Kuryede düşük zam krizi

Selenay YAĞCI

Türkiye’de online alışveriş yapanların sayısının giderek artmasına rağmen sektördeki şirketler tarafından hak taleplerine olumlu yanıt alamayan sözleşmeli kuryeler maaş zamlarına tepki gösteriyorlar. Teslimat sektöründe ücret zammı krizi yayılıyor. Trendyol Express için çalışanların eylem sonucu kazandıkları yüzde 38,8’lik zammın ardından Hepsi- Jet, Aras Kargo, Yurtiçi Kargo, Sürat Kargo, Yemeksepeti çalışanları da kendilerine yapılan düşük zamları protesto etti.

Günümüzde pek çok kurye, kargo ve nakliye firması, çalışan istihdam etmek yerine dağıtım ve taşıma işlerini şahıs şirketi açılışı yapan bireylere veriyor. Bu şekilde işveren işçi ilişkisi yerini asıl işveren-alt işverene bıraktı. Şimdi bu sözleşmeli teslimatçı modelinde kazançlar enflasyon karşısında eriyince zam krizi yaşanıyor.

Çalışan yerine iş ortağı deniyor

Yurtiçi Kargo ile ‘iş ortağı’ adı altında şahıs şirketleriyle hizmet veren teslimatçılar, kendilerine yapılan yüzde 17’lik zammı reddederek, yüzde 40 zam talep etti.Çalışanlar, “Sigorta ödemesi, gelir vergisi gibi bir sürü giderimiz var. Kazandığımız cebimize tam kalmıyor. Asgari ücretin altında çalışıyoruz. Parça başı ücret alıyoruz. Parça sayılarımız da birçok şubede çok düşük. E-ticaretten gelen parçaları bizim dağıtacağımız söylendi, ama bu söz tutulmadı. Çok az parça dağıtıyoruz, sabit gelirimiz yok. Parça sayısı artırılsın, sözleşme fesihleri iptal edilsin.”

Yurtiçi Kargo’dan açıklama

Çalışanların dün Pendik’teki bölge müdürlüğü önündeki eyleminden sonra Yurtiçi Kargo’dan açıklama geldi. Açıklamada 2022’de verilmesi gereken zammın erkene çekildiği belirtilerek, “Son yapılan zam ile birlikte tedarikçilerimize yapılan yıllık zam oranı yüzde 46’ya çıkarıldı. Dolayısıyla sözleşmeli statüde kargo dağıtım faaliyetinde yer alan araçların aylık kazançları performanslarına göre asgari ücretin 2,5 ve 4 katı arasında değişiyor” ifadelerine yer verildi.

Aynı şekilde çalışan HepsiJET çalışanları da taşıdıkları paket başına aldıkları 1 TL’lik zamma itiraz etti. Bazılarının günde 200 km’ye kadar yol yaptığını ve yol masrafl arının dahi karşılanmadığını söyleyen çalışanlar, “Giderlerimiz düşüldüğünde aldığımız ücret asgari ücretin altında kalıyor. Haklarımız 12 bin 500 TL + KDV ve 50 km üzeri yol yapmaları durumunda km. başına yakıt desteği sağlanması gerek. Baskılar sonucu sözleşmesi feshedilen çalışma arkadaşlarının da sözleşmelerinin yenilensin” dedi.

Hepsiburada ise paket başına uygulanan bu 1 TL’lik zammın, yapılan zammın yalnızca bir kısmı olduğunu belirterek, “Hepsi- Jet çatısı altında, kendi şirketleri aracılığıyla sipariş teslimatı yapan iş ortaklarımız ile 2022 yılına ait fiyat güncellemeleri 24 Ocak’ta açıkladığımız yıllık artış oranları sonrasında HepsiJet çatısı altında kendi şirketleriyle sipariş teslimatı yapan 2.095 iş ortağımızın 2022 yılı için ortalama gelirleri yıllık olarak yüzde 46 oranında arttı. Sektör ortalamasının oldukça üzerinde olan bu artış oranı dışında taşımacı iş ortaklarımıza destek amacıyla Aralık ve Ocak aylarında ek yakıt katkısı yapıldı” açıklamasını yaptı.

“ASGARİ ÜCRETE YAPILACAK İŞ DEĞİL”

Maaşlarına yapılan yüzde 32,7 zam teklifi ni kabul etmeyen Yemek Sepeti ve Banabi çalışanları da 2 gündür eylem yapıyor. DİSK’e bağlı Nakliyat-İş ve TUHİS temsilcileri de şirketin Levent’teki genel merkezi önünde bir araya geldi. Yaptıkları işin asgari ücret seviyelerini hak etmediğini söyleyen işçiler, “Bu iş 4 bin 253 liraya yapılmaz. Motosikletli kuryelik tehlikeli bir iş. Yaptığım mesai de aynı, götürdüğüm paket sayısı da aynı. Geçen aya kıyasla ocak ayında verdiği çok komik bir rakam oluyor. Biz arkadaşlarla birlikte 5 bin 500 lira para istiyoruz. Bu işin hakkı 5 bin 500 lira diyoruz. Mesaimiz ve primimiz hariç” diye konuştu. DİSK Nakliyat İş Sendikası Başkanı Ali Rıza Küçükosmanoğlu, “Yemek Sepeti’nde yaşanan olaylar, şirketin çalışanlarının ücret politikasını korumamasından dolayı çıkıyor. Daha önceki dönemde asgari ücretin 800 ile bin lira üzerinde sabit maaşa ilave paket başına ücret veriyorlardı. ‘Yeni asgari ücretin üstüne yüzde 30 zam yapacağız’ vaatleriyle düne kadar bekletti. Daha sonra ücretlerine yüzde 30 zam yapıldığını belirten mail iletiyor” diye konuştu.