İhracatta ‘metal’ yorgunluğu

Merve YİĞİTCAN - İSTANBUL

Zorlu talep koşulları ve maliyet baskısı altında geçen 2023 yılı, demir ve demir dışı metaller sektöründe de kayıplara yol açtı. Sektörün ihracatı geçen yıl bir önceki yıla göre değer bazında yüzde 13,3 azalarak 12,7 milyar dolara, miktar bazında da yüzde 10,5 azalarak 2,84 milyon tona düştü. İDDMİB Başkanı Çetin Tecdelioğlu, bu yıl için hedeflerinin 2022 rakamlarını yakalamak olduğunu söyledi.

Hem iç hem de dış piyasada zorlu geçen 2023 yılının kaybedenlerin biri de metal sektörleri oldu. Türkiye’nin en büyük altıncı ihracatçı sektörü olan demir ve demir dışı metallerde ihracat bir önceki yıla göre yüzde 13,3 gerileyerek, 12,7 milyar dolar oldu. Sektörün ihracatı miktar bazında da yüzde 10 civarında azaldı. İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Çetin Tecdelioğlu, 6 Şubat’taki deprem felaketinin de yaşanan daralmada etkisinin yüksek olduğuna dikkat çekerek, bu yıl için koşulların geçen yıla göre daha iyi olmayacağını, ancak hedeflerinin bu yılsonunda 2022 yılındaki 14 milyar dolar seviyelerine çıkmak olduğunu dile getirdi.

Başkan Tecdelioğlu, İDMMİB yönetim kurulu üyelerinin de yer aldığı bir toplantı düzenleyerek sektörün 2023 yılı performansını ve 2024 yılı hedeflerini paylaştı. Birlik olarak geçen yıl 100’den fazla etkinlik gerçekleştirdiklerini dile getiren Tecdelioğlu, geçen yıl yaşanan deprem felaketinin, savaşların, ve küresel ölçekte yaşanan gelişmelerin her sektörde olduğu gibi demir ve demir dışı metaller ihracatında da değer ve miktar olarak düşüşe neden olduğuna dikkat çekerek, “2023 Ocak-Aralık döneminde sektörümüz ihracatı değer olarak yüzde 13,3 azalışla 12,7 milyar dolara ulaşırken, miktar olarak yüzde 10,5 azalışla 2,84 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Bu dönemde sektörün kilogram başına ihracat birim fiyatı ise bir önceki yıla kıyasla yüzde 3 düşüşle 4,47 dolar oldu” dedi.

En iyi performans dökümden geldi

Geçen yıl sektörün ihracatında ilk sırada 1,66 milyar dolar ile Almanya’nın geldiğini aktaran Tecdelioğlu, ikinci sıradaki İtalya’ya 764 milyon dolar, üçüncü sırada yer alan ABD’ye ise 648 milyon dolar ihracat gerçekleştirildiğini belirtti. Edinilen bilgiye göre, bu dönemde en fazla ihracat artışı ise yüzde 275 artışla Suudi Arabistan’a oldu. Bu ülkeye geçen yıl 185 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Alt sektörlere bakıldığında ise alüminyumda 4,89 milyar dolar, armatürde 4,03 milyar dolar, bakırda 2,07 milyar dolar, mutfakta 5,73 milyar dolar, hırdavatta 2,37 milyar dolar, yapıda 30,05 milyar dolar ve dökümde de 11,33 milyar dolar ihracata imza atıldı. Geçen yıl ihracatını daralmadan koruyabilen tek alt sektör döküm oldu.

