Küresel ticaret şoklara rağmen güçlü büyüyecek

Aysel YÜCEL/BRÜKSEL

Alman lojistik devi DHL’in NYU Stern School of Business ile birlikte yayınladığı ve 173 ülkeyi kapsayan rapor, politika yapıcılar ve sektör liderleri için önemli içgörüler sağlıyor. Brüksel’de DHL CEO’su John Pearson’ın katılımıyla gerçekleşen basın toplantısıyla açıklanan raporda, enerji krizi gibi son şoklara ve piyasalardaki karamsarlığa rağmen küresel ticaretin dirençli seyrine dikkat çekiliyor.

DHL CEO’su Pearson rapora ilişkin açıklamasında, DHL Ticaret Büyüme Atlası’nın küresel ticaret ortamındaki değişimleri anlamak ve yönetebilmek adına başvurulan bir kaynak olmasını amaçladıklarını belirterek şunları söyledi: “Ticaret yüzyıllardır olduğu gibi, refahın en önemli itici güçlerinden biri olmaya devam edecek. DHL, mevcut küresel iş ortamında müşterilerin tedarik zincirlerini yeniden düzenlemelerine, bu değişiklikleri maliyet ve riskleri hem verimli hem de güvenli şekilde makul bir teraziye koyarak yapmalarına yardımcı oluyor. Dünyanın öncü lojistik sağlayıcısı olarak volatil piyasa ortamlarında bile istikrarlı ve güvenilir hizmetler sunuyor ve tüm lojistik ihtiyaçlara yönelik çözüm sunuyoruz”.

“Ticarette gerileme olacağı öngörülerinin aksini iddia ediyor”

Dünya genelinde mal ticaretini inceleyen DHL Ticaret Büyüme Atlası, gelişmiş ve gelişmekte olan toplam 173 ülkeyi kapsıyor. Rapor kapsamında incelenen ekonomiler küresel ticaretin, küresel GSYH’nin ve dünya nüfusunun yüzde 99’undan fazlasını kapsıyor.

NYU Stern Gelecek Yönetimi Merkezi’nde DHL Küreselleşme İnisiyatifi Direktörlüğünü yapmakta olan Kıdemli Araştırmacı Steven Altman, “Raporun sonuçları küresel ticarette dünya genelinde tüm bölgelerdeki hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ekonomilerde çok büyük ticaret büyümesi fırsatları olduğunu gösteriyor. Ticaret ortamı değişiyor ve yeni zorluklar da beliriyor ancak bu rapor küresel ticarette ciddi bir gerileme olacağı öngörülerinin aksini iddia ediyor” Ülkelerin ve bölgelerin küresel ticaretteki paylarını da inceleyen DHL Ticaret Büyüme Atlası’nın başlıca bulguları şöyle:

2021’de mal ticareti pandemi öncesine göre %10 yükseldi

■ COVID-19 çoğunluğun düşündüğünün aksine küresel ticaret için çok büyük bir darbe olmadı. Uluslararası mal ticareti çok ciddi tedarik darboğazları büyümeye ayak bağı olduğu halde pandemi öncesi düzeylerden yüzde 10 yükseldi.

2022 ve 2023’te de son 10 yıla göre ılımlı büyüme olacak

■ Ticaret büyümesinin geleceğine ilişkin beklentiler sürpriz şekilde pozitif kalmaya devam ediyor: Ukrayna’daki savaş nedeniyle ticaret büyüme tahminleri düşürüldü. Ancak öngörüler 2022 ve 2023’teki ticaret büyümesinin son yıla göre yine de hızlanacağına işaret ediyor.

E-ticaretteki büyüme mal ticaretini destekleyecek

■ Pandemi sırasında e-ticaret satışlarında patlama yaşandı ve tahminler sınırlar arası e-ticaret büyümesinin güçlü şekilde devam edeceği doğrultusunda.

Sahara Altı Afrika’da ticaret büyümesi çok hızlanacak

■ Güneydoğu ve Güney Asya’da ticaret büyümesinin yeni merkezleri beliriyor ve Sahara Altı Afrika’da da ticaret büyümesinin ciddi şekilde hızlanması bekleniyor.

