Kuruyemişte fiyatlar yüzde 100 arttı, tüketim yüzde 20 düştü

Mehmet Hanifi GÜLEL

Kuruyemiş sektöründe son 6 ayda ürünlerin satış fiyatlarında oluşan pahalılığın tüketimi yüzde 20 düşürdüğüne dikkat çeken Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜKSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Yıldırım, “2021 yılı aralık ayında yer fıstığının kilogramı 30 TL iken bugün 100 TL, Yine Antep fıstığı 100-120 TL bandındayken bugün 300-350 TL gibi rakamlara çıkmış bulunuyor. Sektörümüzün lokomotif ürünü olan ayçekirdeğinin geçen sene 25-30 TL raf fiyatı varken bugün 60 ila 70 TL arasında bulunuyor. Bunlarla beraber fiyatları yüzde 30 ile 40 bandında artan kaju fıstığı ve badem içi gibi ürünler de var. Fiyatlarda ortalama yüzde 100’ü aşkın bir artış gözleniyor” dedi.

İç pazarı alım gücü, ihracatı ise katma değer belirleyecek

Bu yılsonu itibarıyla 5,5 milyar dolarlık bir hacim ulaşılması beklenen Türkiye kuruyemiş sektörü, 2023 yılında gelişiminde iç pazarda alım gücü, ihracatta ise katma değerli ürünlerin üretimi etkili olacak. Hedeflerinde en önemli etkenin tüketicilerin satın alma gücü olacağını kaydeden Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜKSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Yıldırım, “Ekonomide düzelmeler istenilen seviyelere tekrar gelirse sektörde yüzde 5 büyüme bekliyoruz” dedi.

Türkiye, kuruyemiş tüketiminde dünyada Çin’den sonra ikinci sırada geldiğini ve yıllık ortalama kişi başı tüketimin 5 kilogram civarında olduğunu bildiren Yıldırım, geçen yıl 3 milyar doları aşkın iç satış ve 3 milyar dolarlık ihracat ile kapatıldığını aktardı. Bu yıl da ihracat ve iç satış rakamlarında dolar bazında yüzde 5 ile yüzde 10 arası bir düşüş beklediklerini ifade eden Yıldırım, “Bu da geçen seneki 6 milyar dolar hacminde düşüş demek. “Sektör olarak ihracat tarafında biraz daha katma değerli ürünler ihraç etmek istiyoruz. Bu noktada katma değeri artırmak için çalışmalar yapılıyor. Aynı zamanda sektörde birçok firma teşvik programlarıyla yatırımlar gerçekleştiriyor. Ancak dünyada oluşan ekonomik belirsizlikler ve dengesizlikler yatırım tarafında sanayicileri tedirgin ediyor. 2023 yılında yüksek fiyatlar ve belirsizliklerden dolayı sektörümüzün yine zor bir yıl geçireceğini düşünüyoruz” diye konuştu.

Sektörde direkt 300 bin kişi istihdam ediliyor

Sektörde sanayici olarak faaliyet gösteren 1000’e yakın firmanın bulunduğu bilgisini veren Yıldırım, yaklaşık 300 bin kişiye istihdam sağlandığını açıkladı. Perakende ayağında çalışanların da göz önünde bulundurulduğunda sektörün istihdamda çok önemli bir paya sahip olduğuna dikkat çeken Yıldırım, “2023 yılı kuruyemiş sektörü için biraz daha sert geçecek gibi gözüküyor. Tarımda temel ihtiyaç ürünlerinin ekimi, bizim ürünlerimizde alınan verimlerin çiftçileri memnun etmemesi ve ekimin zorlaşması arz tarafında sorunlar oluşturmaya başladı. Bu da fiyat pahalılığına ve üretimin düşmesine sebep oluyor. Plansız üretimden dolayı ürünlerimizde ihracatçı konumuna gelemiyoruz. Eğer arz çok fazla olursa da dünya emtia fiyatlarından çok düşük seviyelerde kalıyoruz, bu sefer de ürünlerimiz yok pahasına dünyaya satılıyor. Bu yüzden, sektörümüzü dünya pazarında geliştirmek için mutlaka ve mutlaka planlı üretim yapmamız gerekiyor” dedi.