Hakan Güldağ ve Ali Ağaoğlu değerlendirdi: Siyah kuğu Çin’den gelebilir

Şans Sohbetleri'nde bu hafta Ali Ağaoğlu ve Hakan Güldağ, 2025'te hangi risklerin ekonomide ön plana çıkacağını tartıştı, yıla ilişkin beklentilerini paylaştı.

Güldağ: 2025 beklentilerini merak ediyorum. Tabii uyarılarını da...

Ağaoğlu: Son söyleyeceğimi en başta söyleyeyim; Bir; Trump fırtınalarından, iki; Çin tayfunlarından korunmak için tedbir alın!

Güldağ: Ya içeride? TÜFE yıllık 44,38 oldu. Aralıkta yüzde 1,03'e geriledi. Devamı gelir mi?

Ağaoğlu: 2024 TÜFE tahminim yüzde 42’ydi. Çok uzağına düşmedim. Dikkat etmemiz gereken iki konu var. Biri üretici fiyatları. ÜFE aylık 0,4, yıllık 28,52 arttı. Bu iyi haber çünkü maliyet tarafından önümüzdeki yıl ciddi bir baskı gelmeyecek demektir...

Güldağ: Yalnız 12 aylık ortalamalara göre artış yüzde 41,10. Ocak yeniden değerleme oranının da etkisiyle yüksek gelir. Yüzde 4 hesap ediliyor. Şubatta da etki sürebilir.

Ağaoğlu: Öyle ama ÜFE'de haber hala iyi. Petrol fiyatlarından olumlu faydalandık ve devamı da gelecek. Elektrik, gaz ve buhar tarafı yüzde 11,2, toplam enerji kalemi de 11,9 artmış 2024'te. Her ne kadar Brent petrolü 73-75 bandına yükselse de kalıcı olmaz. ABD'deki stok verilerinin düşük gelmesinden kaynaklı kısa vadeli bir yükseliş. Yine söylüyorum, benim iddiam 60 dolarları göreceğiz bu yıl Brent petrolde...

Güldağ: Haziran'da TÜFE'deki artış aylık 1,64'e gerilemişken, elektriğe, doğalgaza yapılan yüksek artışlar enflasyondaki olumlu gidişi bozdu. Aynısı yapılmazsa...

Ağaoğlu: Ciddi zararlar biriktirdik. BOTAŞ ve diğerleri üzerinden. Bu sene dünyada fiyatlar düşerken, bizde göreceli olarak artacaktır.

Güldağ: Program açısından risk.

Ağaoğlu: Evet ama kırıcı dökücü bir etki de yaratmaz.

Güldağ: Kurda düdüklü tencere misali sıkışma var ama patlama da beklenmiyor. Rezervler güçlendi, cari açık daraldı, Kapalıçarşı dahil dövize yükselen bir talep yok. Ama riskler büyümeden buharı dışarı çıkarıp, rahatlatılması lazım piyasanın. Bakıyorum, BigMac endeksi de TL değerli hale geldi diyor. ABD'den daha pahalı yiyoruz hamburgeri.

Ağaoğlu: Ben kur tahminimde yanıldım geçen yıl. 38,5 olur diyordum dolar için, 35,3 çıktı. Ama 2024 boyunca kur tarafında enerji biriktirdik. Bir ara akıllıca halletmek lazım! Enflasyonun 2025'i yüzde 28- 30 aralığında, kurun da yılı onun biraz altında kapatmasını beklerim.

