Evlenip çocuk sahibi olmanın maliyeti ne kadar?

2025'in "Aile Yılı" ilan edilmesine rağmen evlenmek de çocuk sahibi olmak da her geçen yıl daha pahalı hale geliyor. Yükselen enflasyon, artan kira ve okul giderleri, kadınların istihdamdan uzaklaşması gibi faktörler, gençlerin aile kurma kararlarını erteliyor. Nüfus artışı yerini azalmaya bırakırken, çocuk sahibi olmak lükse dönüşüyor.

YAYINLAMA
GÜNCELLEME
Evlenip çocuk sahibi olmanın maliyeti ne kadar?

ÖZDER ŞEYDA UYANIK

2025 yılı Türkiye’de "Aile Yılı" ilan edilirken, son yıllarda Türkiye’nin doğurganlık oranı da nüfusta artış oluşturmayacak şekilde değişince gündemde de bir yandan gençlerin evlenmek istememesi ve evlenenlerin de çocuk sahibi olmaya sıcak bakmaması konuları öne çıktı.

Türkiye’de evlenme hızı hızla gerilerken, boşanma hızı da yükselişte.

TÜİK verilerine göre, toplam doğurganlık hızı, 2001 yılında 2,38 çocuk olurken 2023 yılında 1,51 çocuk olarak gerçekleşti. Yani, bir kadının doğurgan olduğu dönem boyunca doğurabileceği ortalama çocuk sayısı 2023 yılında 1,51 oldu. Bu durum, doğurganlığın nüfusun yenilenme düzeyi olan 2,10'un altında kaldığını gösterdi.

Türkiye'nin nüfus piramitlerine (nüfusun yaş ve cinsiyet yapısında meydana gelen değişimi gösteren grafikler) bakıldığında, 2007 ve 2024 yılı karşılaştırmasında, doğurganlık ve ölümlülük hızlarındaki azalmaya bağlı olarak, yaşlı nüfusun arttığı ve ortanca yaşın yükseldiği görülüyor.

TÜİK’in nüfus projeksiyonlarına göre de 2080 yılı sonrası bu verilerle Türkiye’nin nüfusunda azalma olacağı bu azalmada da yaşlı nüfusun oransal olarak artacağı da görülüyor.

Evlenmenin artan maliyeti

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) bağlı İstanbul Planlama Ajansı (İPA), “İstanbul’da Evlilik Maliyeti 2024” araştırmasına göre, 2024 yılında yeni bir ev kurmanın ve salonda düğün yapmanın toplam maliyeti 2023 yılına göre yüzde 69,4, düğün salonu kiralama masraflarının yüzde 106,8, kiralık ev tutma maliyeti kira, depozito, emlak komisyon ücreti dahil olmak üzere yüzde 52,1 ve çeyiz alışverişinin maliyeti de yüzde 68,7 arttı.

İPA hesaplamasına göre, 2024 yılında İstanbul’da evlenmenin ortalama maliyeti 600 bin TL oldu. 

Ev almak ya da kiralamak

Türkiye’de ev fiyatları son 10 yılda TCMB verilerine göre, yüzde 1861 oranında arttı.

Konut birim fiyatı 2015 yılı ilk çeyreğinde 1.924 TL olurken, 2025 yılı ilk çeyreğinde 37 bin 740,2 TL’ye çıktı.

Kiralarda da TÜİK’e göre TÜFE endeksindeki “Gerçek Kira” artışı 2015 Mart’tan 2025 Mart’a yüzde 1.297 oranında olurken, sahibinden Emlak Endeksi’nde İstanbul’da ortalama kiranın 29 bin 353 TL olduğu görülüyor. 1+1 bir evin kirası bu ortalamada 23 bin 600 TL olurken, 3+1 bir evin kirası ise 35 bin 328 TL oluyor.

Bebek bakımı

TÜİK’in 2022 Nisan’dan bu yana yayınlamadığı madde sepeti listesindeki son fiyatlarla güncel fiyatlar karşılaştırıldığında da bebek sahibi olmanın da maliyet açısından oldukça yükseldiği görülüyor.

Doğum ücretlerinde normal doğum 2022 Nisan’da 4.509,55 TL olurken, günümüzde (2025 Nisan) bu fiyatların geniş bir aralıkta değiştiği bilinirken, yaklaşık 50 bin TL’den başladığı da görülüyor.

