Meyve, Avrupalıya lüks oldu, ihracatçı endişeli

Fikri CİNOKUR

Koronavirüs salgınının Avrupa’da tekrar artması ve kış döneminde yeniden yasakların başlamasıyla meyve ihracatçısı endişelenmeye başladı. Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) eski Başkan Yardımcısı ve Adalya Dış Ticaret Limited Şirketi sahibi Abdullah Bulut, pandemi sürecinin başladığı geçen dönem yasaklarla birlikte Avrupalıların evlerine çekildiğini, tüketim alışkanlıklarının değiştiğini, bu nedenle çok acil gıda ihtiyaçları dışında başta meyve olmak üzere özel tüketim yapmadığını söyledi.

Bazı Avrupa ülkelerinde pandemi yasakları nedeniyle işsiz kalan veya ücretsiz izne ayrılan vatandaşlarına çeşitli sosyal yardımlarda bulunduğunu anımsatan Bulut, şöyle devam etti; “Pandemi etkisinin yavaşlamasıyla yaz döneminde Avrupa’da da yaşam normalleşme ve sosyalleşmeye başladı. İşsiz kalanlar veya ücretsiz izne ayrılanlar yeniden işe kavuştu. Avrupalının tüketim alışkanlıkları değişti, tasarrufa yöneldi. Kış mevsimiyle birlikte Avrupa’da pandemi ikinci kez artmaya, eğlence yerleri, restoranlar, kafe-barlarda da yeniden yasaklar başladı. Bazı Avrupa ülkeleri pandemide vatandaşlarına vermiş olduğu sosyal yardımları da geri almaya başladı. İş bulanların maaşından yüzde 20 civarında kesinti yaparak sosyal yardımları geri alıyor. Yasaklar nedeniyle yeniden işsiz kalacağını ya da ücretsiz izin verileceğini düşünen Avrupalı yemiyor, meyveden tasarruf ediyor. Meyve, Avrupalı için lüks oldu.’’

Üzüm ihracatçısı zarar etti

Koronavirüs salgını nedeniyle Avrupa’da yasakların başlamasıyla ihracatçıların da tedirgin olduğunu anlatan Bulut, “İhracatçı geçen kış dönemindeki gibi koronavirüsün getireceği sonucu tedirgin izliyor. Kışın da işsizlik yaşanır mı, sokağa çıkma yasakları yaygınlaşır mı diye endişeliyiz. Bu kış döneminde de ne ile karşılaşacağımızı bilmiyoruz. Fransa ve Almanya’da yasaklar başladı. Avrupalı yasaklar nedeniyle ve işsiz kalma endişesi ile yemiyor, harcamıyor, tüketmiyor. Zorunlu gıda sebze dışında meyve de tüketmiyor. Avrupalı için meyve tüketmek lüks oldu. Bu sezon üzümcüler zarar etti. Çok sayıda meyve ihracatçısı arkadaşım ihracat miktarlarının düştüğünü söylüyor. Avrupalı üzüm talep etmedi. Ayva, üzüm, yaş incir ve şeftali ihracatı az oldu. Ancak, C vitamini deposu olan narenciye ürünleri ihracatı artacak.”

İhracatta risk artıyor

BAİB eski başkanlarından Mustafa Satıcı da Suudi Arabistan’ın Türk mallarına boykot uygulamasının ardından Fas’ın da gümrük vergilerini artırdığını, sırada Kuzey Afrika ülkelerinin geleceğini ifade ederek şunları kaydetti; “Türkiye’nin ihracatında risk yüksek. Patates, limon ve soğana ihracat kısıtlaması getirildi. Türkiye’nin kalkınması ihracata bağlı. Ancak dış politikadaki hatalar ihracatı tıkadı. İhracatı geliştiremez isek çıkış görünmüyor’’ dedi.

Alımı Türkler yapıyor

Adının açıklanmasını istemeyen bir ihracatçı da, Avrupa’da süpermarketlerin alım yapmakta nazlandığını, Türkiye’den alım yapanların ise Avrupa’da yaşayan Türk şirketleri olduğunu ifade etti. Avrupa’ya bu sezon incir, kiraz ve nar ihracatının çok az gerçekleştiğine dikkat çeken, ihracatçı, Rusya pazarının da tıkandığını, Batı Avrupa ülkelerinde süpermarketlerin mal almadığını vurguladı. Aynı ihracatçı, "Pandemi sürecinde İtalya ve İspanya ile Kuzey Afrika ülkeleri Avrupa’nın tedarikini sağlayamadı. Bu kez de aynı süreç olur, Türkiye buna iyi hazırlık yaparsa yaş meyve-sebze ihracatında 2021 de altın yılını yaşayabilir’’ dedi.

Dondurulmuş meyve ve sebze ihracatında artış

Türkiye’den yılın 9 ayında 66 milyon 468 bin dolarlık dondurulmuş meyve, 52 milyon 801 bin dolarlık dondurulmuş sebze ihracatı yapıldı. Uludağ İhracatçı Birlikleri'ne (UİB) göre, Bursa bölgesi başta olmak üzere bu yılın ocak-eylül döneminde ülke genelinden yapılan dondurulmuş meyve ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 32,07, dondurulmuş sebze ihracatı yüzde 1,32 arttı. Toplamda 56 ülkeye gerçekleştirilen dondurulmuş meyve grubu ihracatında en fazla dış satım ABD’ye yapıldı. Bu ülkeye yapılan ihracat geçen yılın 9 ayına göre yüzde 130 artarak 21 milyon 176 bin dolara yükseldi. ABD’ye yapılan dış satım toplam dondurulmuş meyve ihracatının yüzde 31,86’sını oluşturdu. Söz konusu ürün grubunda ABD’nin ardından ikinci sırada yer alan Almanya’ya gerçekleştirilen ihracat yüzde 35 artarak 11 milyon 508 bin dolara çıktı. Yılın 9 ayında 57 ülkeye gönderilen dondurulmuş sebze ihracatında da en fazla dış satım ABD’ye gerçekleştirildi. Geçen yılın ocak-eylül döneminde 8 milyon 737 bin dolarlık ürün gönderilen ABD’ye bu yılın aynı döneminde yapılan ihracat yüzde 25’lik artışla 10 milyon 922 bin dolara yükseldi. En fazla ihracat yapılan ikinci ülke olan Almanya’ya yapılan dış satım yüzde 9,45’lik azalışla 6 milyon 535 bin dolara geriledi.İngiltere'ye yapılan ihracat ise yüzde 0,55'lik artışla 6 milyon 202 bin dolara çıktı.