Küçükler terk ediyor büyükler direniyor!
Borsa İstanbul endeksleri bu yıl yatırımcısını üzüyor. Sabit getirili enstrümanlara artan ilgi, gelmeyen yabancı yatırımcı, artan jeopolitik riskler, halka arzların eski performanslarını gösterememesi küçük yatırımcıları borsadan uzaklaştırırken, borsanın en büyük yatırımcıları 9 ayda hem portföyünü hem de sayısını arttırmayı başardı. 10 milyon lira üzeri yatırımı olanların portföyü bu dönemde yüzde 37,6, sayısı yüzde 23,1 yükseldi.
ŞEBNEM TURHAN
Sıkı para politikası, sabit getirili risksiz yatırımlara ilgi, beklenen yabancı yatırımcının bir türlü hisse senedi piyasasına gelmemesi mayıs ortasından bu yana borsa endekslerini olumsuz etkiliyor. Tüm bunların üzerine jeopolitik risklerin de artması eklenince son günlerde BİST100 endeksi bırakın 10 bin puana ulaşmayı TL ve dolar bazlı tüm zamanların ortalamalarının da altında bulunuyor. Borsa yatırımcısı da bu gelişmelerden olumsuz etkilendi. Merkez Kayıt Kuruluşu verileri özellikle 10 bin liraya kadar portföy büyüklüğüne sahip küçük yatırımcının son 9 ayda borsayı terk ettiğini, 10 milyon lira üzeri portföy büyüklüğüne sahip yatırımcının ise hala direndiğini ortaya koydu. Öyle ki bugün açıklanan tüketici enflasyon verileri beklentiye paralel gelirse 10 milyon lira ve üzeri portföyü olanların portföyündeki büyüme 9 aylık enflasyonun üzerinde reel bir artışa işaret edecek.
Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre hisse senedi piyasasında eylülde toplam yerli ve yabancı yatırımcı sayısı 7 milyon 154 bin 833, toplam portföy değeri ise 5 trilyon 543 milyar 890 milyon lira oldu. Bu ağustosa göre toplam portföy değerinde yüzde 2,18, yatırımcı sayısında ise yüzde 3,73'lük azalmaya işaret etti. Aynı dönemde BİST100 endeksi ise yatırımcısına yüzde 1,70 kaybettirdi. Aralık 2023 sonu itibariyle ise toplam yatırımcı sayısı 7 milyon 643 bin 867 iken, portföy büyüklüğü ise 4 trilyon 156 milyar 690 milyon lira idi. 9 ayın sonunda portföy değeri yüzde 33,37 arttı, yatırımcı sayısı ise yüzde 6,4 geriledi. 9 ayda BİST100 yüzde 29,63 yükseldi.
10 bin lira ve altının portföyü 9 ayda yüzde 19,02 azaldı
Yatırımcı sayısı hem ağustosa göre hem de ilk dokuz ayda kayıp yaşadı. En ciddi kayıplar ise portföy büyüklüğü 10 bin lira ve altında olan yatırımcılarda gerçekleşti. MKK verilerine göre eylülde portföy büyüklüğü 0-10 bin lira arasında olan yatırımcıların portföyü 8 milyar 572 milyon lira oldu, toplam hisse senedi piyasasındaki portföy içindeki oranı da yüzde 0,15 olarak hesaplandı. Geçen yılsonunda 10 bin lira ve altı yatırımcıların portföyleri 10 milyar 585 milyon lira ve toplam içindeki payı yüzde 0,25 seviyesindeydi. Yani 9 ayda 10 bin lira ve altı yatırımcıların portföy büyüklüğü yüzde 19,02 geriledi toplam içindeki pay ise 0.10 puan birden azaldı. Eylülde ağustosa göre 10 bin lira ve altı portföy büyüklüğüne sahip yatırımcıların portföyü aylık yüzde 6,63 azaldı. 10 bin lira ve altı portföy büyüklüğüne sahip yatırımcıların sayısı Aralık 2023’te 4 milyon 273 bin 137 iken Eylül 2024’te bu sayı 3 milyon 653 bin 264'e düştü. Yatırımcı sayısında 9 aylık kayıp yüzde 14,51 olarak hesaplandı. Ağustos 2024’te ise 10 bin lira ve altı portföy büyüklüğüne sahip yatırımcı sayısı 3 milyon 799 bin 264 iken bir ayda yatırımcı sayısındaki kayıp ise yüzde 4 olarak belirlendi.
