Kredi kartlarında enflasyon arttı, risk ‘limiti’ değişti
Kredi kartı harcamalarında BKM ve TBB verilerine yansıyan enflasyon etkisiyle harcama artışı ve risk dağılımındaki değişim dikkat çekti.
ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Merkez Bankası’nın Enflasyon Raporu’nda yer verdiği kredi kartı harcamalarındaki değişim detaylarda ilgi çekiyor.
Prof. Dr. Hakan Kara’nın da dikkat çektiği kredi kartı harcamalarındaki değişim zorunlu ihtiyaçlara yönelmişti.
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) ve Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi’nden derlenen verilerin detayları ise daha dikkat çekici oldu.
Kredi kartlarındaki harcama tutarları ve risk dağılımları farklılaştı.
Kredi kartından işlem başına tutar
BKM verilerinde yurtiçi kredi kartlarından yine yurtiçinde yapılan alışveriş tutarlarında işlem başına tutarların değişimi 2015 yılından bu yana yüksek bir artış kaydederken, en yüksek harcama ise 2023 yılında gerçekleşti.
2016-2019 yıllarında yıllık bazda tek haneli artış gösteren işlem başına harcama tutarı, 2020’de yüzde 13, 2021’de ise yüzde 19 oranında artarken, 2022’ye gelindiğinde yüzde 64 oranında artış göstererek enflasyon oranını yakalıyor. 2023 yılında bir önceki yıla işlem başı tutar yüzde 80 oranında artıyor. 2024 yılının ilk 6 ayında ise yüzde 48 oranında artan tutarlar, tüm zamanların zirvesini ise 2024 Mart ayında yakalıyor.
Nakit çekimlerde de tablo farklı değil
BKM verilerinde nakit çekim başına tutarların da yükselişi güçlü oluyor. 2016 yılında yüzde 15 artış gösteren nakit çekim tutarı, 2017 yılında yüzde 4 düşerken, 2018’de yüzde 11, 2019’da yüzde 8 ve 2020 ile 2021’de sırasıyla yüzde 15 ve 12 yükseliyor. 2022 yılına gelindiğinde artış oranı işlem başına tutar benzeri yüzde 62 oluyor. 2023 yılında faizlerin artışa geçmesine karşın kredi kartı işlemlerinde faizlerin yılsonunda sabit kalmasıyla tutar da yükseliyor ve artış oranı yüzde 98 oluyor. 2024 yılında kredi kartlarından işlem başına yaklaşık 44 bin TL çekilirken, işlem adetlerinde yükselişin 2021 yılında faizlerin düşük olduğu dönemde olması ilgi çekiyor.
Kredi kartlarındaki riskin dağılımı değişiyor
TBB Risk Merkezi verilerinde de kredi kartlarındaki riskin dağılımı değişiyor. Kredi kartları limitlerinin doluluk oranının 5 bin TL ile 25 bin TL yüksek olduğu görülürken, limitlerdeki dolulukta en yüksek artışın 25 bin-50 bin TL limitli kartlarda olduğu görülüyor.
Limitlerdeki risk payında artışta ise 100 bin limit ve üstü kartlardaki seyri dikkat çekiyor. 2022 yılı başında riskin yüzde 14,5 olduğu kartlarda 2024 mayıs itibarıyla riskin yüzde 85,5’e çıktığı görülüyor.
Kart limitleri de enflasyonla arttı
Kart limitlerindeki değişimde de 100 bin TL ve üstü limitlerdeki artış, açık ara önde olurken, 10-25 bin TL arasındaki kartların azalışı da dikkat çekti. Ocak 2022’de 100 bin TL ve üzeri kart limiti olan kişi oranı yüzde 1,6 olurken, Mayıs 2024 itibarıyla bu oran yüzde 45,3 oldu.
Vatandaşın zorunlu harcamalarının arttığının da ekonomik göstergelere yansımasının ardından, kredi kartlarındaki limit, harcama ve risk değişimleri de dikkat çekti.