Bebeğin doğumunun ardından 2 ayın sonunda annenin çalışması gerekmesi halinde o dönemde bakıcı ücretlerinin ortalama 20 ila 35 bin TL arasında değiştiği, 3 yaşın ardından anaokulu ücretlerinin de aylık 10 bin TL’den başladığı verilen eğitime, bölgeye göre de değiştiği biliniyor. Nisan 2022’de TÜİK’in madde sepetinde “Kreş ve Gündüz Bakım Evleri” ücretinin 1.851 TL olduğu da dikkat çekiyor.

Son olarak bebek bezi gibi temel bir ihtiyacın Nisan 2022’de 1,67 TL Nisan 2025’te güncel fiyatlara göre ise tanesinin en düşük 2,06 TL’ye satıldığı görülüyor.

Çocuk sahibi olmak

Tüm bu masrafların ardından okul dönemine gelen bir çocuğun özel okula gitmesi halinde 2022 Nisan’da 35 bin 958 TL olan “Özel İlköğretim Ücreti” TÜFE endeksine göre yüzde 324 oranında artışla günümüzde 152 bin 461,92 TL olarak hesaplanıyor. Bu fiyata İstanbul’da okul bulmak zor olurken, çocuğunu devlet okuluna göndermek de seçeneklerin içinde yer alıyor. Ancak orada da mesai saatleri sıkıntısı yaşanırken, genel olarak devlet okullarındaki eğitim saatleri çalışan bir annenin yardım almasını ya da işten feragat etmesini gerektiriyor.

TÜİK TÜFE 2025 Mart verilerine göre, çocuk giyimde son 1 yılda yüzde 13 artış olurken, bebek giyimdeyse yüzde 9 gerileme de dikkat çekiyor. Aynı dönemde enflasyon yüzde 38,01, gıda fiyatlarındaki artış yüzde 37 oluyor.

Türk-İş’in hesaplamalarına göre, 4-6 yaş grubu çocuk aylık gıda harcaması Mart 2024’te 2 bin 679,26 TL olurken, Mart 2025’te 3 bin 771,81 TL’ye, 15–19 yaş grubu aylık çocuk gıda harcaması da aynı dönemde sırasıyla 4 bin 982,99 TL’den 6 bin 978,88 TL’ye çıkıyor.

Çocuk yoksulluğu

TÜİK 2024 İstatistiklerle Çocuk çalışmasına göre, Türkiye’de çocukların yüzde 23,1’i “maddi yoksunluk nedeniyle” günde en az bir kez et, tavuk veya balık içeren yemek yiyemezken, 10 çocuktan biri de günde en az bir kez taze meyve ve sebze tüketemiyor. 100 çocuktan 11’inin evinde “maddi yoksunluk nedeniyle” ders çalışılabilecek veya ödev yapılabilecek uygun yer bulunmuyor.

Çocuk sahibi olurken kadın

TÜİK İstatistiklerle Kadın 2024 verilerine göre, hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki kadın istihdam oranı yüzde 27,1 olurken, bu oran erkeklerde yüzde 90,1 oluyor.

Boşanma İstatistiklerine göre 2024 yılında kesinleşen boşanma davaları sonucu çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği görülüyor. Annenin velayetine verilen çocuk oranı %74,4 iken babanın velayetine verilen çocuk oranı ise %25,6 oluyor.

OECD’nin ücretsiz işler olarak sınıflandırdığı işlerde, TÜİK 2024 Kadın İstatistiklerinin içinde yer alan 2015 raporuna göre, çocuk bakımında kadınlar evde yüzde 94,4, erkekler yüzde 2,3 yer alırken, yemek yapma yüzde 85,4, çamaşır yıkama da yüzde 85,6 oranında kadının işi oluyor.

Son yıllarda artan maliyetlerin aile kurmayı, kurulan ailede çocuk sahibi olmayı ya da birden çok çocuk sahibi olmayı zorlaştırdığı veriler ışığında görülüyor. İstihdamda yer alsın almasın kadınların da “parasız” çalıştıkları ev işleri ve aile bakımında yoğunlukla yer alması aileye ve çocuğa bakış açısını dönüştürüyor. Nüfus politikalarının kadınları hayata dahil ederek, alım gücünü yükselterek, eğitim tarafında da iyileştirmelerle daha sürdürülebilir olacağı anlaşılıyor.

Henüz bu içeriğe yorum yapılmamış.
İlk yorum yapan olmak ister misiniz?
Yorum yapmak için tıklayınız
Ekonomi