10 milyon lira ve üzerinin portföyü yüzde 37,56 arttı
En küçük portföy büyüklüğüne sahip yatırımcı portföy ve sayısındaki bu gerilemeye karşılık 10 milyon lira ve üzeri portföy büyüklüğüne sahip yatırımcılar hisse senedi piyasasından vazgeçmedi. MKK verilerine göre 10 milyon lira ve üzeri portföy büyüklüğüne sahip yatırımcının portföy değeri eylül sonu itibariyle 4 trilyon 566 milyar 744 milyon lira oldu. Bu yatırımcıların toplam hisse senedi yatırımcıları portföyü içindeki payı da yüzde 82,37. Yılsonunda bu yatırımcı grubunun portföy büyüklüğü 3 trilyon 317 milyar 613 milyon lira ve toplam içindeki payı yüzde 79,81 seviyesindeydi. Böylece 10 milyon lira ve üzeri portföy büyüklüğüne sahip yatırımcıların 9 ayda portföyü yüzde 37,65 arttı, toplam hisse senedi yatırımcılarının portföyü içindeki payı da 2.56 puan yükseldi. 9 ayda portföy büyüklüğü en çok artan grup da bu 10 milyon lira ve üzeri yatırımcılar oldu. Bugün açıklanacak olan tüketici enflasyonun beklentiye paralel gelmesi durumunda 9 aylık tüketici enflasyonu yüzde 35 civarı gerçekleşecek, yani 10 milyon lira ve üzeri portföy büyüklüğüne sahip yatırımcıların portföyü 9 ayda enflasyonun üzerinde reel olarak artış göstermiş olacak.
10 milyon lira ve üzeri yatırımcıların portföyü kadar sayısı da bu 9 ayda artış gösterdi. Geçen yılsonunda 10 milyon lira üzeri portföyü olan yatırımcı sayısı 15 bin 371 idi, eylül sonunda 18 bin 918'e yükseldi. Böylece yatırımcı sayısı yüzde 23,08 yükselmeyi başardı. 10 milyon lira ve üzeri portföyü olan yatırımcıların sayısı ve portföyü ağustosa göre ise eylülde geriledi. 10 milyon lira ve üzeri portföy büyüklüğüne sahip yatırımcıların portföyü yüzde 2,17, yatırımcı sayısı ise yüzde 1,31 aylık kayba işaret etti.
■ Milyon lira üzerinde çift haneli büyümeler yaşandı
MKK verileri hisse senedi yatırımcısının en yüksek portföy büyüklüğüne sahip yatırımcıların yanı sıra 50 bin lira üzeri portföy büyüklüğüne sahip yatırımcıların da portföy büyüklüklerinde yükseliş olduğunu ortaya koydu. En yüksek artış 10 milyon lira ve üzerinde yaşansa da 5-10 milyon lira portföy büyüklüğüne sahip yatırımcıların portföyü yüzde 25,14, 1-5 milyon lira arası portföy büyüklüğüne sahip yatırımcıların yüzde 21,61, 500 bin 1 milyon lira arası portföy büyüklüğüne sahip yatırımcıların yüzde 17,9, 250- 500 bin lira portföy büyüklüğüne sahip yatırımcıların yüzde 13,37 arttı. Daha küçük portföye sahip yatırımcılarda ise tek haneli artışlar gözlendi. 150-100 bin arasında yüzde 2,64, 100-250 bin lira arasında ise yüzde 7,05 artış gerçekleşti. 10-50 bin lira arası portföyü olanlarda ise yüzde 0,52 düşüş hesaplandı.
■ Borsada füzelerin ardından düşüş sertleşti
Borsa İstanbul endeksleri mayıstan beri likidite eksikliği, sabit getirili enstrümanların cazibesi, yabancının gelmemesi nedeniyle dalgalı bir seyir izlerken dün bu sorunlara bir de jeopolitik riskin eklenmesiyle kayıplar hızlandı. Dün en fazla kaybı tüm bu sıkıntılara ek olarak İTO enflasyonunun faiz indiriminin ötelenmesi tartışmalarının artmasıyla bankacılık endeksi yaşarken BİST100 endeksi ise gün içinde kritik 9000 seviyesine geriledi. Dünya borsaları da jeopolitik risk nedeniyle kayıplar yaşasa da en çok kaybeden borsa olarak Borsa İstanbul öne çıktı. Dün bankacılık endeksi gün içinde yüzde 6’yı aşan kayıp yaşarken kapanışta bankacılık endeksindeki düşüş yüzde 6,58 oldu. Volatilitenin yüksek olduğu günler yaşanırken BİST100 endeksi de günü yüzde 3,62 kayıpla 9.012,87 bin puandan kapattı. Endeks en son bu seviyeyi nisan başında yaşarken haftanın ilk üç gününde BİST100 yüzde 7,82, bankacılık endeksi ise yüzde 11,87 düştü. BİST100 endeksinde sadece 6 hisse günü pozitif tamamladı. BİST100 endeksindeki kayba en yüksek katkıyı, Akbank, Sabancı Holding, Yapı Kredi, İş Bankası, Koç Holding, BİM, THY ve Garanti BBVA hisseleri verdi.
