Kur zammı beklentisi AVM cirolarını yüzde 10 artırdı

Yener KARADENİZ

Merkez Bankası'nın faiz indirme kararının ardından yükselişe geçen döviz kurlarının hafta içinde rekor üzerine rekor kırması, perakende sektöründe özellikle teknoloji alışverişinde hareketliliğe yol açtı. Artan kurun fiyatlara yansıyacağı beklentisine giren tüketiciler, ertelenen ihtiyaçlarını gidermek için AVM’lerin yolunu tuttu. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş, gelişmelerin AVM cirolarında yüzde 10’a yakın artışa yol açtığını söyledi. Altaş, “Ürünler daha da pahalanacak diye bir akım var AVM’lere. Cirolar yükselmeye devam ediyor. Bizim gözlemimiz son iki günde yüzde 10’a yakın bir artış olduğu yönünde. Black Friday kampanyalarının da bunda etkisi var tabi. Ziyaretçi sayısı ise stabile döndü. Kasım öncesi 6 milyondu şu an 6.3 milyonlarda devam ediyor” diye konuştu.

“İhtiyacını hemen al noktasındayız”

Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel de kur etkisinin alışveriş cirolarına yansıdığını söyledi. Artan hammadde fiyatlarının önümüzdeki yıl hazır giyim perakendesinde önemli oranda fiyat artışına yol açacağı yönünde açıklama yapan Öncel, “Satışlarda Black Friday etkisinin de ötesinde başka bir durum var. Enflasyonist durumlarda insanlar elindeki parayı zam gelecek endişesiyle hemen ihtiyaçlarına harcar. En temel tüketici davranışıdır bu. Elimizde net veri yok ancak şu anda bu davranışı gözlemliyoruz” dedi. Harcama noktasında ise Öncel, tüketicilere şu tavsiyede bulundu: “İhtiyacını hemen al noktasındayız. 2022 yazında maalesef 2021 yazının üzerine en az yüzde 50 fiyat artışı olacak. Bugün 50 birime alacağınız ürün yaz döneminde 100 birimden fazla olacak. Bu hafta önemli bir hafta, yazlığı da kışlığı da alma dönemi” ifadelerini kullandı.

Dayanıklı tüketim mallarında artış daha fazla

Bünyesinde ArmoniPark, ArenaPark ve Kayseri Park alışveriş merkezlerini bulunduran Avrupakent Gayrimenkul Geliştirme Genel Müdürü Muhsin Erkoç da son birkaç günde alışveriş hacminde önemli oranda artışa şahit olduklarını söyledi. Erkoç, “Daha zam gelmeden insanlar alayım telaşında. İhtiyacı varsa alıyor ama yoksa yine erteliyor. Dayanıklı tüketim mallarında bunu görüyoruz. Kapı girişlerde de cirolarda da yüzde 15 civarında bir artış olduğunu söyleyebiliriz. Bazı teknoloji markaları ürünlerini satışa kapattı, bu da mağazalara yönelmeyi artırdı” şeklinde konuştu.

PLASFED: Süreç devam ederse fabrikalar kapanır

Pandemi sürecinde global şirketlerin üretimi azaltması ve uluslararası taşımacılıkta yaşanan konteyner sorununun navlun fiyatlarına yansımasının plastik sektörünü hammadde krizine sürüklediğini belirten Plastik Sanayicileri Federasyonu (PLASFED) Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Karadeniz şöyle konuştu:

“Hammaddeyi döviz üzerinden satın alan üreticilerimiz, son dönemde kurdaki yüksek artış ile ciddi sıkıntıya girmiştir. Yaşanan bu sıkıntı devam ettiği sürece maalesef iç piyasaya da olumsuz yansıyacak, dövizdeki hızlı ve yüksek artışlardan kaynaklı sektörde ciddi bir durgunluk yaşanacaktır. Hammadde fiyatlarındaki ciddi artışlar ülkemiz sanayisi için önemli olan üretimi, istihdamı ve ihracatı etkileyecektir. Özellikle hammaddedeki artış enflasyonu tetikleyecek ve geliri düşük olan tüketiciye ciddi zorluklar yaşatacaktır. Gündelik olarak dövize bağlı artış gösteren fiyatlardan ötürü sanayici yeni ücret tarifesi oluşturmakta zorluk çekecek, iç pazarda talepler azalma noktasına gelecektir. Üretim sayesinde ayakta duran sanayimiz, bu hızlı yükselişler ve doğuracağı sonuçların önüne geçilmediği sürece üretim yapamaz hale gelme tehlikesi ile karşı karşıya kalacak ve fabrikalarda üretim çarklarının durması kaçınılmaz olacaktır. Adeta domino etkisi yaratacak olan bu durum beraberinde işsizlik ve istihdam sorununu da getirecektir.”

ATO: MB’nin ısrarı, alım gücünü kırdı

Adana Ticaret Odası (ATO) Meclis Başkanı İsmail Acı, Merkez Bankası’nın sert faiz indirimi kararında ısrarcı olmasının, oynak bir zeminde ilerleyen döviz kurunda sıçramaya neden olduğunu ve gelinen noktada tüccarın ne yapacağını bilemez durumda olduğunu bildirdi. Acı, piyasalarda son dönemlerde yaşanan gelişmelere ilişkin yaptığı değerlendirmede, iğneden ipliğe her kalem ürünün maliyetinin yükseldiğini ve tüccarın sattığı ürünün yerine yenisi koyamadığını söyleyerek, “Yerli paranın yabancı paralar karşısında değer kaybetmesi sonucunda ithal edilen malların ve girdilerin fiyatı artmakla kalmadı, artan maliyetler yurtiçi piyasayı ve vatandaşın alım gücünü de kırdı” dedi.

Tüccarın sattığı malı aynı fiyattan yerine koyamadığının altını çizen Başkan Acı, şöyle devam etti: “TL’nin değerinin düşük tutularak, ihracat artırılmaya böylece cari açık kapatılmaya çalışıldı. Böyle bir durumda dövizin TL üzerindeki baskıcı duruşunun hafifleyeceği, enflasyonun düşeceği düşünüldü ama görünen o ki, bu teori tutmadı. Bırakın bu politikanın ihracatı artırmasını gelinen aşamada marketlerde şeker, un, çay, temizlik malzemeleri gibi temel tüketim ürünlerine bile alım sınırlaması getirildi.”

ATB Başkanı Ali Çandır: İş dünyası endişeli

Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, kasım ayı meclis toplantısında yaptığı konuşmada, döviz kurlarındaki artış ve TL’nin değer kaybetmesi nedeniyle iş dünyasının endişeli olduğunu söyledi. Döviz piyasasında tarihte görülmemiş yükselişler yaşandığına dikkat çeken Çandır, şunları kaydetti: "Bir yılda yüzde 50 artan döviz fiyatlarının üzerine 23 Kasım’da bir günde yüzde 20 artış yaşandı. Dünyaya baktığımızda bizden sonra gelen Meksika Pezosu sadece binde 3 değer kaybetmiş. Demek ki bu görülmemişlik bize ait bir durum. Döviz piyasası bir günde rekor üstüne rekor kırarken faizler yüzde 20’nin üstüne çıkmışken hiçbir yetkilinin bu yangının nasıl söndürüleceğine dair bir açıklama dahi yapmamış olması, bizleri fazlasıyla endişelendirmektedir. Umarım bu günleri yeni normal olarak algılamayız. Yetkililerimizden bir an önce ekonomik gerçeklere ve bilgiye dayalı önlemleri uygulamaya koymalarını beklemekteyiz.”

