu sektöre yatırımların toplamı 619 milyon lira. Sektör, önceki yıllarda bu ölçüde yüksek yatırım çekmezdi. Nisanda en çok yatırım çeken 4’üncü sektör. “Tarım - sebze, bahçe ve kültür bitkileri ile fidanlık ürünlerinin yetiştirilmesi” kategorisindeki 33 yatırımı da eklersek, sektöre yatırımlar 1 milyar liraya yaklaşıyor.

Nisan belgeleri içinde, yatırım değeri 50 milyon liranın üzerinde 41 proje yer aldı. Daha çok küçük yatırımlar için belge alınması, geçen yıldan bu yana devam eden bir trend. Dolar bazında, ortalama yatırım tutarı 2.9 milyon. Bu rakam normal dönemlerde 6 – 7 milyon dolardı.