Kapalıçarşı’da TL’den kaçış trafiği

Yener KARADENİZ / İSTANBUL

Altın fiyatlarında yaşanan artış ve seçim sonrası kurda beklenen yukarı yönlü hareket Kapalıçarşı’da altın satışlarını 2’ye katladı. Merkez Bankası, cari açık endişesi ile altın satarak piyasaya müdahale ederken dış piyasa ile gramda 100 TL’ye kadar çıkan makas spekülasyonlara yol açtı.

Altın fiyatlarında yaşanan artışın yanı sıra seçim sonrası kurda beklenen yukarı yönlü hareket, Kapalıçarşı’da ziyaretçi trafiğini artırdı. Banka promosyonları, EYT tazminatı ve bayram ikramiyesini alan çalışanların yanı sıra gelirini enflasyon karşısında korumak isteyen vatandaşlar çarşının yolunu tuttu ve yatırımlık altın satan kuyumcuların önünde adeta kuyruk oluşturdu. Hareketlilik sadece Kapalıçarşı ‘da değil, çarşı dışında faaliyet gösteren noktalarda da benzer şekilde gerçekleşti. İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Mustafa Atayık, ramazan ayının ikinci haftasından itibaren talebin hızlandığına dikkat çekerek satışların yüzde 30 artış gösterdiğini kaydetti. Kapalıçarşı esnafı ise son haftalarda satışların ikiye katlandığını dile getirdi.

Demir sandıklar gitti, altın sırası geldi

560 yılı aşkın tarihi bulunan ve 2 bin 500’e yakın mağazaya ev sahipliği yapan Kapalıçarşı, geçtiğimiz ay rekor seviyeye yükselen döviz talebi ile gündeme gelmişti. Demir sandıklar ile dövizlerin taşındığı çarşı, şimdilerde döviz değil fiziksel altın talebi ile gündemde. Söz konusu değişimi yerinde gözlemlemek için ziyaret ettiğimiz Kapalıçarşı’da tekerlekli demir sandık trafiğinin yok denecek kadar azaldığını gördük. Onun yerini ise yatırımlık altın satan kuyumcuların önünde zaman zaman oluşan kuyruklar almıştı. 45 bin metrekarelik alan üzerine kurulu çarşıda 800 civarında kuyumcu esnafı bulunuyor ancak bunların büyük bir bölümü işçiliğin yoğun olduğu takı satışı gerçekleştirirken kalanlar ise yatırımlık altın alış satışı gerçekleştiriyor. İşte o kuyumcuların günün her saatinde neredeyse hiç boş kalmıyor. Görüştüğümüz esnaf da altın fiyatlarında yaşanan artış ve seçim sonrası dolar kurunda beklenen yukarı yönlü hareketin etkisi ile işlerin son haftalarda ikiye katlandığını dile getirdi.

Semtlerde talep yüzde 30 arttı

Hareketlilik çarşı dışında faaliyet gösteren kuyumcu mağazalarında da benzer şekilde yaşanıyor. İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Mustafa Atayık, Kapalıçarşı’nın yanı sıra Kuyumcukent ve semt/ perakende mağazalarımızda da Ramazan ayının ikinci haftasından itibaren hareketliliğin başladığını belirterek, “Talep bayramın ardından hız kazandı. Düğün mevsiminin başlayacak olmasının da bu hareketlilikte etkisi var. Kuyumcu mağazalarındaki alışverişlere bakıldığında hem yatırımlık hem de yeni evlenen çiftler için takı/mücevher alışverişinin yapıldığını gözlemliyoruz. Yatırımlık altın talebinde gözüken hareketliliğin nedenlerinden biri ons/gram fiyatlarındaki artış. Bir diğer neden ise iç piyasa kaynaklı. Hükümetin Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ve çiftçilerimize dönük attığı adımlar sonrası vatandaşlarımız, ellerine geçen TL varlıklarını değerlendirmek amacıyla güvenli liman olan altına yöneliyor. Ramazan ayı öncesine göre talepte yüzde 30’un üzerinde bir artış olduğunu söylemek mümkün. Kuyumcu mağazaları, Kapalıçarşı ve Kuyumcukent’e gelen vatandaşlarımız, ağırlıklı olarak yatırımlık Darphane ürünü olan Cumhuriyet sikke ve ziynet altınları, gram altın, gram gümüş ve bilezik modellerinde yoğun bir talep göze çarpıyor. Ancak, bizim sektör olarak asıl beklentimiz; bu talebin yüksek katma değer oluşturan ve asıl istihdama büyük katkı sağlayan altın takı ve mücevhere yönelmesidir” dedi.

