Hazır betoncuların sipariş iptalleri, inşaatta kriz yarattı

Osman Nuri BOYACI / Esra ÖZARFAT Duygu GÖKSU / Mutlu GÜNEŞ

DENİZLİ - BURSA - İZMİR -ŞANLIURFA

İnşaat sektöründe maliyetlerdeki artış, akaryakıt ve elektrik fiyatlarında art arda yaşanan zamlar malzeme tedarikinde sıkıntılar yaşatırken, ticari hayatta da sorunlara yol açıyor. Denizli ve Bursa başta olmak üzere bazı illerde hazır beton firmalarının maliyet artışlarını gerekçe göstererek anlaşma yaptıkları inşaat firmalarının sözleşmelerini yeni fiyattan güncelleme talebinde bulunması tepkiyle karşılandı.

Denizli Sanayiciler ve İş İnsanları Derneği (DESİAD) Başkanı İbrahim Şenel, fiyat artışlarının inşaat sektörünü zorladığına dikkat çekti. Şenel, “Denizli’deki beton üreticileri yeni bir zam yaptı. Daha ilginç olan daha önce bağlantı yapmış olan müteahhitlere bu bağlantıları fesih edeceklerini ve yeni fiyattan sözleşme yenilemek istemeleri. Çünkü sektörde firmalar inşaata başlarken fiyatları sabit tutabilmek adına demir ve beton emtialarının bağlantılarını yaparak ödemelerini gerçekleştirir. Hesabını buna göre yapar. Bağlantısı yapılmış, çekleri kesilerek ödene planı yapılmış sözleşmeye uymamak etik değil.  Hepimiz aynı gemideyiz. Bu genel ticaret normlarına uymayan bir davranış” diye konuştu.

“Oyun devam ederken kural değiştirilmez”

Kendisi de inşaat sektöründe olan Denizli Genç İş İnsanları Derneği (DEGİAD) Başkanı Hakan Urhan, “C30 beton kasım ayında 380 lira iken bugün 1000 lira. C40 beton kasım ayında 450 lira iken şimdi 1200 liraya yükseldi. Beton fiyatlarındaki yüksek fiyat artışlarına şimdi de beton firmalarının sözleşmeleri iptal edip, yeni fiyattan güncelleme talebinde bulunmaları eklendi. İnşaat firmaları fizibilitelerini yapıp, maliyetlerinin büyük kısmını oluşturan beton fiyatını sabitlemek için sözleşme yapıyor. Oyun devam ederken, oyunun kuralını değiştirilmez. Yaptıkları uygulamadan beton firmalarının en kısa sürede geri dönmesini bekliyoruz” dedi.

“Sıkıntıyı ilgili bakanlıklara taşıyacağız”

Denizli Ticaret Odası Başkanı Uğur Erdoğan, inşaat meslek komitesi üyeleriyle toplantı yaparak sorunu değerlendirdi. Sıkıntıyı TOBB kanalıyla ilgili bakanlıklara ileteceklerini belirten Erdoğan, “Hazır beton firmaları 6 ay önce 250 ila 500 TL arasında fiyattan anlaşmış üyelerimize, 31 Mart’a kadar süre verdiler. Anlaşmalardaki fiyatları 750 TL olarak güncelleyeceklerini, bundan sonraki yeni işler için ise 1000 TL fiyat belirlediklerini bildirdiler. Sözleşmeli alışverişlerdeki fiyatların güncellenecek olması, üyelerimizi çok zor durumda bıraktı. Sorunun çözümü için, ilgili komitelerimiz ve üyelerimizle istişare halindeyiz. Sıkıntıları TOBB kanalıyla ilgili bakanlıklara da taşıyacağız” açıklamasını yaptı.

Sipariş iptalleri Bursa’da da var

200 üyesi bulunan İnşaat Müteahhitleri Sanayici ve İş İnsanları Derneği (İMSİAD) Başkanı Mustafa Andıç ise, benzer sipariş iptallerinin Bursa’da da yaşandığını söyledi. Son dönemde fiyat artışları nedeniyle beton firmalarının yaklaşımının değiştiğine dikkat çeken Andıç, şu açıklamayı yaptı: “Bugün bağlantı yapmak istersek maksimum iki aylık sürede betonu çeker ve kullanırsak anlaşma yapılıyor. Bizim işimiz minimum iki yılda biten işler. Kaba inşaatı bir yıl kabul ederseniz bağlantı yapacağınız betonu bir yıl gibi bir sürede çekebilirsiniz. Firmalar şu anda buna müsaade etmiyor. Bir de eski bağlantılar var. 6 ay önce bağlantı yapmış firmalara da henüz daha almadıkları beton için para iadesi teklif eden, bağlantısını iptal eden firmalar var. Bursa’da C3 beton fiyatları şu anda KDV hariç 760 lira. Çimento fiyatları ise son bir yılda metreküpü 180 liradan 800 liralara geldi. Bu kadar zam yapacak bir pozisyonun olmadığına inanıyoruz. Tabii ki enerji maliyetlerinden etkileniyorlar. Ama son 1.5 yıldır yapılan zamlar bu girdi maliyetlerinin üzerinde. Bu zamları yönetemeyen inşaat sektörü daralmaya doğru gidiyor. Tüm bunları körükleyen ve dikkat çekilmesi gereken konu ise yapılan çimento ihracatıdır. İnşaat sektörünün daralması 200 üzerinde sektörün de daralması demektir. Bunun yansımaları ülke açısından ağır olacak.”

İyi Parti Denizli Milletvekili Yasin Öztürk de Genel Kurulda söz alarak konuyu TBMM gündemine taşıdı.

“Arkadaşlarımız inşaatlarını durdurdu”

İzmir Müteahhitler Derneği (İMDER) Başkanı İslam Yıldırım, maliyetlerin artmasıyla birlikte beton fiyatlarının bir yıl içerisinde 250 TL’den 800 TL’ye kadar çıktığını belirtti. Yıldırım, “Beton firmalarının fiyat yükseltmek için sözleşme iptal ettiğine dair söylemler var ancak bunu kanıtlayan bir belge bize ulaşmadı. Fiyatları değerlendirmek açısından sektör olarak, kendi aramızda da güncel faturaları topluyoruz ve buna göre gerçek bilgiler ediniyoruz. Şu anda piyasada çoğu arkadaşımız inşaatlarını durdurmuş vaziyette” dedi.

“Fiyat artışları kamu müteahhitlerini iflasa sürüklüyor”

Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası (ŞUTSO) Başkanı İ.Halil Peltek, inşaat sektöründe yaşanan fiyat artışlarının kamu müteahhitlerini iflasa sürüklediğini belirtti. Peltek,  “Kamu müteahhitleri ihale aldıkları gün ile bugünkü piyasa fiyatları arasındaki maliyet farkının her geçen gün artması nedeniyle malzeme temininde ve ihale sürecini yönetmekte sıkıntı yaşıyor. İlimizdeki bazı kamu projeleri inşaat maliyetlerindeki fiyat artışları nedeniyle durma noktasına geldi, kamuya iş yapan müteahhitler maalesef iflaslarla karşı karşıya” diye konuştu.