Kamu fiyatları zamda cömert!
Ücret artışları ile özel sektör fiyatlamalarında beklenen enflasyonu referans gösteren kamunun bazı kalemlerindeki zam oranı, enflasyonu dörde katladı.
HÜSEYİN GÖKÇE/ANKARA
Geride bıraktığımız 2024 yılının özellikle son aylarında açıklanan enflasyon verileri tartışma yaratsa da Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) yıllık enflasyon oranını yüzde 44,38 olarak duyurdu. Dezenflasyon programının uygulandığı yılın sonunda yönetilen ve yönlendirilen fiyatlara yapılacak zamlarda daha dikkatli olunacağı belirtilmişti.
Bu yöndeki açıklamalara rağmen birçok kamu hizmetinin fiyatı, OVP’de öngörülen yüzde 17,5 ile Merkez Bankası’nın yüzde 21 olarak tahmin ettiği 2025 yılı enflasyon beklentilerinin çok üzerinde artırıldı. Alkollü içecek ve tütün ürünlerinin ÖTV’si 6 ayda bir otomatik Yİ-ÜFE kadar artırılırken, rakıdan alınan ÖTV Ocak 2024’ten bu yana yüzde 61,44 oranında artırıldı. Sigaradan alınan ÖTV ise geçen yıldan bu yana gerçekleşen enflasyonun bile 20,8 puan üzerinde yani yüzde 74.58 oranında artırıldı.
Aralık ayı enflasyonu açıklanmadan önce Akaryakıt ÖTV’si yüzde 6 artırılmıştı. Bu artışla birlikte yılın ikinci yarısında gerçekleşen yüzde 7,55’lik enflasyon (YİÜFE) kadar otomatik zammın uygulanmasından vaz geçildi. Akaryakıttan alınan ÖTV yıl içinde yüzde 26,75 oranında artırılmasına rağmen, akaryakıt ürünlerinden benzinin fiyatı yüzde 31,77, mazotun fiyatı ise yüzde 23,04 oranında artış gösterdi. Akaryakıt fiyatları petrol fiyatlarına bağlı olarak, ağırlıklı artış yönünde olmak üzere sıklıkla değişiklik gösteriyor.
Köprü ve otoyol zamları enflasyonu katladı
Enflasyon yılın ikinci yarısında yüzde 15,75 oranında gerçekleşirken, otoyollardaki geçiş ücretleri aynı dönemde yüzde 43,75 ile yüzde 45 arasında değişen oranlarda zamlandı. Köprü geçiş ücretleri ise yıllık bazda enflasyonun 4-5 katı kadar zamlandı. Örneğin 15 Temmuz Şehitler Köprüsü ile Fatih Sultan Mehmet köprülerinin geçiş ücreti yıllık bazda yüzde 213,3 oranında artırıldı. Osmangazi Köprüsü geçiş ücreti yüzde 174,14, 1915 Çanakkale Köprüsü geçiş ücreti yüzde 169,49, Yavuz Sultan Selim köprüsü geçiş ücreti yüzde 128,57 artırıldı. Son yapılan zamlarla birlikte Ankara-İstanbul arası YHT bilet fiyatları da yüzde 81,4 oranında yükseltildi.
Vergi, harç ve cezalarda artış yüzde 43.93
2025 yılıyla birlikte, trafik cezaları, ehliyet ve pasaport harçları, Motorlu Taşıtlar Vergisi dahil olmak üzere kamuya yönelik bir çok yükümlülüğün miktarı yüzde 43.93 olarak belirlenen Yeniden Değerleme Oranı kadar artırıldı.