Darphane’nin üretimi 3’e katlandı

Gelişme Darphane’nin verilerine de yansıdı ve bu durum yatırımlık altın üretiminde rekoru getirdi. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü verilerine göre bu yılın ocak-nisan döneminde Darphane’nin altın üretimi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 316 artarak 12 milyon 649 bin 312 adete ulaştı. 2022 yılının aynı döneminde bu rakam 3 milyon 37 bin 276 adet olarak gerçekleşmişti. Darphane’nin sadece çeyrek altın üretimi bu yıl ocakta 2 milyon 211 bin 250, şubatta 2 milyon 243 bin 580, martta 1 milyon 312 bin 110 ve nisanda da 1 milyon 643 bin 950 adete yükseldi. Peki bu durum cari açığa yol açan en önemli kalemlerden altın ithalatına nasıl yansıdı? Bu konuda da Merkez Bankası harekete geçti. TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu da geçen hafta gerçekleşen enfl asyon raporu bilgilendirme toplantısında “Merkez Bankası olarak kendi rezerv gücümüzle piyasaya girdik ve altın ithalatı iki aydır çok düşük seviyelere geriledi” diyerek bankanın altın satarak piyasaya müdahale ettiğini doğrulamıştı. Kapalıçarşı kaynaklarının verdiği bilgiye göre de Merkez Bankası günde 50 kg altın satıyor ve daha önce dolar ile yapılan satış son dönemde TL ile gerçekleştiriliyor.

Komisyon ile ilgili spekülasyon

Altın borsalarında 31,1 gramlık ons altın fi yatı dün itibari ile 2 bin 26 dolar seviyesinde idi. 32 ons altın da bir kilogram altına denk geliyor. Bu şekilde 1 kilogram altının fi yatının yine dünkü piyasa rakamlarına göre alış fi yatı 64 bin 709, satış fi yatı da 64 bin 721 dolar. Ancak içerde işlem gören fi yat ile uluslararası fi yat arasında daha önce maksimum 500 dolar olan fark hali hazırda 3 bin 300 dolara kadar çıktı. Bu ons bazında 100 dolar gramda ise 100 TL’ye denk geliyor. Bu da Kapalıçarşı’da fi yatın dün itibari ile gram fi yatının bin 390 TL’lere çıkmasına yol açtı. Oysa uluslararası piyasa rakamlarına göre gram fi yatı bin 280 TL civarına denk geliyor. Ancak MB’nin altını kaçtan sattığına yönelik ayrıntıların olmaması söz konusu farka yani komisyona yönelik spekülasyonlara yol açıyor.

Altın ithalatı zirveden döndü

Artan altın talebine rağmen MB’nin de müdahalesi sayesinde altın ithalatında gerileme başladı. TÜİK verilerin göre ocak ayında 5,2 milyar dolar işle tüm zamanların en yüksek seviyesine yükselen altın ithalatı, şubatta 4,2 milyar dolar ve mart ayında da 1,9 milyar dolara kadar geriledi. Böylece ilk çeyrek itibari ile kıymetli ve yarı kıymetli taşlar faslında yer alan altın ithalatı 11,4 milyar dolar oldu. Ocak ayında 733 milyon dolar olan altın ihracatı ise, şubatta 812 milyon dolar ve marta da 1,1 milyar dolara çıktı.