Gençlerin portföyü 3 milyar doları aştı, borsada genç payı rekor kırdı

Emircan YAMAN

Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre Borsa İstanbul’da 15-29 yaş arası pay bakiyeli genç yatırımcı sayısı Eylül 2023’te yalnızca bir ayda 600 bin kişiden fazla artarak 2,2 milyon kişi düzeyine ulaştı. Bu dönemde genç yatırımcıların elinde bulundurduğu portföy değeri hem TL hem de dolar bazında zirveye ulaşırken, genç yatırımcı başına düşen yaklaşık portföy değeriyse nispeten daha düşük bakiyeli yatırım gerektiren halka arzların da etkisiyle son bir yıllık dönemde azalış gösterdi.

Bir ayda 600 bin, bir yılda 1,8 milyon kişi arttı

MKK tarafından yayımlanan veri setine göre Borsa İstanbul’da pay bakiyeli genç yatırımcı sayısı Eylül 2023 itibarıyla 2 milyon 226 bin 127 kişi düzeyine ulaştı. Bu sayı, genç yatırımcı sayısındaki aylık artışın 626 bin 492 kişi, yıllık artışın ise 1 milyon 808 bin 666 kişi olduğuna işaret etti. Böylece son bir yıllık dönemde borsaya yeni gelen 5 milyon 104 bin yatırımcının yüzde 35’ten fazlasının, eylül ayında borsaya yeni gelen 1 milyon 517 bin yatırımcının ise yüzde 40’ına yakınının gençlerden oluşuyor olduğu da görüldü.

Genç yatırımcı sayısındaki artış hızı, diğer tüm yaş gruplarındaki artış hızını da geride bırakarak borsadaki ‘gençleşmenin’ adeta dolu dizgin sürdüğünü de gözler önüne serdi. Öyle ki; 15-29 yaş arası genç yatırımcıların toplam yatırımcılar içindeki payı son bir aylık dönemde 3 puan, son 1 yıllık dönemdeyse 13 puan artışla yüzde 28,68’e ulaşarak yeni bir rekora imza attı.

Son on yıllık döneme bakıldığında ise genç yatırımcı sayısının 2 milyon 172 bin kişi fazlalaştığı, borsadaki genç yatırımcıların toplam yatırımcılara oranının ise toplamda 23 puandan fazla arttığı görüldü. 2013 yılının eylül ayında borsada genç olarak sınıflandırılan 15-29 yaş arası yatırımcı sayısı 53 bin 389 kişiyken, genç yatırımcıların toplam yatırımcılara oranı ise yalnızca yüzde 4,86 düzeyindeydi.

Portföy değeri 85 milyar TL’yi aştı

Genç yatırımcıların portföy değeri de her geçen ay daha da büyüyerek gelişim gösterdi. MKK verilerine göre 15-29 yaş arası yatırımcıların portföy değeri son 1 aylık dönemde yüzde 13,9, son 1 yıllık dönemde ise yüzde 307,4 artarak 85 milyar 127 milyon TL düzeyine ulaştı. Bu artış oranları son yıllarda genç portföyündeki en hızlı artışlardan birine işaret etmekle birlikte, gençlerin elinde bulundurduğu portföy değerini hem TL hem de dolar bazında tarihinin en yüksek seviyesine taşıdı.

Bu noktada 15-29 yaş arası yatırımcının portföy değerine dolar bazında bakıldığında ise portföy değerinin eylül ayında 3 milyar 105 milyon dolar düzeyine ulaşarak bu alanda bir rekor daha kırdığı görüldü. Gençlerin elinde bulundurduğu portföy değeri Eylül 2022’de 1 milyar 126 milyon, Ağustos 2023’te ise 2 milyar 815 milyon dolar seviyesindeydi. Dolayısıyla portföy değerindeki dolar bazında artış, son bir aylık dönemde yüzde 10,3, son bir yıllık dönemde ise yüzde 175,5 seviyesinde gerçekleşti.

Genç yatırımcıların tuttuğu portföy değerinin, gerçek kişiler tarafından tutulan toplam portföy değeri içindeki payı ise yüzde 5,10’a yükselerek tarihinde ilk kez yüzde 5 seviyesini aştı. Bu oran 2016 Mart’ta yüzde 2 ile tarihinin en düşük seviyesini görmüş olmakla birlikte, bu alanda bir önceki en yüksek seviye de yüzde 4,93’le Ağustos 2023’te kaydedilmişti.

Kişi başına portföy değeri gün geçtikçe azalıyor

Kişi başına düşen portföy değeri tarafına bakıldığındaysa bambaşka bir tablo ortaya çıktı. MKK verileri baz alınarak yapılan hesaplamaya göre 15-29 yaş arası pay bakiyeli yatırımcıların kişi başına düşen yaklaşık portföy değeri Eylül 2022’de 50 bin 47 TL seviyesindeyken, Ağustos 2023’te 46 bin 681 TL’ye, Eylül 2023’te ise 38 bin 239 TL’ye geriledi. Bu veri, genç yatırımcı başına düşen yaklaşık portföy değerinin son bir aylık dönemde yüzde 18, son bir yıllık dönemde ise yüzde 23,5 azaldığını da gözler önüne serdi.

Bunun yanı sıra tüm yaş gruplarından pay bakiyeli yatırımcıların kişi başına düşen yaklaşık portföy değeri son bir yıllık dönemde yüzde 5 artarken, son bir aylık dönemde ise yüzde 11,4 azalarak 214 bin 938 TL seviyesine geriledi. Son bir aylık dönemde yaşanan düşüşte ise 1 milyon 527 bin 140 kişi olarak hesaplanan yeni yatırımcıların 1 milyon 509 bin 871’inin 0-5000 TL arası portföye sahip yatırımcılardan oluşması etkili oldu.

Bu veriler, genç yatırımcının diğer yaş gruplarına nazaran daha küçük bakiyelerle, fakat daha sık borsaya girdiği şeklinde yorumlanabilir. Bu verilerden ayrıca, özellikle son dönemde sayıları oldukça fazla artan, nispeten küçük bakiyeli yatırımlar gerektiren ve ilk işlem gününden itibaren tavan-tavan giden son halka arzların gençleri borsaya yönelttiği sonucu da çıkarılabilir. Fakat son bir aylık dönemde kişi başına portföy değerinin topyekün bir düşüşe konu olması, halka arzların yalnızca gençleri değil, tüm yaş gruplarından yatırımcıları borsaya yönelttiği sonucunu da verir. Özellikle 0-5000 TL arası portföy değerine sahip yatırımcıların yeni pay bakiyeli yatırımcıların neredeyse tamamını oluşturması, tavan-tavan giden halka arzların Borsa İstanbul’a etkisi üzerine en önemli örneklerden bir tanesidir.