Enflasyon, şubatta sürpriz yaptı

Şebnem TURHAN

Enflasyon şubatta yüzde 0.7 civarında olan beklentilerin neredeyse yarısı kadar yani yüzde 0.35 arttı. 2019 haziranından beri gözlenen en düşük aylık artışa ulaşıldı. Ve yıllık enflasyon da yüzde 12.7 civarındaki beklentilerden çok daha düşük olarak yüzde 12.37’ye yükseldi.

Yıllık enflasyonun 6 ayın zirvesinde çıksa da beklentilerin çok altında kalmasının nedeni gıda enflasyonu. Gıda fiyatlarında yüzde 3 civarında artış beklenirken, gerçekleşme yüzde 2.33'te kaldı. Gıdada enflasyonun artışını dizginleyen ürün ise yüzde 11’lik fiyat düşüşüyle domates oldu.

Merkez Bankası’nın 19 Mart’taki Para Politikası Kurulu toplantısında en az 25 baz puanlık faiz indirimi beklentileri de güçlendi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) şubat ayı enflasyon verilerini açıkladı. Artış hızının yavaşladığı gözlenen enflasyonda gıdadaki sınırlı artış, giyimde indirim sezonunun hızlanması, koronavirüs etkisiyle benzin ve motorindeki indirimler etkili oldu.

Dana ve tavuk eti fiyatlarında artış

Gıdada, yüzde 2.33’lük artışın genel enflasyon verisine etkisi 0.54 puan oldu. Dana ve tavuk etinde yüzde 2.5 ve yüzde 4.9 artış, mevsim sebze ve meyvelerinde limon, kabak, ıspanak, portakal gibi yüzde 15 ve hatta yüzde 44 seviyelerindeki yükselişler gıda grubunda enflasyonu tetikledi. Ancak ağırlığı yüzde 0.66 seviyesinde olan domates fiyatlarında yüzde 11’in üzerindeki fiyat kaybı gıda enflasyonunun daha fazla yükselişini engelledi. Bu durum da enflasyonun beklentilerin altında gelmesini sağlayan en büyük neden oldu. Martta gıda enflasyonunda sınırlı yükseliş devam edecek ancak nisandan itibaren yeni ürünlerin tezgahlara inmesiyle gıda grubu genel enflasyonu düşürücü etki yapmaya başlayacak.

Giyim ve ayakkabıda kış indirimlerinin son ayı şubatta yüzde 4.83’lük düşüş genel enflasyonu 0.31 puan geriletti. Ancak marttan itibaren yeni sezon ürünleri gelecek ve böylece giyim ve ayakkabı grubu artık enflasyonu yükseltici etki yapacak. Giyim ve ayakkabı grubunda özellikle mont, kaban, kazak gibi kışlık ürünlerde çift haneli fiyat düşüşleri enflasyonu geriletti. Konut grubunda elektrik, doğalgaz zammı olmayınca artış yüzde 0.48’de kaldı ve enflasyona etkisi sadece 0.07 puan oldu.

Vergi indirimlerinin sürdüğü ev eşyası grubunda çok ama çok sınırlı bir enflasyon düşüşü oldu. Yüzde 0.08’lik düşüşün genel enflasyona etkisi 0.01 puanla yok denecek kadar az. Sağlıkta ilaç fiyatlarında yükseliş etkili. Kamunun her yıl güncellediği Euro fiyatına göre ilaç zamlanıyor. İlaçta zam yüzde 3.63, sağlık grubunda artış ise yüzde 2.03. Bu grubun genel enflasyona etkisi ise 0.06 puan.

Ulaştırma zamları etkili olmadı

Ulaştırma grubunda benzin ve motorinde koronavirüs etkisiyle gerileyen petrol fiyatlarından kaynaklı indirimler etkili. Ulaştırma grubunda yüzde 0.38 düşüş genel enflasyonu 0.06 puan düşürdü. Ulaştırma grubunda belediye otobüslerine, vapur fiyatlarına yüksek zamlar yapılmasına rağmen ağırlıkları düşük olduğu için enflasyona etkisi olamadı.

Eğlence ve kültür grubunda düşüş de yurtdışı turların fiyatlarındaki yüzde 5.6’lık düşüşle ilgili. Koronavirüs etkisi seyahatleri sınırlayınca fiyatlarda düşüş gözlendi.

Lokanta ve otellerde hazır yemek ve kebap fiyatlarındaki zamlar etkili. Çeşitli mal ve hizmetlerde şubat ayı boyunca rekor üstüne rekor kıran altın fiyatlarında yüzde 4.46’lık artış enflasyonu yükseltti.

Yurtiçi üretici enflasyonu da (Yİ-ÜFE) bir önceki aya göre yüzde 0.48 artarak yüzde 9.26’ya yükselti.

Çekirdek enflasyonda yön çift haneye doğru

Merkez Bankası’nın para politikası için takip ettiği C çekirdek enflasyonu şubatta aylık 0.18 düşse de yıllık yüzde 9.97’ye yükseldi. Çift haneli seviyelere yakın bir artış kaydeden C çekirdek enflasyonunu TÜİK, enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın fiyatlarındaki değişimler hariç olarak hesaplıyor. Analistler, çift haneye yönelişin fiyatlama davranışların da yaşanan bozulmayı bir miktar öne çıkarırken, çekirdek göstergenin gelecek aylarda da yukarı yöndeki eğilimini koruyup korumayacağının Merkez Bankası kararları açısından önemli olacağı beklentisinde.