Kartlı harcamalarda yeni rekor kırıldı
Tüketici enflasyonunun bugün yüzde 50’yi aşması ve 20 yılın zirvesine yükselmesi bekleniyor. Kartlı harcamalarda da yüksek enflasyonun gölgesinde her hafta yeni bir rekor kırıyor. 18 Şubat haftasında 46.4 milyar liraya ulaştı.
Şebnem TURHAN
Kur atağı ve yüksek enflasyonun ilk sinyallerinin alındığı geçen yılın son çeyreğinin ardından bu yılın ilk ayları kurda daha stabil bir görüntü olsa da yüksek enflasyonun yarattığı olumsuz etkiler vatandaşların kredi kartı harcamalarında da her hafta yeni bir rekor getiriyor. Merkez Bankası verilerine göre 18 Şubat itibariyle kredi kartı ile yapılan harcamalar 46.4 milyar lirayla rekora imza attı. Market alışverişleri de 8.9 milyar lirayla en yüksek seviyesine çıkarken yemek alışverişleri 2.5 milyar liraya tırmandı.
Bugün şubat ayı enflasyon verisi açıklanacak. Temel gıda ürünlerinde KDV’nin yüzde 1’e indirilmesine rağmen tüketici enflasyonunun aylık yüzde 3,8 seviyesinde artması ve yıllık enflasyonun da 20 yılın yeni zirvesi olan yüzde 52,95 seviyesine yükselmesi bekleniyor. İstanbul Ticaret Odası tarafından önceki gün açıklanan perakende fiyatlar da aylık yüzde 4,44 arttı ve yıllık perakende fiyatlar yüzde 55,32 ile 20 yılın zirvesine çıktı. Ocak ayında ise TL’deki değer kaybının birikimli etkileri, enerji zamları ile enflasyon yüzde 50’ye yaklaşmıştı. Merkez Bankası ise KDV indirimlerinin olumlu etkilerinin şubat ve mart aylarında tüketici enflasyonuna yansımasını öngörüyor. Analistler yıllık enflasyonda zirvenin ise mayıs ayıyla birlikte görülmesini öngörüyor. Ancak Rusya-Ukrayna krizinin hem enerji hem gıda ürünlerinde yarattığı baskı da enflasyonu olumsuz etkileyecek gibi görünüyor.
Kuyumcularda Sevgililer Günü etkili
Yüksek enflasyonun yanı sıra kur atağı sonrası TL’deki ağır değer kaybı da vatandaşın alım gücünü oldukça olumsuz etkiledi. Türk-İş’in hesabına göre dört kişilik bir ailenin yoksulluk sınırı tarihte lik kez 15 bin lirayı aştı.
Yüksek enflasyonun yarattığı ortamda vatandaşların kartlı harcamaları da hızla yükseliyor. Merkez Bankası verilerine göre son 1 ayda vatandaşların kart harcamaları toplamda yüzde 13,8 arttı ve 46.4 milyar liraya yükseldi. Bu dönemde en yüksek artış Sevgililer Günü sebebiyle kuyumcu harcamalarında oldu ve kuyumcu harcamaları yüzde 125 artarak 1 milyar lirayı aştı.
Gıda ve market harcamalarındaki artış da hız kesmiyor. Market harcamaları 21 Ocak haftasında 8.2 milyar lira iken 18 Şubat haftasında yüzde 8,4 artarak 8.9 milyar liraya yükseldi. Çeşitli gıda harcamalarında ise yüzde 12’lik artışla 18 Şubat haftasında 3.2 milyar lira seviyesine ulaşıldı. Yine yemek harcamalarında da yüzde 17,2’lik bir artış göze çarpıyor. Akaryakıt harcamalarının değişimi de yüzde 5,14 seviyesinde.
Yarıyıl tatili havayolları ve konaklamada
Her ne kadar kurda stabil bir seviye yakalansa da elektronik ürünlerde bir ayda yüzde 15,6’lık bir harcama artışı yaşandı. Pandemiyle bıçak gibi kesilen giyim harcamalarında da yüzde 9,3’lük bir artış ile 3.1 milyar lira seviyesi yakalandı. Havayolları ve konaklama harcamalarında da yarıyıl tatilinin de etkisiyle yüzde 30’u aşan artışlar oldu. Havayolları harcamaları 18 Şubat haftasında 1.6 milyar liraya, konaklama harcamaları da 0.6 milyar liraya yükseldi.
Alkollü içkilere gelen yüksek zamlar harcamalarda da artışa yol açtı. Bir ayda içkili yerlere yapılan harcamalardaki artış oranı yüzde 21 oldu. Mobilya harcamaları yüzde 16,3, sağlık için yapılan harcamalar yüzde 8,75, telekomünikasyon harcamaları ise yüzde 10,37 artış gösterdi.
Kartlı harcamalarda yarın açıklanacak olan yeni verilerde yeni bir rekorla karşı karşıya kalınması muhtemel. Üretici enflasyonunda da yarınki verilerle yüzde 100'ü aşılacak olması ve bunun tüketici enflasyonuna yarattığı baskı daha yüksek harcama seviyelerine yol açacak.
TÜFE endeksli tahvil getirileriyle bankaların kârı yüzde 370 arttı
Bankacılık sektörünün ocak ayı net kârı, enflasyondaki yükselişle birlikte bankalardaki TÜFE'ye endeksli menkul kıymet getirilerindeki artışın da etkisiyle bir önceki yıl aynı döneme göre yüzde 370 artışla 20.09 milyar TL oldu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) Ocak verilerine göre sektörün kredileri geçen yıl aynı döneme göre yaklaşık yüzde 40 artarak 4.97 trilyon TL olurken, mevduat büyüklüğü 5.38 trilyon TL, aktif büyüklüğü de 9.22 trilyon liraya ulaştı. Bankacılık sektörünün ocakta sermaye yeterlilik rasyosu yüzde 18,53, takipteki krediler rasyosu da yüzde 3,13 oldu. Oyak Yatırım Araştırma Direktörü Övünç Gürsoy, kârdaki ciddi artışta TÜFE'ye endeksli menkul kıymet getirilerindeki yaklaşık yüzde 126'lık artışın etkisinin olduğunu belirterek, net faiz gelirleri ile ücret komisyon gelirlerindeki artışın da karı desteklediğini ifade etti. YKY Araştırma’nın yayımladığı notta da sektörün yıllık karlılık gelişiminde güçlü gelişen net faiz gelirleri ve komisyon gelirleri etkili olduğunu belirtilerek “Ayrıca ticari/kur/swap sonuçları da ocakta pozitif katkıda bulundu. Faaliyet giderlerinde ise artan enflasyonla yüksek seyretmeye devam etti. Komisyonlar yıllık yüzde 58 artarken faaliyet giderleri ise yüzde 51 artış gösterdi” denildi.
