Kuru yükte 'ralli' kısa sürdü

AYSEL YÜCEL

Küresel ticaretin önemli barometrelerinden biri olan Baltık Kuru Yük Endeksi, düşüşe geçti. Salgın sonrası Çin'in piyasaya dönmesi ile son iki ayda yüzde 400'e yakın artış göstererek 2 binli puanlara yaklaşan endeks, bin 200'lere kadar geriledi.

Bilindiği üzere, 2020 ‘de en düşük değer olarak 393'ü gören Baltık Kuru Dökme Yük Endeksi (BDI), 20 Mayıs'tan itibaren hızlı yükselişe geçerek temmuz ayında 2 binli puanlara yaklaşmıştı. Bu hızlı çıkışın arkasındaki en büyük etken Çin başta olmak üzere birçok ülkede normalleşmenin başlaması ve ekonomilerin açılması oldu. Koronavirüs salgınının ilk çıkışında görülen tedarik zinciri sorunlarıyla tekrar karşılaşmamak için birçok ülkede üreticiler ve perakendeciler stok yaparak, geleceğin talebini öne çekti. Bazı ülkelerde ekonomi açılır açılmaz hane halkının tüketimi beklenenden daha fazla oldu. Bu da taşıma ihtiyacını artırdı. Ancak lojistik talebindeki bu hızlı artış, çok uzun sürmedi.

Denizcilik sektörünün duayenlerinden ekonomist Harun Şişmanyazıcı, kuru yük piyasasındaki son gelişmeleri DÜNYA’ya değerlendirdi. Geçtiğimiz haftalarda verdiği demeçlerde BDI'deki bu artışın bir müddet daha devam edebileceğini sonra plato yapıp düşebileceğini belirttiğini hatırlatan Şişmanyazıcı, “2020 için bir bütün olarak dökme kuru yük piyasasında ton-mil bazında yüzde 3.9'luk bir daralma beklendiğinden çok iyimserliğe kapılmanın doğru olmayacağını söylemiştim. Bu beklentime esas teşkil eden diğer nedenler haziran ayında yayınlanan raporlarda küresel büyüme beklentilerinin eski raporlara göre daha kötü olması, PMI verilerinin yukarı yönlü hareketine rağmen hala daralma bölgesinde bulunması ve bu yıl dökme kuru yük tonajında mevcut arz ve talep dengesizliğine ilave yaklaşık yüzde 3'lük artış tahmini 2020'nin krizin zirve yaptığı dönemlerinde bile dökme kuru yükte ‘laidup' tonajının haziran başı itibari ile 700 bin DWT (12 gemi) ile sınırlı kalması oldu. Nitekim 28, 29 ve 30'uncu haftalarda beklentilerim gerçekleşti ve BDI'de düşme başladı” dedi.

En fazla düşüş capesize tonajında

Şişmanyazıcı, BDI çıkarken en fazla rol oynayan segmentin düşerken de rol oynadığına dikkat çekti. Capesize tonajı bu düşmenin arkasındaki aktör oldu, ancak bu defa yanına panamax segmentini de aldı. Supramax ve handymax tonajı ise bazı bölgeler hariç aman aman bir değişme görülmedi. Harun Şişmanyazıcı, gemi tonajlarına göre kuru yük piyasasındaki son gelişmeleri ve önümüzdeki döneme yönelik beklentilerini şöyle özetledi:

"Capesize'da güven sorunu var”

Capesize piyasası 29'uncu haftada 28'inci haftadaki tüm rotalardaki düşüşe bir direnç göstererek biraz yükseldi ancak 30'uncu hafta başında yine hafif bir düşme görüldü. Temel unsurlarda belirgin bir değişiklik olmamakla beraber 29'uncu haftada plato durumu ortaya çıktı, 30'uncu haftada düşüş hızlandı. 29'uncu haftadaki durumun arkasında taşıyanların kolektif direncinin olabileceği düşünülüyor. Capesize 5TC Spot seviyesi 29'uncu haftada 25 bin dolar/gün seviyesinde seyretti. 3-4 ay önce bu değer 4 bin dolar/günün altındaydı. Bu değere kıyasla Forward Curve değerinin 4'üncü çeyrek için 17-18 bin dolar/günü göstermesi bu segmentte bir piyasa güveni sorunu olduğuna işaret ediyor. Bu güven eksikliği geçtiğimiz haftalar içinde bazı tonaj ve coğrafik segmentlerde görülen arz ve talep denkliğine bağlı kısa dönemli sert yükselişler ile dengelenebilecek ve 2020 böyle sonlanacak.