Güldağ: Bu durumda politika faizi de 30 civarında kalır. Altı mümkün, üstünü beklemiyorum. Ekonomi yönetiminin uyguladığı programda ufak tefek değişiklikler olabilir ama omurgası aynı kalacak görünüyor. Bu da kur tarafında fazla bir hareket beklememek gerektiğini söylüyor. Hem finans kesiminde hem de şirketlerde bu yıl hiç olmazsa enflasyon kadar bir kur artışı yaşanacak beklentisi var. Ancak garanti değil. Ankara, kurda kontrollü rejimi hiç olmazsa bir süre daha zorunlu görüyor. Öte yandan, üretici ihracatçılarımızın kaslarına epey yüklendik 2024'te. Ciddi pazar kayıplarını göze aldıysak bilemem. Ama zannetmiyorum, bu Türkiye'yi bambaşka risklerle karşı karşıya getirir. Güvendiğimiz dağlara kar yağmaz artık buz keser. Zaten yeterince soğuttuk üretim tarafını. Ama doğrudan ama yan yollarla tam destek verilmesi gereken bir yıla girdik. Türkiye, bile isteye küçülmeyi göze alamaz. Büyümede sen ne bekliyorsun bu yıl?

Ağaoğlu: En çok yüzde 2,5’lik bir büyüme bekliyorum. Yüzde 3 ve yukarısı hayli zor. Daha mutedil bir piyasa göreceğiz. Kamudan da büyük destek gelmesi mümkün değil.

Güldağ: Son kararla, TL kredilerinde aylık büyüme sınırının yüzde 2'den yüzde 1,5'e düşürülmesi, döviz kredisinin ise 1,5'tan yüzde 1'e çekilmesi krediler üzerinden büyümeye katkıyı düşecektir. Faiz indirimi sonrası kredilerde rahatlama artış oranı yüzde 2'den yüzde 2,5'e yükseltilen KOBİ'lerden gelecek gelirse... Bu durumda büyümeye ihracattan gelecek katkı kritik.

Ağaoğlu: Ancak dış ticaret tarafında, Çin’den gelecek iki büyük olumsuzluk görünüyor ufukta. Bu yıl siyah kuğu gelirse Çin’den gelecek bize. Trump’tan gelecekleri saymıyorum. Fakat Çin’in Trump politikalarına vereceği cevaplarla ilgili problem var Türkiye için.

Güldağ: Siyah değil de gri kuğu diyebiliriz. Çünkü Çin baskısı zaten hissediliyor reel sektörde. Çin'e yüksek vergi gelirse siyaha dönebilir kuğu. Ama Trump komşulardan başladı gümrükleri yükseltmeye...

Ağaoğlu: Kanada ve Meksika'ya yüzde 25 yeni gümrük vergisi meselesi, aslında Çin’in Amerika’ya Kanada ve Meksika üzerinden mal satmasına bir tepki. Çin'e ‘sen bana dolaylı yoldan mal satıyorsun ikisi üzerinden, ben de onların gümrük vergilerini arttırıyorum. Böylelikle de senin vergini arttırıyorum’ diyor.

Güldağ: Asıl Çin ne yapacak?

Ağaoğlu: Büyük ihtimalle Çin’in vereceği tepki bir devalüasyon olacak. Çin mallarının daha ucuzlaması problemi ortaya çıkacak. Bahsettiğin Çin baskısı Türkiye’de daha fazla hissedilecek. İkinci risk, Çin’in üretiminde devletin vermiş olduğu sübvansiyonlar çok önemli. 25 yıldır sübvanse ettiği şirketler üzerinden yuanı dolara çeviriyor. Rezerv oluşturuyor. Fakat bunu yaparken çok ciddi sorunlu kredi biriktiriyor ve bankacılık sektörünü yoruyor. Ayrıca, Çin’de servet etkisinin negatife döndüğü deflatif bir dünya var. Son 6 aydır bono getirilerinde de düşüş var. Deflatif bir ortamda daha fazla mal satmak için müthiş bir rekabete, hatta damping uygulamalarına girecek Çin.

Güldağ: Şakası yok! Çok iyi izlemek ve tedbir almak lazım bu Çin rekabetine.

Faizde kerteriz yüzde 30 olacak

Güldağ: Son kararlardan sonra Merkez Bankası'nın faiz indirim takviminde bir değişiklik olur mu?

