Merkez Bankası, faizi yüzde 30'a yükseltti
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu eylülde piyasayı şaşırtmadı ve 5 puanlık artışla politika faizini yüzde 30’a çıkardı. Ekonomistler kararı öngörülebilirlik ve iletişim açısından olumlu bulsalar da negatif reel faiz ve yüksek enflasyon beklentileri nedeniyle daha güçlü artış yapılmamasını eleştirdi. Ekim toplantısından ise beklenti politika faizinin 5 puan daha artırılması yönünde.
Şebnem TURHAN
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), eylül toplantısında politika faizini 500 baz puan artırarak yüzde 25’ten yüzde 30’a yükseltti. Hafize Gaye Erkan başkanlığındaki PPK yönetimi, hazirandan bu yana dört toplantıda 21,5 puanlık artırım kararına imza atmış oldu. Orta Vadeli Program’da yılsonu enflasyon tahmini yüzde 65, ekonomistlerin beklentileri ise yüzde 70'in üzerinde. Bu beklentilere karşın, politika faizinin yüzde 30’a kadar çekilebilmesi negatif reel faiz ortamının bir süre daha devam edeceğini gösteriyor.
Son toplantıda piyasa beklentisine paralel artış yapan Merkez Bankası, aylık enflasyonda düşüş sürecinin başlayacağını, güçlü yurtiçi talebe yönelik de makroihtiyati tedbirlerin süreceği mesajını verdi. Ekonomistler, Merkez Bankası’nın beklentiyi karşıladığını, bunun iletişim açısından olumlu olduğunu vurgularken ekim toplantısında da 500 baz puanlık artış olabileceği tahmininde bulundu. Beklentiye paralel artış gelse de karar öncesi 27 liranın altında olan dolar/TL 27.2 seviyelerine kadar yükseldi, borsada ise alımlar hızlandı. Geçen ay görülen agresif artışın sonrasında bu ayki PPK’dan beklentilere paralel 5 puanlık artış gelmesi, piyasa tarafından Merkez’in “çok agresif gitmemeye karar verdiği” beklentilerini güncelleyerek faiz kararlarına yön vereceği yorumlarına yol açtı. Piyasanın 5 puanlık beklentisinin gerisinde kalmamasını olumlu bulan uzmanlar, beklentinin üzerine çıkmayarak da hem siyasi hem de bazı kanallardan gelecek eleştirileri de önlediğini dile getirdi.
Petrol fiyatlarındaki yükseliş riskine dikkat çekti
Merkez Bankası PPK karar metninde ise ağustos toplantısına göre en büyük değişim petrol fiyatlarındaki yükselişin yarattığı risk ile vergi artışlarının aylık enflasyona önemli ölçüde yansıdığına yapılan vurgu oldu. Metinde, kurulun, dezenflasyonun en kısa sürede tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için parasal sıkılaştırma sürecinin devamına karar verdiği yinelenirken ağustos ve temmuz aylarında enflasyonun öngörülenin üzerinde gerçekleştiğine dikkat çekildi. Ayrıca, yurt içi talepteki güçlü seyir ve hizmet fiyatlarındaki katılığın devam ettiğine işaret eden PPK metninde, petrol fiyatlarındaki artışın ve enflasyon beklentilerinde süregelen bozulmanın enflasyonda ilave yukarı yönlü baskı oluşturduğuna vurgu yapıldı.
Aylık enflasyon ana eğiliminde düşüş başlayacak
Metinde, “Bu unsurlar, enflasyonun yıl sonunda Enflasyon Raporu’ndaki (Rapor) tahmin aralığının üst sınırına yakın seyredeceğine işaret etmektedir. Son dönemde etkili olan ücret ve kur kaynaklı maliyet yönlü baskılar ile vergi düzenlemelerinin ise enflasyona önemli ölçüde yansıdığı ve aylık enflasyonun ana eğiliminde düşüşün başlayacağı değerlendirilmiştir. Kurul, parasal sıkılaştırma adımlarının etkisiyle, dezenflasyonu 2024 yılında Rapor’daki patika ile uyumlu şekilde tesis etmekte kararlıdır” denildi.
Ekonomistler de yüzde 4 civarı aylık enflasyon bekliyor
Temmuz ve ağustos aylarında enflasyon iki ayda yüzde 19’un üzerinde artış gösterdi. Merkez Bankası bundan sonra bu yüksek seviyelerde aylık enflasyonun devam etmeyeceğini belirtiyor, piyasa uzmanlarının hesaplamaları da Merkez Bankası’nın beklentileriyle uyumlu. Aylık enflasyonun önümüzdeki süreçte yüzde 4 civarı artacağı yani aylık enflasyon eğiliminde düşüş olacağı hesaplanıyor ama bu yıllık enflasyondaki artışı durdurmaya yetmeyecek. Yıllık enflasyon yükselmeye devam edecek beklentiler yüzde 70 seviyelerinde 2023 sonu için. OVP’de ise yüzde 65, Merkez Bankası’nın ise yüzde 58 tahminin güncellemesi bekleniyor. 2024 ise yüzde 33 seviyesinde hem Merkez Bankası hem de OVP’de. PPK metninde 2024 patikasında uyumlu şekilde tesis edileceği yer alması ise yüzde 33 enflasyon beklentisi nedeniyle halen daha artış alanının bulunduğu yorumlarına yol açtı. Tabii ki uzmanlar her seferinde halen daha reel faizin artıya geçmediğini hatırlatıyor.
Miktarsal sıkılaştırma kararları sürdürülecek
Yurtiçi talebin güçlü olmasına vurgunun yapılması Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de dikkat çektiği gibi ilave tedbirlerin gelebileceği olarak yorumlandı. PPK metninde doğrudan yabancı yatırımların, dış finansman koşullarındaki iyileşmenin, rezervlerde süregelen artışın, turizm gelirlerinin cari işlemler hesabına desteğinin ve Türk lirası varlıklara yurt içi ve yurt dışı talebin artmaya başlamasının fiyat istikrarına güçlü katkıda bulunacağı kaydedildi.
Metinde yüzde 5 hedefi hatırlatılarak enflasyon görünümünde belirgin iyileşme sağlanana kadar parasal sıkılaştırma gerektiği zamanda ve gerektiği ölçüde kademeli olarak güçlendirileceği ifadesi kalmaya devam etti. Metinde, sadeleşmenin devam ettiği anımsatılarak “Sadeleşme süreci, etki analizleri dikkate alınarak kademeli olarak devam edecektir. Bu kapsamda, Türk lirası mevduat payının artırılmasına yönelik düzenlemeler parasal aktarım mekanizmasını güçlendirmektedir. Kurul, faiz artırımının yanı sıra, parasal sıkılaştırma sürecini destekleyecek seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma kararları almayı sürdürecektir” denildi.