Büyümede Çin’in payı %25’ten %13’e düşecek

■ Ticaret büyümesi birçok ülkede yaygın bir şekilde gerçekleşiyor. Çin son yıllarda ticaret büyümesinin yüzde 25’ini oluşturuyordu ve yine büyümede en büyük payın Çin’den gelmesi bekleniyor ancak Çin’in payının yarı yarıya azalması, yüzde 13’e düşmesi öngörülüyor.

Çin’den farklılaşma furyası Vietnam, Hindistan ve Filipinler’e yarayacak

■ Vietnam, Hindistan ve Filipinler 2026’ya kadar öngörülen ticaret büyümesinde hem hız hem de ölçek bakımından öne çıkan ekonomiler. Üç ekonominin de birçok şirketin Çin-merkezli üretimi çeşitlendirmek istediği stratejilerinden fayda sağlama potansiyeli var.

Gelişen ekonomilerin ihracatı daha rekabetçi hale geliyor

■ Gelişmekte olan ekonomilerin küresel ticaretteki payı 2000-2012 yılları arasında yüzde 24’ten yüzde 40’a yükseldi - bu artışın yarısı Çin’den geldi. Ancak son 10 yılda gelişen ülkelerin payı neredeyse hiç değişmedi. Ancak gelişen ekonomiler küresel ekonomiyle bağlantıları, inovasyonları ve öncü şirketleriyle yarışı sürdürüyor. Sofistike imalat ürünlerinin önemli ihracatçıları haline geliyorlar. Sadece düşük maliyetlerle değil, inovasyon ve kaliteyle giderek daha rekabetçi hale geliyorlar.

“Döviz kuru gibi belirsizlikler Türkiye için tahminleri zorlaştırıyor”

DHL raporundaki verilere göre Türkiye’nin önümüzdeki dönemde ithalat büyümesi aynı hızda sürerken, ihracat büyümesinde bir yavaşlama olacak ve bu durum dış ticaret açığının artacağına işaret ediyor. 2021-2026 yılları için yapılan öngörülerde Türkiye’nin hacim bakımından ihracat büyümesinde 24. sıradan 27. sıraya gerileyeceği, ithalat hacim büyümesi sıralamasında ise 23. sıradaki yerini koruması öngörülüyor. Ancak kurdaki belirsizlikler toplam mal ticaretinin değeri açısından bir tahmin yapmayı zorlaştırıyor.

“İthalatın büyüme hızı, ihracatın büyüme hızını geçecek”

Toplantıda DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan DHL Küreselleşme İnisiyatifi Direktörü Kıdemli Araştırmacı Steven Altman, DHL Ticaret Büyüme Atlası 2022 raporunda, Türkiye’ye yönelik çıkan sonuçları şu şekilde özetledi: “Türkiye’nin genel anlamda güçlü bir performansı var ve öngörüler bu güçlü seyrin devam edeceği yönünde. Daha önceki atlasta Türkiye mal ticareti hacmi büyümesiyle dünyada 21. sırada geliyordu. Bu rapordaki tahminlerde mal ticaretindeki büyümesi 20. sıraya yükseleceği öngörülüyor. Hacim büyüme hızı açısından bakıldığında da 68. sıradan 63. sıraya yükselmesi öngörülüyor. Bu Türkiye için hızlı büyümenin devam edeceğine işaret ediyor. Sadece ticaret değer büyümesi tarafında ithalatın büyüme hızının ihracatı geçmesi öngörülüyor. Son beş yılda ihracat değer büyümesi açısından 27. sırada olan Türkiye’nin 2021’de 30. sıraya gerilemesi, ithalat değer büyümesinde ise 23. sıradaki yerini koruması tahmin ediliyor. Tabii ki bu tahminler döviz kuru gibi belirsizliklere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Kurun nereye gideceğini tahmin edebilmek gerçekten zor. Ancak beklentim ticarette güçlü büyümenin devam edeceği fakat belirsizlik ihracat ve ithalatın seyrini tam tahmin etmeyi zorlaştırıyor.”

DHL CEO’su John Pearson ise Türkiye’nin kendileri için önemini şu sözlerle vurguladı: “Türkiye’de iki haneli büyümeye devam ediyoruz. Son üç yılda ciddi yatırımlar yaptık ve Yeni havalimanındaki yerimize taşındık. Türkiye’deki faaliyetlerimiz gerçekten güçlü seyrini sürdürüyor.”