Hasar yerlide mevduat ve hissede, yabancıda tahvilde

ŞEBNEM TURHAN

Türkiye finansal piyasalarında 19 Mart’ta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınıp tutuklanmasıyla yaşanan sarsıntı yerli ve yabancının finansal varlıklarının dağılımında da keskin değişimlere neden oldu. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) verilerine göre sarsıntı sonrası yılsonuna göre yerli yatırımcının TL mevduat ve hisse senedi yatırımlarının finansal varlıklarındaki payı gerilerken, dövizin ve altının payı arttı. Yabancı yatırımcıların da en çok ilgi gösterdiği tahvil varlığı bu dönemde en çok hasar alan finansal varlık olarak öne çıktı.

Martın ikinci yarısından itibaren yurtiçi siyasi gelişmelere yönelik dalgalanmalar yaşayan Türkiye piyasalarına küreselden de ABD Başkanı Trump’ın tarife hamleleri eklendi. Tüm gelişmekte olan piyasalarda olduğu gibi Türkiye’de hisse senedi piyasaları içerden ve dışardan gelen haber akışına yönelik dalgalanma yaşadı. TSPB verileri bu çalkantının finansal varlıklara ne tür etkisi olduğunu gösteriyor. Bu yıl mart sonu itibariyle yurtiçi yerleşiklerin finansal varlığı 33 trilyon 2 milyar 721 milyon TL olurken, yabancının Türkiye’deki finansal varlıklarının büyüklüğü de 4 trilyon 37 milyar 358 milyon lira hesaplandı. Böylece toplam finansal varlık büyüklüğü de 37 milyar 40 milyon 80 milyon liraya çıktı, yılsonuna göre yükseliş yüzde 9,83 ile ilk üç aydaki yüzde 10,06 enflasyonun altında kaldı. Yerlinin finansal varlığında büyüme ilk çeyrekte yüzde 10,63 oldu, yabancının yüzde 3,74 olarak düşük bir seviyede belirlendi.

Bir ayda mevduatın ağırlığı 1 puan geriledi

Verilere göre geçen yılsonunda yurtiçi yerleşiklerin finansal varlıklar içinde yüzde 39,1 olan TL mevduatın ağırlığı bu yıl mart sonunda yüzde 37,7’ye sert geriledi. 1.32 puan ilk çeyrekte yurtiçi yerleşiklerin finansal varlıklarında TL mevduatın payı azalırken şubat ayına göre bu kayıp neredeyse 1 puana ulaştı. Yurtiçi yerleşiklerin kayıp yaşadığı bir diğer finansal varlık türü hisse senedi oldu. Hisse senedinin 2024 sonunda yurtiçi yerleşiklerin finansal varlığı içindeki ağırlığı yüzde 12,2 seviyesinde iken mart sonunda yüzde 11,1’e indi. 1.1 puanlık ilk çeyrek kaybının yanı sıra yurtiçi yerleşiklerin hisse varlığının toplam finansal varlıkları içindeki ağırlığı şubat ayına göre de 0.4 puana yakın azaldı.

Buna karşılık yurtiçi yerleşiklerin finansal varlıkları içinde döviz ve altın mevduatının payı ise arttı. 2024 sonunda döviz ve altın mevduatının toplam finansal varlıklar içindeki ağırlığı yüzde 19,27 iken mart sonunda döviz mevduatının ağırlığı yüzde 15,63, altın mevduatının ağırlığı ise yüzde 5,57 oldu. Böylece döviz ve altının toplam ağırlığı yüzde 21,13’e yükseldi ve geçen yıl sonuna göre 1.93 puan birden arttı. Şubat ayına göre ise yüzde 14,73 olan döviz mevduatının toplam finansal varlıklar içindeki oranı 0.9 puan, yüzde 5,2 olan altın mevduatının ağırlığı ise 0.3 puan artış gösterdi.

Tahvilin payı 2.91 puan bir ayda azaldı

Yabancı yatırımcılarda hasar daha çok tahvil piyasalarında yaşandı. Haziran 2023’ten sonra değişen para politikası ile birlikte yabancı yatırımcı Türk devlet tahvillerine hızlı bir giriş yaşadı. Yabancının tahvil stoku yüzde 1 seviyelerinden yüzde 10’un üzerine kendini atarken mart ayının ikinci yarısından itibaren ise rüzgar tersine döndü. Merkez Bankası verileri 4 Nisan ile biten hafta itibariyle yabancı yatırımcıların tahvil varlığının toplam tahvil stokundaki ağırlığının yüzde 7,5’e kadar gerilediğini ortaya koydu. TSPB verilerinde de yabancı yatırımcıların Türkiye’deki finansal varlıklarında tahvilin ağırlığının sert gerilediği görülüyor. Geçen yıl sonunda yabancı yatırımcıların finansal varlıkları içinde devlet tahvillerinin ağırlığı yüzde 15,83 seviyesinde iken mart sonunda bu oran yüzde 14,85’e geriledi. 0.98 puana yakın düşüş yaşanırken şubat ayına göre kayıp daha dikkat çekici oldu. Şubat sonunda yabancının finansal varlıkları içinde tahvilin payı yüzde 17,75 seviyesine kadar yükselmişti. Bir ayda yabancının tahvil varlığının toplam finansal varlıkları içindeki ağırlığı 2.91 puan yani 3 puana yakın gerileme yaşadı.

Yabancının TL mevduatının ağırlığı çok büyük bir değişim göstermezken döviz mevduatı 0.88 puan artışla yüzde 18,63’e, altın mevduatının payı da 0.22 puan artışla yüzde 1,29’e yükseldi. Hisse senedi varlıklarının finansal varlıklar içindeki payında da yabancının kayıp yaşandı. Yıl sonunda yabancının finansal varlıklarında hisse senedinin ağırlığı yüzde 54,12 iken mart sonunda bu oran yüzde 53,73’e indi, 0,4 puanlık düşüş yaşandı. Özel sektör borçlanma araçlarında ise yabancı payını artırmaya devam etti.

Yükselen altının fiyatı parlayan yatırım fonlarıEkonomi

Ormanların korunması için yeni nesil finansman modeli