Dünyanın tersine faiz indirimleri yapıldığını ancak bunun kredi faizlerinde düşüşe ve döviz fiyatlarının istikrarına sebep olamadığını vurgulayan Çandır, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bizleri felç eden sadece dövizin yükselişi değil aynı zamanda büyük dalgalanmalardır. Birçok sebeple ihracat miktarımız ve ciromuz artmaktadır. Ama ihraç ettiğimiz ürünlerin rekabet yapısı dolayısıyla birim başına ihracat değeri sürekli düşmektedir. Dövizdeki artışlar çok kısa süre içerisinde ve ortalama yüzde 40 düzeyinde iç fiyatlara yansıdı. Ciddi bir yüksek enflasyonla karşı karşıya kalındı. Yüksek enflasyonun geniş halk kesimleri ile 2 milyondan fazla mikro ve KOBİ nitelikli işletmeler üzerinde reel fakirleşmeye yol açtı. Bu yüksek enflasyon belasına asla alışmamalıyız ve normalleştirmemeliyiz. Belirsizliğin bir an evvel giderilmesini bekliyoruz.”

İZTO Başkanı Özgener: Piyasada dengeler kayboldu

İzmir Ticaret Odası (İZTO) Başkanı Mahmut Özgener, yurtdışında yaşanan enflasyon artışlarının ve diğer ekonomik sorunların ülkemizde olduğu kadar aşırı dalgalanmalara yol açmadığını söyleyerek, güvenin sağlanması için Merkez Bankası’nın somut adımlar atması gerektiğinin altını çizdi. Ülke ekonomisinde kaynakların doğru kullanılmadığını ve piyasada dengelerin kaybolduğunu söyleyen Özgener, “Merkez Bankası güvenin tekrar sağlanması için somut adımlar atmalı. Türk Lirası’nda bir günde yaşanan yüzde 17’lik değer kaybıyla yatırım yapan, üreten, çalışan, projeler oluşturan geniş kitleler olumsuz etkileniyor. Hızlı değer kaybı fiyatları belirlemede sıkıntı yaşatıp piyasaların dengesini bozuyor. Bireysel yatırımcılar ve şirketler aşırı oynak piyasalarda oluşacak zararlara karşı sadece sözlü olarak uyarıldı ama bu yeterli değil. Güven sağlayacak somut adımlar atılmalı. Yurtdışında yaşanan enflasyon artışları, ülkemizde olduğu kadar aşırı dalgalanmalara yol açmadı. Bunun sebebini para politikasında belirli bir öngörülebilirlik üzerinden ilerlememelerine bağlıyoruz” diye konuştu.

ABB Başkanı Muhittin Böcek: Antalya’nın borcu 1,8 milyar lira arttı

Antalya Büyükşehir Belediyesi Meclisi toplantısında belediyenin 2022 yılı performans raporu ile bütçesi görüşüldü. 3,5 milyar lira olarak belirlenen belediye bütçesi oybirliği ile kabul edildi.

Bütçede yatırımlara 1 milyar 54 milyon TL ayrılırken yatırım cari giderlerde 1 milyar 496 milyon lira oldu. Borçlanma ise 300 milyon lira olarak belirlendi. Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek, 24 Kasım 2021 itibariyle belediyenin 242 milyon Euro yurtdışı borcu bulunduğunu belirti. Böcek, şunları kaydetti. "Kur artışından dolayı borcumuz 2 milyar 754 milyon liradan 4 milyar 590 milyon liraya çıkmış olup belediyemiz ortalama 1 milyar 836 milyon lira borç yüküne girmiştir. Antalya’da borçla ilgili siyaset yapmadan Antalya için yapmamız gereken ne varsa onları da hepinizin desteğiyle yapmaya devam edeceğiz."

Bütçenin denk bütçe olması için ne gerekiyorsa yapılacağını ifade eden Başkan Böcek, şöyle devam etti. "Ayağımızı yorganımıza göre uzatacağız. Kırsal bölgelere asfalt bu yıl 5 kat fazla yapacağız. Tarımla ilgili harcama bütçemizi tam 3 katına çıkarmışız. Ülkemiz yanıyor. Biz tasarrufa gidiyoruz. Kara kış fonumuzu açıkladık. Biz insanlarımızın dertlerine derman olmak için geldik.”