2023 yılında yaşanan ihracat kaybının nedenlerini paylaşan Tecdelioğlu, “Kur seviyesi enflasyonla aynı paralellikte yükselmediği için rekabetçi gücümüzü kaybetmiş olduk. Artan maliyetlerimiz karşısında kur politikaları maalesef enflasyonla aynı paralellikte gitmiyor ve rekabetçi politikalar izlemekte şu an sıkıntı yaşıyoruz. Fiyatlandırmalarda yüksek kalıyoruz ve fiyat rekabetçiliğimizi kaybetmiş durumdayız. Seçim sonrası hükümetimizden beklediğimiz bundan sonraki süreçte kur politikalarında enflasyonla paralel giden bir çalışmanın olması ile 2024 yılı son iki çeyreğe umutla bakmaya devam etmekteyiz” dedi. Dünya Ticaret Örgütü ve Dünya Bankası’nın küresel ekonomide büyüme tahminlerinin 2024 yılı için yüzde 2 civarında olduğunu hatırlatan Tecdelioğlu, “Buna göre aslında küçülen bir dünyayı göreceğiz. Biz de ihracatçılar olarak zor bir yıla hazırlanıyoruz. Faizlerin yüksek, kurun enflasyonun altında büyüdüğü bir yıl olacak. Ancak biz yine de hedefl erimizi yüksek tutmaya çalışıyoruz. Bu yıl 2022 yılında yakalanan 14 milyar dolar seviyelerine ihracatımızı çıkarmak istiyoruz” diye konuştu.

Deprem bölgesinde kapasiteler hala yüzde 50’lerde

Geçen yıl yaşanan deprem felaketinin metal sektörüne etkilerinin çok fazla olduğuna işaret eden Tecdelioğlu, “Deprem bölgesinde nüfus çok azaldı. Benim Malatya’da tesisim var, ama Malatya şu an terk edilmiş şehir gibi, nüfus neredeyse yarıya indi. İnsanlar Malatya’yı terk etmeseler de kalacak yerleri yok. Bu ortamda o bölgede üretim ve ihracat yapmak çok zor. Deprem bölgesinde hala yüzde 50 kapasitelerle çalışıyoruz. Maalesef depremin sanayiye olumsuz etkisi 2024 yılında da devam edecek. Konutlar yapılıyor ama henüz yeterli seviyede değil. Bir süreç gerektiğinin de farkındayız. Deprem illerindeki üreticilere farklı teşvikler gerekiyor. Asgari ücrette yapılan yüzde 50’ye yakın zam sonrası özellikle deprem bölgesindeki coğrafyada zor koşullar altında hala üretim yapma çabasında olan, işçi çalıştıran, kurum ve kuruluşlara işveren katkı payında teşvik beklemekteyiz” şeklinde konuştu.

Metal sektörü enerjide özel fiyat tarifesi bekliyor

Bu yıl için dünyada daha majör hareketlerin olması, İsrail-Filistin savaşının büyüyüp çevre ülkelere sıçramasının ciddi bir tehdit olacağını söyleyen Tecdelioğlu, “Bu tehditten dolayı ciddi anlamda kaygılıyız. Ülkemiz ekonomisinin geçtiği dar boğazdan sonra otoriteden, yeni dönemde ciddi anlamda faizlerde gerileme, kur politikalarında iyileşme beklemekteyiz. Elektrik ve doğalgaz tüketiminin en fazla olduğu sektörlerden biriyiz. Enerji fi yatları, maliyetlerimiz de yüzdesel olarak çok yüksek miktarda. Bu sebepten dolayı enerji politikalarıyla ilgili metal sektörüne yönelik özel fi yat tarifesiyle enerji fi yatlarında destek istemekteyiz” ifadelerini kullandı.

TR-METALENDEKS, ilk çeyrekte durağanlığa işaret ediyor

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği tarafından hazırlanan Türkiye Metal Sanayi İhracat Endeksi “TR-METALENDEKS” aralık ayı sonuçlarına göre, endeks yılı miktar tarafında gerileme eğilimi içinde, birim fi yatlar olarak ise artış eğilimi ile kapattı. Aralık ayında küresel pazarlardaki yavaşlamanın ve yılsonu durgunluğunun etkilerinin daha çok hissedildiğinin belirtildiği raporda, metal sanayi endeksi bu zorlu pazar koşulları içinde yılı durağan bir performans ile kapattı. 2023 yılının son açıklanan endeks sonuçlarına göre; yeni yılın ilk çeyreğinde de talep tarafında durağanlığın süreceği, pazarlarda yavaşlama ve talepte düşüş sürmektedir denildi. İhracatçılar bir yandan da ekonomi politikası değişikliklerine ve TL’deki düzeltmenin etkilerine uyum sağlamaya çalışmaktadır ifadelerine yer verildi.