F1’de taahhüt var mecburiyet yok

Merve YİĞİTCAN

Formula 1 pistinin ihalesi için geri sayım başladı. İhale şartnamesindeki “yarış yapılmadığında tazminat ödeme” hükmünün caydırıcı görünse de yarışları garantilemediği belirtiliyor. Şartnameye göre ihaleyi kazanan yarış düzenlemeden her yıl tazminat ödeyerek başta AVM olmak üzere tüm tesisleri işletebilecek.

Yarış tutkunlarının merakla beklediği Formula 1 pisti ihalesi için nefesler tutuldu. 2 Nisan’da gerçekleşecek ihaleye şu anda Intercity ve Green Holding’in gireceği kesinleşirken, en az bir şirketin daha hazırlık yaptığı öğrenildi. İstanbul Vakıflar 2. Bölge Müdürlüğünce ihaleye çıkarılan ve 30 yıllığına kiralanacak olan Tuzla’daki İstanbul Park’ın yer aldığı taşınmazın tahmin edilen bedeli 117,8 milyon dolar. İhaleyi kazanan firma sadece Formula 1 pistini kiralamayacak, aynı zamanda taşınmazın yer aldığı alana alışveriş merkezi, macera park, otomobil müzesi ve eğlence merkezi de yapacak. İhale şartnamesine göre kazanan firmanın 1 ay içinde Formula 1’i Türkiye’ye getireceğine ilişkin organizasyon yetkilileriyle yaptığı protokolü idareye sunması gerekiyor.

"Tazminat caydırıcı değil"

Peki ihaleyi kazanan firma Formula 1 yetkilileriyle yaptığı protokolü idareye verdi, ancak yarış yapılmadı, o zaman ne olacak? İşte burada soru işaretleri oluşuyor. Zira ihale şartnamesine göre, yüklenici firma ‘2026 yılı dahil’ yarışın yapılmadığı her yıl için, idareye anlaşma bedelinin yüzde 25’ini tazminat olarak ödeyecek. İlk bakışta caydırıcı gibi görünse de aslında ilgili madde yüklenici firmaya 30 yıl boyunca her yıl tazminat ödeyerek bir kez bile Formula 1’i düzenlememe imkanı veriyor. İş ve spor çevreleri, bu nedenle Formula 1 konusunda daha caydırıcı şartların olması gerektiğini, belli sayıda Formula 1 yarışı koşulmadığı takdirde anlaşmanın feshedilmesi gerektiğini dile getiriyor.

Pazarlık masası kızışacak

Şu anda Formula 1’in tüm hakları Liberty Media Corporation’da. İhaleyi alan firmanın Amerikalı şirketle İstanbul’u yarış takvimine sokmak için masaya oturması gerekiyor. Edinilen bilgiye göre, İstanbul’un Formula 1 takvimine girmesi için pazarlık masasında 1 yıl için 35 ila 45 milyon Euro arası bütçeler konuşuluyor. Bu rakamlar sadece yarışın bir yıllık bedeli için Liberty Media’ya ödenecek tutar. Bir yarışın düzenlenmesi için gereken operasyon maliyetinin ise yıllık yaklaşık 7-8 milyon Euro olduğu belirtiliyor.

Şu ana kadar iki şirket ihaleye katılacağını açıklarken, bir şirketin daha hazırlık yaptığı gelen bilgiler arasında… EKONOMİ’ye konuşan Intercity Yönetim Kurulu Başkanı Vural Ak, “Teminat mektubumuzu verdik, hazırız, ihaleye giriyoruz” dedi. İhaleye gireceği kesinleşen diğer şirket ise Green Holding… Green Holding yönetim kurulu üyelerinden basına yapılan açıklamada, “Green İstanbul Park” adı verilen projeye 250 milyon dolarlık yatırım yapılacağı ve 30 yıl boyunca işletmeye talip oldukları duyuruldu.

