Kur korumalı TL mevduatta mevzuat arkadan gelecek

Hüseyin GÖKÇE

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın pazartesi günü duyurduğu kur korumalı TL mevduat uygulaması fiilen başladı. Kamu bankaları önceki gün müşterilerine ürünü kullandırmaya başlarken özel bankalarda da dün satış başladı. Kamuoyunda oluşan birçok soru işareti dün netleşirken, uygulamaya ilişkin mevzuat konusunda ise tartışmalar sürüyor. Merkez Bankası, DTH’ı bozdurarak TL’ye dönecekler için tebliğ çıkardı. Ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı henüz ikincil mevzuatı oluşturmadı. Uzmanlara göre Hazine’nin kur farkı maliyetini üstlenebilmesi için öncelikli olarak yasal düzenlemeye ihtiyaç var. Ardından da tebliğ veya uygulama yönetmeliği gibi ikincil mevzuatın çıkması gerekiyor.

Para piyasalarında dövize yöneliş trendinin tersine dönüştürülmesi amacıyla gündeme getirilen kur korumalı TL mevduat sisteminin ilk günleri, bankalar ve müşterilerin konuyu anlama çabalarıyla geçiyor. Sisteme ilişkin mevzuat da henüz tam olarak çıkarılmadığı için, kafalardaki soru işaretlerinin önemli bir kısmı giderilse de kritik bazı konular henüz netliğe kavuşmuş değil.

Merkez için tebliğ yeterli

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ilk duyurusunun ardından salı günü Hazine ve Maliye Bakanlığı önce yazılı bir açıklama yapmış, ardından da Bakan Nureddin Nebati akşam TRT yayınına katılarak sistemin başladığını duyurmuştu. Aynı gece Merkez Bankası 21 Aralık’tan itibaren geçerli olmak üzere bir tebliğ yayınladı. Yürürlükteki 1211 sayılı Merkez Bankası Kanunu’nun 4’üncü maddesinin g bendinde, bankanın görevleri arasında “Finansal sistemde istikrarı sağlayıcı ve para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici tedbirleri almak” ifadesi yer alıyor.

Bu tebliğ uyarınca Döviz Tevdiat Hesapları, Merkez Bankası’nın her gün açıklayacağı kur üzerinden TL’ye çevrilecek ve bankaya yatırılacak. Daha doğrusu, bankalardaki DTH hesapları Merkez Bankası’na satılacak, bunun karşılığındaki para da Merkez Bankası tarafından ilgili müşterinin hesabına yatırılacak.

Merkez Bankası’nın bu yetkisine rağmen, Hazine’nin kur farkını ödeyebilmesi için bunun ilgili yıl bütçesine konulması gerekiyor. DÜNYA’ya bilgi veren kaynaklar 2022 yılı bütçe kanunun TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildiğine dikkat çekerek, ödeme yapılabilmesi için bir ek bütçeye ihtiyaç olduğunu -aktardılar.

Kur korumalı TL mevduatını içeren uygulama 22 Aralık itibarıyla başladı. Bu kapsamda olası kur farkı zararı oluşması halinde ilk ödeme 22 Mart 2022 tarihinde yapılacak. Kaynaklara göre bu konuda 2022 yılı bütçesine ödenek konulması için bir ek bütçe kanunun çıkarılması şart.

Merkez Bankası hem alış hem satış kuru açıkladı

Merkez Bankası’nın 21 Aralık tarihli mükerrer Resmi Gazete’de yayınlanan tebliğinde, uygulama kapsamında hesaplamanın her gün 11’de açıklanacak döviz alış kuru üzerinden hesaplanacağı hükmü yer alıyor. Banka bu kapsamda ilk kur listesini dün yayınladı. Ancak liste, açıklanan uygulamayla uyuşmayan iki unsur içeriyor. Tebliğin 4’üncü maddesinin birinci fıkrası, Merkez Bankası’nın fark ödemesi yapacağı kurları; dolar, Euro ve Sterlin ile sınırlıyor. Ancak açıklanan kur listesinde ise Kuveyt Dinarı, Avustralya Doları dahil olmak üzere 22 ülkenin para birimi yer aldı. Ayrıca bu sistem sadece bir fiyat belirlenmesini öngörmesine rağmen, Merkez Bankası hem alım hem de satım fiyatını içeren bir liste yayınladı.

Kamudan sonra özel bankalar da devrede

Kamu bankaları önceki gün itibariyle kur korumalı TL mevduat ürününü müşterilerine sunmaya başladılar. Dün de sistemini oluşturan özel bankalar da ürünün satışına başladı. Bankacılık kaynaklarından alınan bilgiye göre ilk iki günde vatandaşların ürüne ilişkin sorularının cevaplandığı başlayacak kampanyalarla beraber önümüzdeki günlerde ilginin ivme kazanması bekleniyor. Bazı özel bankaların da bugünden itibaren sisteme entegre olması öngörülüyor.