Merkez, yeni yıla indirimle başlayabilir
Enflasyon 2024 yılını yüzde 44,38 ile Merkez Bankası’nın tahminine yakın tamamlandı. Gıda ve ulaştırma gruplarından gelen destekle Aralık 2024’te aylık enflasyon beklentilerin altına gerilerken, ocakta yüzde 5 seviyelerindeki beklenti gerçekleşse bile yıllık enflasyon yüzde 43’ün altına inebilecek ve bu Merkez Bankası’nın politika faiz indirimlerine devam sinyali oluşturabilir.
ŞEBNEM TURHAN
Türkiye’de enflasyon Aralık 2024’de yüzde 1,6 seviyesindeki beklentilerin oldukça altında yüzde 1,03 arttı ve yıllık enflasyon Kasım 2024’teki yüzde 47,09 seviyesinden yüzde 44,38’e geriledi. Enflasyonda beklentinin altındaki gerçekleşmeye gıda fiyatlarındaki olumlu seyrin yanı ulaştırma hizmetlerinde aylık düşüş etkili oldu. Merkez Bankası 2024 yılsonu için yüzde 44 enflasyon tahminini yakalarken Aralık 2024’te başlayan politika faiz indirimlerinin 2024 enflasyon verisi sonrasında 250 baz puan ile Ocak 2025 Para Politikası Kurulu toplantısında devam etmesi bekleniyor. Ocakta asgari ücret ve vergi artışları nedeniyle aylık enflasyonun yüzde 4-5 seviyesinde artması öngörülse de yıllık enflasyonun yüzde 42 seviyelerine gerileyeceği tahmin ediliyor.
İlk çeyrekte %40’ın altı enflasyon olasılığı
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre geçen yılın son ayında aylık enflasyon yüzde 1,03 artışla Mayıs 2023’ten sonraki en düşük artışa imza attı. Yıllık enflasyon 2023 sonundaki 64,77’den yüzde 44,38’e gerilerken mal enflasyonu aylık yüzde 1,02 artarak yılı yüzde 36,14 ile tamamladı, hizmet enflasyonu son ayların en düşük aylık artışı olan yüzde 1,05 ile yılı yüzde 65,73 seviyesinden kapattı. Uzmanlar hizmet enflasyonundaki katılığın aralık verisiyle birlikte bir miktar çözülmüş olduğuna işaret ederek ocakta da hizmet enflasyonunda düşüş ve beklentinin altında bir aylık enflasyon gelmesiyle Merkez Bankası’nın politika faizi indirimlerinde elinin çok rahat olacağına işaret etti. İlk çeyrekte ise olumlu seyrin devamıyla enflasyonun yüzde 40’ın altına düşme olasılığı yükseldi.
Yıllık enflasyonun yaklaşık 11 puanı gıdadan
TÜİK verilerine göre Aralık 2024’te gıda ve içecekler grubunda aylık enflasyon yüzde 1,29 arttı ve manşet enflasyonu 0,32 puan yukarı çekti. Kasım 2024’te sert yükselen taze meyve ve sebze fiyatları aralık ayında yüzde 1,65 gerilerken işlenmiş gıdalarda aralık ayı artışı yüzde 1,71 olarak hesaplandı. Taze meyve ve sebzeler bir yılda yüzde 68,78 artarken gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon yüzde 43,58’de kaldı. Gıda ve içecekler grubu yıllık manşet enflasyonu ise 10,89 puan arttırdı. İçki ve sigara grubu aralık ayını yüzde 0,02 düşüşle tamamladı, yıllık enflasyon yüzde 39,28 oldu.
Yıllık enflasyonu 1,48 puan etkileyen içki ve sigara grubunda yeni vergi yıl zamları ocak ayı enflasyonunu olumsuz etkileyecek. Giyim ve ayakkabı grubu indirim sezonunun devamıyla birlikte aralık ayında yüzde 0,67 geriledi, yıllık enflasyon yüzde 32,32 tamamlandı. Yıllık manşet enflasyona giyim ve ayakkabı grubundan 2.24 puanlık etki geldi. Enflasyonda artışı tetikleyen kira fiyatlarının yer aldığı konut grubu gıdadan sonra hem aylık hem de yıllık enflasyonu en fazla etkileyen grup oldu. Aralıkta konut grubunda enflasyon yüzde 1,71 oldu ve manşet aralık enflasyonuna 0,28 puan artırıcı etki yaptı. Yıllık konut grubu enflasyonu yüzde 69,03 oldu ve 9,80 puanlık yıllık enfl asyonu yükseltti. Kira ise yılın zam şampiyonu oldu. Her ne kadar aralık ayında kirada artış yüzde 2,89 olsa da yıllık kira enflasyonu yüzde 105,82 olarak hesaplandı.
Uçak biletleri aylık yüzde 27,78 geriledi
Ulaştırma grubu aralık ayında yüzde 0,42 düşüş yaşarken yıllık ulaştırma grubu enflasyonu yüzde 25,88 oldu ve yıllık manşet enflasyona 4.49 puan artırıcı etki yaptı. Aralık ayında ulaştırma hizmetleri ise dikkat çekici şekilde yüzde 3,02’lik fiyat düşüşü gösterdi, yıllık ulaştırma hizmetleri enflasyonu yüzde 47,51 oldu. TÜİK verilerinin ayrıntılarına bakıldığında ulaştırma hizmetlerinde aralık ayında havayolu ile yolcu taşımacılığının yüzde 27,78, karayolu ile yolcu taşımacılığının ise yüzde 5,66 gerilediği ortaya çıktı. Özellikle uçak biletlerinde aylık bu denli düşüş olması şaşırtıcı karşılandı.
Eğitim grubu yılı %91,64’lük enflasyonla zirvede tamamladı
Haberleşme grubu aralık ayında yüzde 1,82 yıllık yüzde 34,02 enflasyon yaşarken lokanta ve oteller grubunda yüzde 1,35 aylık enflasyon ve yüzde 57,13 yıllık enflasyon hesaplandı. Eğitim grubu aralıkta yüzde 0,0 7 artış gösterse de yılı yüzde 91,64’lük enflasyonla zirvede tamamladı. Üretici enflasyonunda düşüş eğilimi aralık ayında da devam etti. TÜİK verilerine göre aylık üretici enflasyonu Yİ-ÜFE yüzde 0,40, yıllık üretici enflasyonu ise yüzde 28,52 olarak gerçekleşti.
Mehmet Şimşek: Düşüş sürecek
Aralık 2024 enflasyonunu değerlendiren Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Vatandaşımızın geçim sıkıntısını çözmek önceliğimiz, dezenflasyon programını kararlılıkla uygulamaya devam ediyoruz” dedi.
Enflasyonun Aralık 2024’te yüzde 1 ile 19 ayın en düşük seviyesinde gerçekleştiğine dikkati çeken Şimşek, “Yıllık enflasyon yüzde 44,4’e gerileyerek Merkez Bankası tahmin aralığının 2,4 puan üzerinde gerçekleşti. Böylece 2024'te enflasyon, 2022 ve 2023'e göre 20 puan düştü. Enflasyondaki düşüş sürecek. Maliye politikasının artan desteğinin yanı sıra hizmet enflasyonundaki katılığın azalması ve beklentilerdeki iyileşmeyle 2025 enflasyonunun hedefimiz doğrultusunda gerçekleşmesini bekliyoruz” dedi.
