Enerji savaşlarının kazananı ABD olabilir
Kısa vadede artan enerji fiyatları Rusya’yı enerji savaşlarının kazananı gibi gösterse de, AB’nin Rus doğalgaz ve petrolünden bağımsızlaşmasıyla birlikte AB’ye enerji ihracatını artırmakta olan ABD uzun vadede bu savaşların kazananı olabilir.
Hilal SARI
Rusya son bir yılda yüzde 35-40 artan petrol fiyatları ve 10 katına yükselen Avrupa gösterge doğalgaz fiyatı nedeniyle şimdiye kadar enerji cephesinde savaşın kazananı gibi duruyor. Ancak işler önce Avrupa'nın alternatif kaynaklara yönlenmesi, ardından yeşile geçiş hedefleri doğrultusunda başta Rusya menşeli olmak üzere tüm fosil kaynaklardan bağımsızlaşılmasıyla değişebilir. Ukrayna Savaşı’yla birlikte AB’yle safları sıklaştıran ve özellikle bölgeye sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatını artırmakta olan ABD, bazı uzmanlara göre tüm dünyada geçim krizlerine neden enerji savaşlarının uzun vadeli kazananı olabilir. The Economist’te 15 yıl çalışan ve 2006 yılından bu yana Financial Times’ın dış politika köşe yazarlarından biri olan Gideon Rachman, “Enerji savaşlarının gerçek kazananı ABD olabilir” başlıklı makalesinde Rusya’nın kısa vadede Batı’yı enerji pazarındaki hakimiyetiyle sıkıştırabileceğini ancak bir enerji süpergücü olarak konumunun uzun vadede ciddi şekilde zayıflayacağını söylüyor.
“AB’de geniş tabanlı bir resesyondan kaçış yok”
Avrupa Birliği’nin özellikle korkulan 2022 kışında derin ve uzun bir resesyondan kaçınabileceği görüşlerini dile getiren başka bir FT yazarı Chris Giles ise şu anda seferberlik düzeyinde alınan tasarruf önlemlerinin, enerji faturalarına verilen desteklerin resesyonun düzeyini hafifleteceği görüşünü dile getiriyor. “Avrupa’da geniş tabanlı bir resesyondan kaçmanın yolu yok” diyen Giles, gaz akışını ve petrol sevkiyatını tamamen kesmenin Rusya’nın son ekonomik kartı olacağını belirterek Kuzey Akım 1’in yüzde 20 kapasitesinin tamamen sıfırlanmasının Macaristan, Slovakya, Çekya, İtalya ve Almanya başta olmak üzere birçok AB ekonomisinde GSYH’lerde ciddi kayıplar getireceğini belirtiyor.
ABD’nin İngiltere ve AB’ye LNG ihracatı 3 katına çıktı
Bu durum ABD’li LNG üreticilerinin Avrupa Birliği’ne 2022’nin ilk dört ayındaki ihracatını geçen yıla göre yüzde 34 artırmasıyla sonuçlandı. ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA) tahminlerine göre ABD’nin ocak-nisan dönemindeki toplam LNG ihracatının yüzde 74’ü Avrupa’ya gitti. AB ve İngiltere’nin zor geçmesi beklenen kış ayları öncesinde stokları doldurmaya çalışması ABD’den LNG ithalatlarını üç katına çıkardı ve ABD’nin bu iki ülkenin LNG ithalatındaki aslan payı yüzde 26’ya yükseldi.
Ayrıca Saudi Aramco gibi petrol devleri artan fiyatlarla rekor kârlılıklar elde etse de, fosil yakıtlardan bağımsızlaşma adımları savaşın kazananını şimdiden ilan etmeyi zorlaştırıyor.
Brent ve WTI’da yükseliş kolay olmayacak
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA) ve Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) son bir hafta içinde petrol talebi artışına ilişkin kısa vadeli tahminlerini revize etti. Ancak revizyonlar petrol talebinde artışın çok da güçlü olmayabileceğine işaret ediyor ve bu durum uzmanlara göre Brent ve WTI gösterge petrol fiyatlarında yükselişin çok da kolay olmayacağının habercisi olarak görülüyor. IEA üç kurum arasından tahminlerini yukarı yönlü revize eden tek kuruluş. IEA 2022 için petrol talebi artış tahminini 380 bin varil artırarak 2,1 milyon varil/gün düzeyine yükseltmişti. OPEC ise öngörüsünü 260 bin varil düşürerek 3,1 milyon varil/gün düzeyine indirdi. Ayrıca IEA öngörüleri küresel sıkılaşma döngüsü ve enflasyonla birlikte talep artışının 2. ve 3. çeyrekte yavaşlayacağını, 4. çeyrekte toplam talebin azalabileceğini öngörüyor. Brent geçen haftayı 98 dolar/varil düzeyinde, WTI ise 92 dolar/varil düzeyinin altında kapatmıştı.
Almanya gaz stoğunu hızlı doldurdu
Enerji savaşlarının ortasında kalan Euro Bölgesi’nin en büyük ekonomisi Almanya, Rus doğalgazından bağımsızlaşma amacıyla doğalgaz stoklarını yüzde 75 doluluk düzeyine getirme hedefine planladığı tarihten haftalar önce ulaştı. Avrupalı enerji operatörü GIE verilerine göre Almanya’da doğalgaz stokları cuma günü 23,3 milyar metreküplük yeraltı depolama kapasitesinde yüzde 75 doluluğa ulaştı. 2021 yılında Almanya toplam 100 milyar metreküp doğalgaz tüketmişti. Avrupa gösterge doğalgazı TTF’in fiyatı, Rusya’nın Ukrayna Savaşı sonrası yaptırımlara karşı AB’ye doğalgaz akışını misilleme olarak kullanmasıyla sadece 6 ayda iki katına çıkarak 200 euro/Mwh düzeyinin üzerine yükseldi. TTF 2021 Ocak ayında 20 Euro civarındaydı ve 1,5 yılda 10 katına çıkmış oldu.
