KGF’de aslan payı ihracatın

HÜSEYİN GÖKÇE / ANKARA

Hazine Destekli Kredi Garanti Sistemi kapsamında 2024 yılında Kredi Garanti Fonu (KGF) aracılığıyla geçen yıl net 31 milyar 327 milyon liralık kredi kullanıldı. Kullanılan kredilerde aslan payını ihracatçılar aldı. İhracat desteği kaleminde 8 milyar 744 milyon lira, 2021'de ihracatçıların sürdürülebilir finansmana erişiminde her türlü desteği sağlamak amacıyla kurulan İGE'den (İhracatı Geliştirme A.Ş.) ise 16.7 milyar  lira olmak üzere ihracata kullandırılan toplam kredi tutarı 25 milyar 175 milyon lira oldu. Deprem işletme 934 milyon, deprem yatırım ise 640 milyon lira olmak üzere 6 Şubat depremlerine yönelik kullanılan KGF desteği miktarı 1 milyar 574 milyon lirada kaldı. Böylece kuruluşundan bu yana KGF aracılığıyla kullanılan toplam kredi miktarı 957 milyar lirayı aşarak 1 trilyon lira sınırına dayandı.

Finansman ihtiyacı olup teminat göstermekte güçlük çeken işletmelere kefalet vererek krediye erişimi kolaylaştıran kredi garanti sisteminde, yürürlükteki destek programlarının büyüklüğü 130 milyar dolara yaklaştı. Hâlen iki tanesi uluslararası kuruluşlardan sağlanan destekler, ikisi deprem, ikisi ihracat, tarımsal üretim, yeşil dönüşüm ve yatırım desteklerinden oluşan toplam 8 program uygulanıyor. Bu programlar için toplam kredi limiti 2024 yılı Ocak itibarıyla 110 milyar 680 milyon lira düzeyindeydi. Yıl içinde yapılan düzenlemelerle toplam limit Temmuz’da 126 milyar 94 milyon liraya çıkarılmıştı. 2024 yılının son haftasında ise limit 128 milyar 976 milyon liraya yükseldi. Başka bir ifade ile 2024 yılı içinde limitlerdeki artış tutarı 18 milyar 296 milyon lira oldu.

Geçen yıl toplam net kullanım 31 milyar lira

Geçtiğimiz yıl KGF aracılığıyla kullandırılan kredi tutarı, net 31 milyar 327 milyon lira artarak 32 milyar 305 milyon liradan 63 milyar 632 milyon liraya yükseldi. Bu artışta en büyük pay ihracat desteklerinin oldu. İGE kaynaklı destek tutarı 16.7 milyar liralık artışla 21 milyar 186 milyon lira oldu. İhracat desteği kalemi ise 8 milyar 744 milyon liralık artışla 9 milyar 790 milyon liraya yükseldi.

Yatırım destek kredilerinde kullanım 2 milyar 864 milyon lira artarak 3 milyar 142 milyon liraya çıktı.

Deprem işletme kredileri 934 milyon liralık artışla 13 milyar 359 milyon liraya, deprem yatırım kredileri 640 milyon liralık artışla 4 milyar 975 milyon liraya ulaştı. Uluslararası kuruluşlardan sağlanan TurkWib olarak adlandırılan destek kaleminde toplam kullanım 1 milyar 417 milyon liralık artışla 6 milyar 265 milyon liraya çıktı. TKYB ve tarımsal üretim kredilerinde artış miktarı sınırlı kaldı. TKYB desteği 44 milyon lira artarak 3 milyar 399 milyon lira oldu. Tarımsal üretim desteği kalemindeki kullanım ise sadece 10 milyon liralık artışla 1 milyar liraya çıktı.2023 yılında 23 kalemde kredi kullandırılıyordu. Bunlar içinde yer alan; KOBİ, döviz kazandırıcı, girişimci, kadın girişimci, teknoloji, dijital dönüşüm, eğitim, yeni konut finansmanı ve EYT destekleri kaldırılarak toplam destek kalemi sayısı 9’a indirildi.

Faiz düşük diye bankalar çekingen davrandı

Firmalar finansmana büyük ihtiyaç duydukları 2024 yılında, özellikle bankaların çekingen davranmaları sebebiyle tahsis edilen kaynağın önemli bölümünü kullanamadılar. Bankalar Türk Lirası referans faizinin (TLREF) 2 ile 3,5 puan ile sınırlandırılan kredi faiz oranını düşük bularak, firmalara kredi kullandırmakta iştahlı davranmadı. Bu durum referans faizin düşük olduğu dönemlerde kendisini çok daha belirgin şekilde hissettirdi.

34 yılda 1 trilyon lira kredi

1993 yılında kurulan Kredi Garanti Fonu, ilk kredi sözleşmesini 1993 yılında imzaladı. KGF’nin kuruluşundan bu yana aracılık ettiği kredilerin toplam tutarı 957 milyar lirayı aşarak 1 trilyon lira sınırına yaklaşmış oldu. Bu dönemde 1 milyon 454 bin 185 işletme KGF desteğinden yararlanırken, kurumun toplam kefalet hacmi ise 801 milyar 400 milyon lira oldu.

Kullanımı hep tahsisin altında

Zorda kalan işletmelere adeta cansuyu niteliğinde finansman desteği sağlayan KGF’nin sunduğu kaynağa rağmen, kullanım miktarı sınırlı kaldı. Örneğin pandemi ve EYT kaynaklı finansman ihtiyacının doğduğu 2023 yılında KGF, 23 destek kalemi için 490 milyar liralık kredi tahsis etmişti. Ancak kullanım miktarı 201 milyar lirada kaldı. 2024 yılında ise 128 milyar 976 milyon liralık tahsisata karşılık, kullanım miktarı 63 milyar 632 milyon lirada kaldı. Ancak yıl içi net kullanım tutarı 31 milyar lira oldu. Aradaki fark ise bu kalemlerde önceki yıllarda kullandırılan kredilerden kaynaklanıyor.

Ne kadar yavaşlama o kadar dezenflasyonEkonomi

2025’de vergide beklentiler “hayali”, vazgeçilenler “gerçek”Ekonomi