Kosterciden finansman için ETS önerisi
Finansman engeli aşılamadığı için filoyu modernize edemeyen Türk koster armatörleri, rekabet üstünlüğünü kaybetme riskiyle karşı karşıya. Sektör, AB'nin Emisyon Ticaret Sistemi'nden (ETS) sağlayacağı geliri yeşil dönüşüme aktaracağını belirterek, Türkiye'de de benzer bir uygulama yapılmasını istiyor.
AYSEL YÜCEL / İSTANBUL
Türk koster filosu, Akdeniz ve Karadeniz'de rekabet üstünlüğünü kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya. Çünkü AB'nin yeni çevreci regülasyonlarının devreye girdiği bir dönemde, yerli koster filosunun yaş ortalaması 30'a kadar yükseldi.
Denizcilik sektörü temsilcileri, 10 yılı aşkın süredir çıkan tüm teşvik düzenlemelerine rağmen, finansman ayağı zayıf kaldığı için hayata geçirilemeyen Koster Yenileme Projesinin aciliyet kazandığına vurguluyor. Denizciler, AB'nin Emisyon Ticaret Sistemi'nden (ETS) sağlayacağı gelirin önemli kısmını denizcilik sektörünün yeşil dönüşümüne kullanacağını belirterek, benzer uygulamanın Türkiye'de de yapılmasını istiyor.
Koster filosunun yenilenmesi geçtiğimiz günlerde yapılan İMEAK Deniz Ticaret Odası'nın (DTO) Mayıs ayı meclis toplantısının da gündemi oldu.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır’ın katıldığı toplantıda DTO Başkanı Tamer Kıran, özellikle Akdeniz ve Karadeniz çanağında rekabet üstünlüğü kurmuş olan ve 2024 yılı itibarıyla yaş ortalaması 30’a ulaşan Türk koster filosunun yenilenmesinin daha önemli hale geldiğini ifade etti. Kıran, Avrupa Birliği’nin 1 Ocak 2024'ten itibaren devreye giren Emisyon Ticaret Sis- temi (ETS) kapsamında bugünkü hesaplamalara göre denizcilikten yılda 9 milyar Euro gelir elde etmesinin beklendiğini aktardı.
Türk armatörler, AB'ye yılda 250 milyon Euro ödeyecek
Türk sahipli gemilerden de ETS kapsamında yılda yaklaşık 250 milyon Euro alınacağı öngörülüyor. AB’nin bu gelirin en az 1,5 milyar Euro’sunu, birliğe bağlı ülkelerin tersaneleri, gemileri ve limanlarının yeşil dönüşümü için harcamayı programladığını ve bu desteklerin verilmeye başladığını kaydeden Kıran, Türk denizcilik sektörünün de ETS sistemini devreye alarak Türk limanlarına uğrayan gemilerden benzer bir kaynak sağlayabileceğini belirtti. Tamer Kıran, bu gelirin sektörün yeşil dönüşümü için kullanabileceğini ifade etti.
"KOSGEB'den geminin %80'i için Kredi Kefalet Desteği talebi"
Tamer Kıran, ayrıca, finansman engelini aşmak için koster başına gemi inşa maliyetinin yüzde 80’ine kadar meblağ için KOSGEB tarafından “KOSGEB Kredi Kefalet Desteği” verilmesinin de şu ana kadar ilerleme kaydedilemeyen Koster Yenileme Projesi’ni hayata geçirebileceğini söyledi.
Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği (KOSDER) Başkanı Hakan Çendik de, koster filosunun yenilenmesi için sektörün uzun vadeli, düşük faizli finansman desteğine ihtiyaç duyduğunu hatırlatırken, “2018 yılında Koster Yenileme projesi için imzalar atılmış ancak finansman ayağı eksik kaldığı için bugüne kadar tek bir gemi bile yenilenemedi. O zaman gemilerin inşasına başlansaydı armatörlerin tarihi karlılıklara imza attığı pandemi döneminde bu gemiler 2023 yılına kadar kendini amorti etmiş olacaktı. Maalesef o treni kaçırdık. Şimdi ise rekabet gücümüzü kaybetme riskiyle karşı karşıyayız” diye konuştu. Çendik, yaşlı gemilerin sadece ekonomik ve çevresel değil can güvenliği açısından da büyük riskler taşıdığının altını çizdi.
200'den fazla gemi 30 yaşın üzerinde
Türk ticaret filosunun adet olarak büyük kısmını oluşturan 1.000 ila 15.000 DWT arası kuru yük gemileri, denizcilik sektöründe koster olarak adlandırılıyor. Koster gemileri Akdeniz ve Karadeniz ile Afrika’da faaliyet gösteriyor. Bine yakın gemiden oluşan Türk sahipli koster filosunda 30 yaşın üzerinde 200’den fazla gemi bulunuyor.
