Kredi büyüme hızı yüzde 30’a takıldı
Sıkı para politikasının kredi büyüme hızında yavaşlama etkisi Merkez Bankası verilerine göre yüzde 30 sınırında takılmış görünüyor. Son 8 haftadır kredi büyüme hızı yüzde 30’lu oranların altına inemedi. Yabancı para kredilerde ise her yeni hafta yükseliş devam ediyor.
ŞEBNEM TURHAN
Türkiye ekonomisinde geçen yıl genel seçimlerden sonra devreye alınan sıkı para politikası hem kredi kısıtlamaları nedeniyle hem istenilen ölçüde yavaşlama sağlanmadığı gerekçesiyle tartışılıyor. Özellikle bu yılın ikinci çeyrekten sonra TL kredilerde yavaşlama belirginleşirken büyümenin önce göstergelerinden perakende satışlar ve sanayi üretimi verileri de hız kesmeye başladı. Merkez Bankası verilerine göre toplam kredi büyümesi yüzde 30’un altına indi inmesine ancak son 8 haftada bu seviyenin altına erişilemedi. Kredi büyüme hızında da bir katılık oluştu. Kredi büyümesindeki katılığın bir nedeni ise sınır getirilmesine rağmen hız kesmeyen yabancı para krediler oldu.
8 haftadır yüzde 30’un altında seyrediyor
Merkez Bankası verilerine göre 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış toplam kredi büyümesi 9 Ağustos ile biten hafta itibariyle yüzde 28,4 seviyesinde. 14 Haziran haftasında yüzde 36,8 seviyesinde olan büyüme hızı sonrasındaki haftalarda yüzde 30’un altına inmişti bu seviye halen daha korunuyor. Tüketici kredilerinde ise toplam büyüme yüzde 30 seviyelerinde seyrediyor haftalık olarak yüzde 30’un altına inilse de 9 Ağustos itibariyle tüketici kredilerinde arındırılmamış büyüme yüzde 30,9 seviyesinde bulunuyor. Ticari kredilerde 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış büyüme yüzde 26,7, 8 hafta önce yani 14 Haziran ile biten haftada bu büyüme oranı yüzde 34,2 idi. Ticari kredilerde son 8 haftada en düşük yüzde 25,6 seviyesi görüldü. Bankacılık sektörü kaynaklarının verdiği bilgiye göre ticari kredilerde daha büyümenin hız kesmemesinin kaynağı ise tüm kısıtlara rağmen büyümesini sürdüren yabancı para krediler.
Yabancı para kredilerde yüzde 24 büyüme
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre geçen yıla göre yabancı para kredilerde büyüme yüzde 24 seviyesinde. 9 Ağustos itibariyle 157.4 milyar dolara çıkan yabancı para krediler geçen hafta çarşamba günü itibariyle ise 158.6 milyar dolar ile son dönemlerin en yüksek seviyesine ulaştı.
Bankacılık sektörü kaynaklarının verdiği bilgiye göre genel seçimlerden bu yana uygulanmakta olan sıkı para politikasının etkisiyle büyümenin çok uzun zamandır yavaşlama göstermesi gerekiyordu ancak birinci çeyrek verileri gösterdi ki tüketimde hala sürpriz yaşanmaya devam ediyor. Ancak ikinci çeyrekten sonra perakende satışlar, sanayi üretimi, kredi kartı harcamaları gibi öncü göstergeler gevşemeye başladı. Martta Merkez Bankası’nın sürpriz faiz artışıyla sıkılaşma güçlendirildi. Ama genel seçimlerden bu yana hem kredi hem de faizler üzerinde yeterli sıkılaşmanın yaşanmamasının ana nedeni ise bankacılık sektörü uzmanlarının belirtmesine göre talepte yavaşlamanın bir türlü sağlanamamasından kaynaklandı.
İndirim sürecinde kısıtlar sürecek mi?
Enflasyonda da asıl katılık hizmet enflasyonunda yaşanırken kredi kısıtlamaları ise daha çok krediyi yatırıma ve işine aktaran reel sektöre bedel ödettiğini söyleyen bankacılık sektörü kaynakları politika faizinde indirim süreci başladığında kredi kısıtlarının çok daha önemli olacağını belirtti. Kredi koşullarının daha uzun süre sıkı kalmaya devam edeceğini düşünen kaynaklar enflasyonla mücadelenin ise sektörel ayrıma indirilmesi gerektiğine işaret etti. Hizmetler sektörünün enflasyon üzerindeki etkisini indirmeye yönelik hamleler olması gerektiğini dile getiren uzmanlar hedefli uygulamalarla sektörel mücadelenin yapılabileceği görüşünde.
Bir diğer kaynak ise Türk lirası cinsinden finansmana erişimi zorlaştıran düzenlemelerin olumsuz etkilerinin, Türk lirasının reel değerlenme düzeyi ve olası finansal istikrarsızlık unsurları dikkatle takip edilmesi gerektiğine işaret ederken özellikle Türk lirası cinsinden ticari kredi kısıtlarının kademeli şekilde kaldırılması gerektiğine işaret etti.
