Kereste de resesyon sinyali veriyor!
Ekonomik yavaşlama, riskten kaçış, faizlerin artışının yarattığı talep baskısına genellikle düşerek tepki veren küresel kereste fiyatları yılbaşından bu yana yüzde 62 geriledi.
Evrim KÜÇÜK
Ekonominin en önemli barometrelerinden biri bakır diğeri ise kereste. Bakır fiyatlarındaki düşüş ekonomik durgunluğun göstergesi olarak kabul edilirken, bir diğer gösterge kerestenin fiyatı da ekonomide tehlike çanlarının çaldığının sinyalini veriyor. Geçmişteki verilere bakıldığında hemen her küresel resesyon dönemlerinde düştüğü görülen kerestenin fiyatı uluslararası piyasalarda yılbaşından bu yana yüzde 62 geriledi.
Ekonomik yavaşlama, riskten kaçış, faizlerin artmasının yarattığı talep baskısı kereste fiyatlarını aşağı çekerken, faizlerin düştüğü, risk alma iştahının arttığı ve ekonomilerin büyüdüğü ortamda fiyat yükseliyor. Dünya şu an bu senaryoların ilkinden geçiliyor. COVID-19 krizinin, Ukrayna savaşının, tedarik zincirlerinde devam eden kesintilerin, artan tüketici fiyatlarının ve merkez bankası para politikasının sıkılaştırılmasının küresel ekonomik büyümeyi yavaşlatarak, kerestenin en büyük alıcısı inşaat sektörünü olumsuz etkiliyor.
100 board feet fiyatı 400 dolara yaklaştı
Bu da fiyatlara yansıyor. Chicago’da kereste vadeli işlemleri, mortgage faizlerinin yükseldiği ve konut piyasası arz sorunları hafifl ediği ortamda Haziran 2020'den bu yana görülmeyen seviyelere indi. Mart ayındaki zirvesinden neredeyse yüzde 70'ten fazla düşüşle fiyat, 2.3597 m3’e eşit olan 1000 board feet başına 422 dolara çekildi. Fiyatlar yıla 1100 doların üzerinde başlamıştı. Kereste fiyatı art arda üç ay boyunca düştü ve yılın üçüncü çeyreğinde neredeyse yüzde 40 kaybetti. ABD Sayım Bürosu'nun son raporu, gelecekteki faaliyetlerin potansiyel bir göstergesi olan yeni ev inşaatı izinlerinin ağustos ayında yüzde 10 düşüşle 1.517 milyon adede düştüğünü gösterdi. Böylelikle fiyatlar pandemi öncesindeki seviyelere yaklaştı. Pandemi, kereste arzını ve talebini altüst ederek endüstriye birden yukarı doğru momentum kazandırmıştı. Fiyatlar, ev tadilatları ve inşaatlarındaki artışa yanıt olarak Nisan 2021'de 1.000 board feet başına ortalama 1.700 dolarla zirveye ulaşmıştı. Ancak yükselen faiz oranları ekonomiyi ele geçirdiği için fiyatlar yaz boyunca düşüş eğilimine girdi. ABD’de danışmanlık firması Forest Economic Advisors FEA) insanların evleri dışındaki faaliyetlere göre dönmesi ve faiz oranlarındaki artış nedeniyle kereste fiyatlarının önümüzdeki yıl da düşmeye devam edeceği tahmininde bulunuyor. Ancak resesyonun çok derin olmasını beklemeyen kuruluş, düşüşün sınırlı olacağı görüşünde. FEA, kereste talebindeki durgunluğun 2023'e kadar sürmesini bekliyor, ancak uygun fiyatlı konutlara yönelik yoğun talep nedeniyle sonrasında bir canlanma beklenebileceğini söylüyor.
400 doların üzerinde konsolidasyon beklenebilir
Yapı malzemeleri toptancısı Sherwood Lumber'ın işletme müdürü Kyle Little, kerestede yeni bir döngünün başladığını söylüyor. “Artık konsolidasyon sürecindeyiz” diyen Little, kereste fiyatlarının önceki üç ya da dört yıldan daha düşük olacağına inanıyor fakat fiyatın 200 ila 400 dolar arasında geri dönmeyeceğini düşünüyor.
Pandemide fiyat zirve yapmıştı
2020'nin ikinci yarısında ve 2021'in başlarındaki talep büyümesi, hükümet teşvik parası ve insanların pandemi sırasında evlerinde harcayacak daha fazla zamana ve harcanabilir gelire sahip olmasının bir karışımıyla beslenen bir patlama yaşanmıştı. İnsanların harcamaları, evlerini iyileştirme ya da daha fazla zaman geçirilebilecek ev almaya yönlendirildi. Pandemi döneminde ev alımları arttıkça yeni konut inşaatı da hız kazandı.
