Hazır giyimcinin parite zararı 1,3 milyar doları aştı

Yener KARADENİZ/İSTANBUL

Euro’nun dolar karşısındaki değerini gösteren Euro/dolar paritesinde, geçen yıldan bu yana devam eden gerilemenin ihracatçıya faturası büyüyor. Bu faturanın en yüksek hissedildiği sektörlerden biri de hazır giyim sektörü oldu. Geçen yılı 20 milyar 350 milyon dolar ihracat ile kapatan bu yıl ise 23 milyar dolar hedef koyan sektörde sadece parite kaynaklı kayıp milyar doları aştı. Ocak-Ekim döneminde toplamda 17,9 milyar dolarlık ihracatının 11 milyar dolarlık bölümünü AB ülkelerine yapan sektörün Euro’nun dolar karşısında 10 aylık ortalamada yüzde 11,33 değer kaybetmesi hazır giyim ihracatçısının 1,2 milyar dolarlık eksi yazmasına yol açtı. 17 Kasım itibariyle söz konusu rakam 1,3 milyar doları buldu.

Beklentilerde keskin bir düşüş var

İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları (İHKİB) Birliği Başkanı Mustafa Gültepe, küresel ticaretin bu yıl yüzde 3,5 büyüyeceğinin tahmin edildiğine dikkat çekerek, “Ancak 2023 için küresel beklentilerde keskin bir düşüş söz konusu. Önümüzdeki yıl dünya ticaretinin büyüme beklentisi yüzde 3,4’ten yüzde 1’e çekildi. Hatta 2023’te Avrupa ve ABD başta olmak üzere küresel ticaretin daralacağı yönündeki endişeler giderek artıyor. Biliyorsunuz ihracatımızın yüzde 70’e yakın bölümünü bu ülkelere yapıyoruz. Dolayısıyla bu pazarlardaki tüketimin daralması bizi derinden etkiliyor” dedi.

Aynı zamanda Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı da olan Gültepe, en büyük Pazar olan AB para biriminin dolar karşısında değer kaybetmesinin Türk ihracatçısına etkisi hakkında şu ifadeleri kullandı: “İhracatımız gerek genel düzeyde gerekse hazır giyim bazında Euro/dolar paritesindeki değişikliklerden etkilenmesi kaçınılmaz. Zira hazır giyim ihracatımızın yüzde 65’e yakını ve genel ihracatımızın da yaklaşık yarısı AB pazarlarına Euro para birimi üzerinden yapılıyor. Yine son aylarda Euro kur değerinde yaşanan düşüş ve dolar kur değerinde yaşanan artış sonucu Euro/dolar paritesi önemli oranda değer kaybetmiş ve hatta geçen haftalarda dolar değeri Euro değerini geçmiştir. Bu kapsamda 1 Ocak – 17 Kasım 2022 döneminde yüzde 6,4 artışla 18,8 milyar dolar olarak gerçekleşen hazır giyim ihracatı, parite kaybı olmasaydı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13,6 artışla 20,1 milyar dolara ulaşacaktı.”

Paritede yaşanan düşüşün doğal olarak genel ihracatta etkisi çok daha yüksek. Bu yıl 1 Ocak-17 Kasım tarihleri arasında toplamda 198 milyar dolarlık genel ihracata imza atıldığına dikkat çeken TİM Başkanı Gültepe, “Parite etkisi nedeniyle bu dönemde 12,3 milyar dolar değerinde kayıp yaşandı. Bu dönemde genel ihracat yüzde 11,8 artışla 177,2 milyar dolardan 198 milyar dolara çıkarken, parite kaybı olmasaydı yüzde 18,7 artışla 210,3 milyar dolar ihracat değerine ulaşılabilecekti” ifadelerini kullandı.

En çok otomotivi etkiledi

Paritede yaşanan düşüş en çok AB’ye ihracatı yüksek olan sektörleri etkiledi. Bu sektörlerin başında da değer olarak ilk üç sırayı otomotiv, kimya ve hazır giyim sektörleri aldı. Ocak-Ekim döneminde otomotiv sektörü toplamda 25 milyar dolarlık ihracata imza atarken bunun yüzde 65’i yani 16,1 milyar doları AB’ye gerçekleştirildi. On aylık yüzde 11,33’lük negatif parite etkisi otomotivcilerin 1 milyar 830 milyon dolarlık eksi yazmasına yol açtı. İkinci sırada ise AB’ye ihracat oranı diğer sektörlere göre düşük olsa da değer olarak yüksek bir ihracat rakamına imza attığı için kimya sektöründe görüldü. Sektör 10 aylık dönemde toplamda 28,2 milyar dolarlık ihracata imza atarken bu rakamın yüzde 40’ı, yani 11,4 milyar doları AB’ye gerçekleştirildi. Kaba bir hesapla paritedeki düşüş kimya sektöründe 1 milyar 285 milyon dolarlık kayba yol açtığı görülüyor. Yine demir ve demir dışı metaller sektörünün parite zararı 758 milyon dolar olarak gerçekleşirken, elektrik elektronikte 621 milyon dolar, çelikte 564 milyon dolar, tekstilde 402 milyon dolar, makinede 322 milyon dolar, iklimlendirmede 289 milyon dolar ve madencilik sektöründe ise 213 milyon dolar olarak gerçekleşti.