Adrese teslim ihale iddiası

Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü, İstanbul Vakıflar 2. Bölge Müdürlüğü İstanbul Park’ın yer aldığı taşınmazı şubat ayında ihaleye çıkardı. Ancak ihale şartnamesindeki bazı maddeler kafa karışıklığına yol açmış, tartışma yaratan hükümleri 14 Şubat’ta EKONOMİ gazetesi gündeme taşımıştı. Zira şartnameyle, ihaleyi kazana firmaya bir ay içinde “Formula 1 ile protokol imzalama zorunluluğu” getirilirken, bu koşulun yerine getirilmemesi halinde ise, sözleşmenin iptali öngörülüyor. EKONOMİ’nin ilgili haberinde yer alan kaynaklar, bir ay içinde böyle bir anlaşmanın yapılamayacağına işaret ederek, söz konusu hükmün, “adrese teslim ihale” şüphelerine yol açtığını belirtmişti.

Intercity ile TOSFED arasında karşılıklı suçlamalar

Sözleşme gereği FİYAŞ’ın dolayısıyla da alt kiracısı Intercity’nin pisti kullanım hakkı 18 Temmuz 2023’te dolarken, FİYAŞ 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla taşınmazın tahliye sürecine kadar olan kullanım bedelini de ödeyerek boş bir şekilde teslim edeceğini idareye bildirmişti. Sözleşme tarihinin sonları yaklaşılırken geçen yıl, Türkiye Otomobil Sporları Federasyonu (TOSFED) Başkanı Eren Üçlertoprağı ile Başkan Vekili Nisa Ersoy basın mensuplarıyla bir araya gelerek, Intercity’nin pisti gerektiği gibi kullanmadığını iddia etmiş, sonunda da pistin yönetimine talip olduklarını dile getirmişti. Intercity’nin sahibi Vural Ak da şirketini ‘işgalci’ olarak suçlayan TOSFED’in iddialarına, aynı sertlikte karşılık vermiş, yaptığı açıklamada da TOSFED yönetimini, “akraba ilişkilerini kullanarak tesise çökme girişimlerinde bulunmakla” itham etmişti.

İhale öncesi gerginlik

İhale şartnamesiyle ilgili tartışmalar devam ederken, mart ayı başında Uluslararası Otomobil Federasyonu (FIA) Başkanı Mohammed Ben Sulayem, TOSFED Başkanı Eren Üçlertoprağı ve Ak Parti Marmaris Belediye Başkan Adayı olan TOSFED Onursal Başkanı Serkan Yazıcı’nın ev sahipliğinde Türkiye’ye gelerek Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir görüşme gerçekleşmişti. Görüşmede Formula 1’in Türkiye’de düzenlenmesi konusunun da gündeme geldiği açıklanmıştı. Birkaç gün sonra İTO Başkanı Şekib Avdagiç’in “Poz vermekle Formula 1’i getiremezsiniz” şeklindeki açıklamasına TOSFED de “Otomobil sporlarının dünyadaki yönetim şeklinden haberdar değil” yanıtını vermişti. Ardından Avdagiç, 2005 yılından bu yana 9 kez Formula 1’i Türkiye’ye getiren ekibin parçası olduğunu hatırlatarak, “Birileri yarışları tribünden izlerken, İstanbul Park’ı kuran bizdik” şeklinde açıklamalarda bulunmuştu.

İlk yılın aylık inşaat süresi kirası 272 bin dolar

2 Nisan’da gerçekleşecek ihalenin şartnamesine göre, 30 yıllığına kiralanacak taşınmazın tahmin edilen bedeli 117,8 milyon dolar olurken, ilk yılın aylık inşaat süresi kirası 272 bin dolar olacak, daha sonraki her yıl belirlenen ilk inşaat süresi kira bedeline yüzde 1,5 artış yapılacak. Taşınmazın 4. yılının başlangıç kirası ise 506 bin dolar olarak şartnamede yer alırken, 5. yıldan sözleşme süresinin sonuna kadar her yıl belirlenen ilk işletme kira bedeline yüzde 1,5 artış yapılacak. Şartnamede, taşınmazın üzerinde halihazırda bulunan Formula 1 pistine ilaveten, alışveriş merkezi, macera park, otomobil müzesi ve eğlence merkezi yaptırma koşulu da yer alıyor.

Seyirci sayıları F1’i memnun etmiyor

Takvim maliyeti dışında Formula 1 için Türkiye’nin en büyük handikabı, Formula 1 seyirci sayısının takvimdeki diğer ülkeler kadar yüksek olmaması… İddialar Formula 1 yetkililerinin Türkiye’de günlük seyirci sayılarının düşük olması nedeniyle İstanbul’a çok sıcak bakmadığı şeklinde…