Kredi kartı yalnızca kredi kartı değildir
Kredi kartı ve avans kredili hesaplara düzenleme getirilecek. Ya faiz artırımı, ya limit, taksit kısıtlaması ya da alınabilecek kredi kartı sayısına sınırlama olacak. Geçinmeye çalışan dar gelirli, üretim yapan, hizmet sunan sıradan insanların, altında ezildikleri enflasyonun sorumlularından biri olduğu izlenimi veren bir süreç ve tartışma başladı.
Mehmet KAYA
Ekonomi yönetimi, siyasetçiler, iş sahipleri, “beyaz yakalı” yılda 4 zam alan uzmanlar, fabrikadaki işçiye ve lokantadaki garsona, GSYH içindeki payları 10 puana yakın gerileyen bu kesime hiç olmazsa bu açıklamayı borçlular. Dahası düzenleme yapılacaksa, bu dar gelirli kesim için destekleyici ne yapılacak onun da yanıtı verilmek zorunda. Futbolun etkisini vurgulamak için sıkça kullanan “futbol sadece futbol değildir” sözünü hatırlayarak analoji yaparsak, günümüz Türkiye’si için “kredi kartı sadece kredi kartı değildir”. Merkez Bankası’nın yeni Başkanı Fatih Karahan, talep yönündeki etkisi nedeniyle kredi kartına düzenleme istedi.
Peki neden, kredi kartı, sadece kredi kartı değildir? Çünkü, son dönemde dar gelirli kesimler için kredi kartı ödeme aracı değil, geçinebilmenin aracı oldu. Kimileri çıkıp tüketim kültürü baskısı altında gelir üstü harcamayı da öne sürebilir ama öyle veya böyle: Dar gelirliler için kredi kartı geçinmenin finansmanıdır.
Vaziyeti umumiyi gösteren şu cümleler de Ocak 2024 Enflasyon Raporu-1’den:
“..Toplam nakit avans bakiyesi ile taksitli mal ve hizmet alımının “kredi aracı saiki” ile taksitsiz mal ve hizmet alımından kaynaklanan kredi kartı harcamalarının ise “ödeme aracı” saikiyle yapıldığı varsayılarak, kredi kartı büyümesi (raporda) kredi ve ödeme aracına göre ayrıştırılmıştır. Haziran döneminden bu yana, parasal sıkılaşma ile yükselen kredi kartı faizlerinin etkisiyle kredilendirme saikiyle yapılan harcamaların büyümesinin belirgin olarak zayıfladığı görülmektedir.”
Türkçesi, kredi kartının borçlanma aracı olarak kullanılması artıyor. Peki düne kadar verilen mesaj neydi? Kimsenin endişesi yoktu çünkü “makro veriler” alarm vermekten çok çok uzaktı. Şu cümleler, Kasım 2023 Finansal İstikrar Raporundan:
“Asgari ödeme oranı ve üzerinde ödeme yapılan kartlarda faize bırakılan borçların toplam kart bakiyesine oranı yüzde 12,6 ve asgari ödeme oranının altında ödeme yapılan kartlarda gecikmeye bırakılan borçların oranı yüzde 8,1 seviyesindedir. Son aylardaki artışa rağmen, gecikmeye bırakılan borcun toplam BKK bakiyesine oranının yüzde 20 civarında ve tarihsel ortalamasının altında yer almaktadır.”
Aynı raporda, enflasyonla şişen sayılar nedeniyle limit artışları sonrası 25 bin TL altı limitli kartlarda limit kullanım oranının artışının sürdüğü de belirlendi. Yani dar gelirliler “kredi kartına yüklenmeye” başlamıştı. Tartışmaya bu gözle bakmakta fayda var. Kimin ne talep ettiğine bakarak çözüme ulaştırılmalı.
Bugün
* TÜİK İşgücü İstatistikleri Aralık 2023 verilerini açıklayacak.
* TÜİK İnşaat Maliyet Endeksi Aralık 2023 verilerini açıklayacak.
* BDDK Varlık Yönetim Şirketleri Verileri 4. Çeyrek 2023 verilerini açıklayacak.
Yarın
* TÜİK Dış Ticaret Endeksleri Aralık 2023 verilerini açıklayacak.
* TÜİK Ciro Endeksleri Aralık 2023 verilerini açıklayacak.
* TÜİK Perakende Satış Endeksleri Aralık 2023 verilerini açıklayacak.
