Kasım’da teşvik belgeli yatırım yüzde 44 arttı, öngörülen istihdam geriledi

Hüseyin GÖKÇE - ANKARA

Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürü Dr. Mehmet Yurdal Şahin, 2022 yılı Kasım teşviklerini EKONOMİ’ye değerlendirdi.

Kasım ayında, 1.437 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenirken öngörülen sabit yatırım tutarı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 44 artarak 56.9 milyar liraya yükseldi. Aynı dönemde belge adedi yüzde 21 artarak 1437’ye çıktı. Öngörülen istihdam ise 15 azalarak 31 bin 902’ye geriledi. Belgelerin 1400 tanesi yerli firmalar, 37’si yabancı firmalar tarafından alındı. 2022 Ocak-Kasım döneminde öngörülen sabit yatırım tutarı toplam 479,5 milyar TL olan 11.613 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlendi. Düzenlenen bu belgelerde toplam 303.783 kişilik istihdam öngörüldü.

2022 Ocak-Kasım döneminde düzenlenen yatırım teşvik belgeleri, 2021 yılı Ocak-Kasım dönemine göre belge adedinde %10, sabit yatırım tutarında %49 oranında ve öngörülen istihdamda %5 oranında artış gösterdi.

2022 Kasım ayında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin yatırım

cinslerine göre dağılımı

Kasım ayında düzenlenen 1.437 adet belgenin, 919 adedi komple yeni yatırım niteliğinde olup, toplam sabit yatırım tutarının %67’sini (37,9 Milyar TL) oluşturdu.

421 adedi tevsi yatırımı niteliğinde olup, toplam sabit yatırım tutarının %19’unu (10,9 Milyar TL) oluştururken, diğer mahiyetlerdeki yatırımlar için, toplam sabit yatırım tutarının %14’ünü (8,1 Milyar TL) oluşturan 97 adet belge düzenlendi.

Bölgesel destek sınıfında yer alan yatırım teşvik belgeleri, toplam belge adedinin %56’sını, öngörülen toplam sabit yatırım tutarının %34’ünü ve toplam istihdamın %45’ini oluşturuyor.

Bölgesel teşvik uygulaması kapsamında olup Organize Sanayi Bölgelerinde yapılması planlanan yatırımlara yönelik düzenlenen bölgesel- alt bölge destek sınıfında yer alan yatırım teşvik belgeleri, toplam belge adedinin %15’ini, toplam sabit yatırım tutarının %22’sini ve öngörülen toplam istihdamın da %32’sini oluşturdu.

Bu dönemde, 3305 sayılı kararla belirlenmiş olan öncelikli yatırım konularında 9,8 milyar TL tutarında 93 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenmiş olup; bu yatırımların istihdama katkısının 2.683 kişi olması planlanıyor.

Bölgesel, Bölgesel-Alt Bölge ve Bölgesel Öncelikli yatırım olarak desteklenen yatırımlar, Kasım ayında düzenlenen belgelerin belge adedinde %77’sini, sabit yatırım tutarında %73’ünü, istihdamda ise %86’sını oluşturdu.

İstihdamın yüzde 35’i 5 ve 6. bölgeden

Yatırım teşvik belgelerinin bölgesel dağılımında 1. Bölge belge adedi, sabit yatırım tutarı ve istihdam açısından ilk sırada yer alıyor.

Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde istihdam artışı sağlamak, teşvik sisteminin önemli hedeflerinden biridir. 6. Bölgenin öngörülen istihdam açısından %27 pay ile 2. sırada yer alması, bu bakımdan önemli bir gösterge olarak öne çıkıyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinin yer aldığı 5. Bölge ve 6. Bölgede öngörülen istihdam toplamı 11.427 kişi olup, toplam öngörülen istihdamın %35’ini oluşturdu.

Bölgesel Destek Sınıfı kapsamında 6. Bölgeye sağlanan teşvik unsurları, 6. Bölgede emek yoğun sektörlere yapılan yatırımlarda önemli bir artış sağlıyor. Bu kapsamda 6. Bölgede Giyim Eşyası İmalatı konusunda düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen istihdam, toplam 6. Bölge yatırım teşvik belgelerinde öngörülen istihdamın %54’ünü oluşturuyor.

Belge adedi açısından imalat sektörü %63 (902 adet belge) pay ile birinci sırada yer almaktadır. İmalat sektörünü %24 (350 adet belge) ile enerji sektörü, %9 (132 adet belge) ile hizmetler sektörü, %3 (36 adet belge) ile tarım sektörü ve %1 (17 adet belge) ile madencilik sektörü ve takip ediyor.

İmalat sektörü öngörülen toplam sabit yatırım tutarı içinde %56 (31,7 milyar TL) ve öngörülen istihdam içinde de %87 (27.753 kişi) pay ile ilk sırada yer alıyor.

2022 Kasım ayında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin belge adedine göre sıralamasında ilk 5 il

Yatırım teşvik belgelerinin belge adedine göre sıralamasında İstanbul %12 (174 adet belge) pay ile ilk sırada yer alırken, bunu sırasıyla Ankara, Bursa, İzmir ve Konya izledi.

Kasım’da 275 belgenin tamamlama vizesi yapıldı

Kasım ayında 275 adet yatırım teşvik belgesinin tamamlama vizesi yapılmıştır. Tamamlama vizesi yapılan belgelerin toplam sabit yatırım tutarı 3,2 milyar TL ve gerçekleşen istihdamı 12.017 kişidir.

Kasım ayında 45 adet yatırım teşvik belgesi iptal edilmiştir. İptal edilen belgelerin öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 398 milyon TL ve öngörülen istihdamı 1.979 kişidir.