Ağaoğlu: Ocak, Mart, Nisan ve Haziran aylarındaki toplantılardan 250'şer baz puanlık indirim bekliyorum .Temmuz ayında pas geçer görüşündeyim. Çünkü bir görmesi lazım. Yazın enflasyona pozitif etkileri olacaktır ama reel faizi koruması gerekiyor Merkez Bankası'nın.

Güldağ: Aralıkta aylık TÜFE yüzde 1 gelince, 2025 sonu enflasyonu tahminleri yüzde 25 ile 30 aralığına indi. Politika faizinde tahminin nedir?

Ağaoğlu: 2025 sonu yüzde 30 olmasını beklerim. Yüzde 30 kerteriz diyelim.

Borsanın performansı dışarıya da bağlı

Güldağ: Borsa ne yapar bu yıl?

Ağaoğlu: Henüz daha borsayı detaylı çalışmadım. Ama pozitif bakıyorum. İlk yarı yılda faizin hala avantajlı olacağı belli. Yılın ikinci yarısında farklı bir Türkiye resmi ortaya çıkabilir. Özellikle Ukrayna-Rusya ve Suriye'deki gelişmeler olumlu giderse...

Güldağ: Kredi derecelendirme kuruluşlarının not artıracakları da hesaba katılabilir. Keza CDS'lerin gerilemesi de...

Ağaoğlu: Tabii, bu yıla dair Çin kaynaklı olanların dışında bir üçüncü gri kuğu ihtimali Türkiye için, Suriye’nin maliyetinin büyük ölçüde bize yüklenmesi olur. İşte o zaman hakikaten işimiz çok zor olur. Suriye'nin yeni liderinin ilk ziyaretini Suudi Arabistan’a yapması ve destek istemesi bizim için oldukça iyi haber.

Paritede 0,93'e doğru bir hareket olabilir

Güldağ: Bizim için bu yıl en iyi haberlerden biri Avrupa’nın iyileşmesi olur ama zor.

Ağaoğlu: Avrupa'nın işi gerçekten çok zor. Özellikle şu anda Ukrayna’nın gaz hatlarını, boru hatlarını kesmesiyle Avrupa tarafında yeniden bir enerji problemi ortaya çıkıyor kış ortasında.

Güldağ: Doğalgaz problemi bizi etkiler mi?

Ağaoğlu: Etkilemez. Bizim bağlantılarımız Avrupa’dan farklı. Gazlaştırma yani sıvı gazı, gaza çevirip var olan boru hatlarına aktarma işi, yaşanan sıkıntılar nedeniyle başta Almanya, bütün Avrupa’da bir problem olacak, İspanya hariç. 2025'in ikinci yarısı veya 2026’da yeni gazlaştırma ünitelerin bir kısmı devreye alınınca rahatlayacaklardır ama daha zaman var.

Güldağ: Parite tarafı nasıl etkilenir?

Ağaoğlu: Çin’le rekabette bizim yaşayacağımız problemi Avrupa daha da fazla yaşayacak. Parite 1,03’ün altına inmiş durumda, bir an 1'e l gelsin de ne olacaksa olsun denilecek bir seviyedeyiz.

Güldağ: Gelecek mi parite 1'in altına...

Ağaoğlu: Her hâlükârda 1’e geleceğiz ama beklentim 0,93-0,95'lere kadar gidecek bir Euro hareketi. Çünkü Avrupa tarafının işi bizden de zor. Bizde eninde sonunda dinamik bir toplum yapısı var. Suriye'de işlerimizi iyi yönetirsek, bunun mutlaka bir "barış primi" olacaktır. Euro'nun zayıfladığı, Çin'den rekabet baskılarının arttığı bir ortamda kurları mutlaka dengelemek gerekecek. Aksi takdirde üretim yeteneklerimizi Çin'e teslim ederiz.

Bakan Kacır: Türkiye için değil dünya için yapacak daha çok işimiz varGündem

Trump, Meloni ile görüştü: Harika bir kadınla birlikteyim, Avrupa'yı kasıp kavuruyorDünya