Atlantik ve B. Afrika'da yük azalacak

Önümüzdeki günlerde Atlantik piyasasında bir tonaj azlığı görülecek olmakla beraber, yağmur mevsimi nedeni ile Batı Afrika yükündeki azalma, Atlantik piyasasındaki tonaj azlığının yaratacağı yukarı yönlü hareketi zayıflatacak. Capesize piyasasında Pasifik piyasası zayıf olup, Atlantik havzası pasifik üzerindeki pirimini 9 bin 532 dolar/ gün olarak genişletti. Batı Avustralya'dan Qingdao'ya C5 rotası ton başına 80 Cent'ten fazla düşerek 29'uncu hafta sonunda 8 bin 132 dolar/gün oldu. Brezilya-Çin C3 rotasında ise aynı dönemde günlük getiri 18 bin 295 dolar/gün gerçekleşti.

Panamax ve supramax da düşüşte

Panamax segmentinde 29'uncu hafta çok sakin geçti. Hafta ilerledikçe tüm rota ve alanlarda kazançlar düştü. Bu tonaj için Atlantik piyasasında Güney Amerika'nın doğu kıyılarından çıkan yüklerde ortaya çıkan azalma ve sefer süresi uzun Trans-Atlantik sefer sayısındaki eksilme nedeni ile Baltık ve Kamsar round tripler popüler olmaya başladı. Bu segment de günlük kazançlar rotalara göre değişmekle birlikte 12 bin ila 12 bin 500 gün seviyelerinde seyretti. 82 bin DWT, için Çin teslim ve NOPAC ‘round trip' kazançlar 12 bin 500 günler seviyesinde iken geçen hafta 11 bin 500 dolar/güne düştü.

Supramax ve ultramax piyasasındaki olumlu gelişme 29'uncu haftada da devam etti. Ancak 29'uncu hafta sonunda ABD Körfez ve Doğu Akdeniz gibi alanlardan gelen sınırlı miktardaki yeni işler ile piyasadaki hassasiyet arttı. Zaman esaslı bağlantılarda sınırlı olup 62 bin DWT scrubber'lı bir gemi Trans Atlantik ticaretinde çalıştırılmak üzere 6-8 ay için 17 bin 500 güne bağlandı. Kıta Avrupası bu tonaj için inişli çıkışlı olmakla beraber 61 bin DWT hurda yükü Doğu Akdeniz'e 16 bin dolar/gün ile bağlandı. 29'uncu haftada Asya piyasası da bu tonaj için iyi oldu. Kuzey Çin'de boş olan 63 bin DWT'lik Avustralya'dan ‘round trip' esası ile düşük 10 bin dolar/gün rate ile bağlandı.

Karadeniz tahıl sezonundan umut yok

Handymax tonajı ise 29'uncu haftada iyi bir performans gösterdi. Kıta Avrupası ve Akdeniz'de daha fazla yük görüldü. HS3 rotasında Güney Amerika'nın doğu kıyılarından çıkan yükler arttı ve 12 bin dolar/gün ile bu yılın en büyük kazancı oldu. US Gulf piyasası da (HS3 ROTASI Recalada/Rio de Janerio-Skaw/Passero) özellikle Petcoke taşımaları bakımından olumlu oldu. Bununlabirlikte Pasifik piyasası için aynısını söylemek mümkün görülmüyor. Handy için Karadeniz tahıl sezonun bu yıl için iyi olması beklenmiyor. Pasifik piyasasında ise bu tonaj için 29'uncu haftada olumlu seyir izlemedi.

"Piyasa düzelme ve dinlenme dönemine girdi”

Gemi Brokerleri Derneği (GBD) Başkanı Semih Dinçel Baltık Kuru Yük Endeksi'nin başta 'capesize' ileri vadeli kontratlarında düşüşlerin başlamasıyla bir düzelme ve dinlenme dönemine girdiğini belirtti. Dinçel, "Bu düzeltmenin olması piyasaların dengesi açısından sağlıklı. Capesize'lardaki aşırı yükselişin önüne bu ölçü yüklerin kamsarmax ve panamax'lara bölünmesiyle geçilebilir" dedi.