"Ekonomilerin %90'ı bu yıl büyümeyecek"

DÜNYA/İSTANBUL

Bu yıl koronavirüs nedeniyle online olarak gerçekleştirilen Forum İstanbul 2023 Konferanslarına katılan Dünya Bankası, Çin, Moğolistan ve Kore Direktörü Martin Raiser, “Bugün koronavirüs sürecinde Dünya Bankası olarak yeni bir programı dünyaya sunacağız. 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana en derin resesyonla karşı karşıyayız. Dünya ekonomilerinin yüzde 90’ı bu yıl büyüyemeyecekler” dedi.

Forum İstanbul 2023 Konferansları online ortamda gerçekleştirildi. ‘Değişimi Anla, Geleceği Tasarla’ ana teması ile başlayan konferansın ilk gününde Forum İstanbul Onursal Başkanı Yavuz Canevi’nin moderatörlüğünü yaptığı “Kilitlenen Dünyanın Kilidi Nasıl Açılacak?” oturumuna Dünya Bankası, Çin, Moğolistan ve Kore Direktörü Martin Raiser, Atlantik Konseyi Üyesi & IIF Eski Başkanı Hung Tran ve Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Politikaları Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Hakan Yurdakul katıldı.

Gayri safi milli hasılalarında da büyük düşüşler yaşanacağını belirten Raiser, “İşçi çıkarmalar gibi durumları gördüğümüz için, COVID – 19’la bu ortamda ödeme güçlüğü olan ülkeler iş ve işçi bulma pazarında sıkışmalar göreceğiz. Bütün ülkelerin farklı ihtiyaçları var” diye konuştu. 2020 yılındaki resesyonun kolay savuşturulamayacağını belirten Raiser, “Çin alması gereken sıkı önlemleri almada gecikti. İç talep Çin’de eski haline döndürülmüş durumda değil. Krizden önceki durumla karşılaştırıldığında Çin’in büyüme hızı yüzde 4-5 olacaktır” şeklinde konuştu. Kamu sağlığı açısından hızlı tepki veren ülkelerin iyi durumda olduğunu bildiren Raiser, “Kamu sağlığı açısından ilk tepkiyi vermeyen ülkeler önlemlere devam edecek. Bazı ülkelerde test kapasitesi düşükse sınırlamalar daha fazla olacaktır. Bu hastalığın doğasını ne kadar iy i anlarsak o kadar iyi önlemler alabiliriz” açıklamasında bulundu.

2020 yılında 16 milyon kişinin derin bir fakirliğe düşeceğine dikkat çeken Raiser, “Çin hızlı bir şekilde gelişirse bu gelişmekte olan ülkelerdeki pazarların çok daha sıkışması anlamına gelecek” değerlendirmesinde bulundu. G20’de borçların ertelenmesinin şart olacağını ifade eden Raiser, “IMF gibi yerlerin bu ülkelere destek vermesi şart olacaktır. Global ölçekteki değer zincirleri kırılmayacak. Global entegrasyon devam edecek” dedi. Online alıveriş hacimlerinde de tüm dünyada koronavirüs nedeniyle artış yaşandığını aktaran Raiser, “Pandemi ve iklim değişikliği de el ele gidiyor, ikisi de birbirini etkileyecektir. Gelişmiş ekonomilerin başı çekerek gelişmekte olan ekonomilere destek vermesi gerekecek” ifadesini kullandı. “Bölgeselleşme trendini göreceğiz ama Türkiye’nin AB ile ilişkisi çok büyük avantaj ve bu gerilemeyecektir” diyen Raiser, Türkiye’nin ticari partner olarak AB’deki etkinliğinin azalmayacağını da ekledi.

“Küresel ölçekte tedarik zincirinde kesilmeler olacak”

Bütün ülkelerin çok büyük desteklere ihtiyacı olduğunu belirten Atlantik Konseyi Üyesi & IIF Eski Başkanı Hung Tran, “Küresel ölçekte tedarik zincirinde kesilmeler olacak” dedi. Endüstrinin kapılarının açılması gerektiğini ve böylece virüs sonrası iyileşme meydana gelebileceğini dile getiren Tran, “ABD’de çok büyük bir finans düğümü olduğunu görüyoruz. Burada iyileşme çok yavaş olacaktır. Bu da küresel ekonominin iyileşmesini de yavaşlatacak” diye konuştu. Verimliliğin büyümesinin çok büyük düşüşler gösterdiğini aktaran Tran, “Buradan yaşlı nüfusla kamu borçlarının artacağını söyleyebiliriz. Stratejilerin gelişmesi için tek bir ülkeye yani Çin’e yüklenme olabilir. Sermayenin akışkanlığı konusunda sınırlamalarla karışılacağız. ABD’deki mali politikalar başka ülkeler tarafında da izleniyor” değerlendirmesinde bulundu. “Geçtiğimiz 60 yıl içerisinde bütün dünyada zenginleşme görmüştük fakat buradaki eşitsizliğin de bizi nerelere getirdiğini gördük” diyen Tran, ülke içi ticaretin daha kapalı bir hale geleceğinin görülebileceğini belirtti. Çin’in ticari partnerlerinde çok büyük genişlemeye gittiğini dile getiren Tran şöyle devam etti: “Çin dünya ticaretinde daha büyük bir yüzdeye sahip olacak. AB’nin ise en çok Çin ve ABD ile ilişkisi var. Dünya ticaretinde de üçlü gruplar göreceğiz. Bunlar ticari hacmini artırma yoluna gidecek. Böylece emtia kendisine ihtiyaç olan yerlere daha kolay ulaşabilecek. AB’de ise daha düzenleyici tedbirler alındığını görüyoruz. AB tek bir ülke gibi hareket ediyor ve diğer ülkelere karşı duvarlar koyarak kendini kapatmış durumda. COVID- 19’dan sonra global sistemin daha esnek hale geleceğini öngörüyorum. Global ekonominin büyümesinin düşük olacağını görüyorum.”

“İhracat ve sermaye yatırımları önem kazanacak”

Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Politikaları, Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Yurdakul, COVID-19 sürecinin öğrettiğinin; krizin aksaklık ya da sorundan kaynaklanmadığını, ancak salgının küresel ekonomideki aksaklıkları gösterdiğini söyledi. Paylaşımın ve yardımlaşmanın umulduğundan daha küçük olduğunun, Avrupa Birliği’nin tarihsel ilişkisi olan Kuzey Afrika gibi ülkelerin yanı sıra Birlik içerisindeki ülkelere dahi yardım edemediğinin görüldüğünü belirten Yurdakul; ülkelerin, bölgelerin ve insanların dünyada çok daha yalnız olduğunun COVID-19 krizi tarafından öğretildiğini söyledi. Esas sorunun gelişmekte olan ülkelerinin borç yükünden ziyade, hane halklarının ve işletmelerin borç yükleri olduğunu söyleyen Yurdakul, bu durumun gelişmiş ekonomilerde daha belirgin olduğunu vurguladı.

Çin ile ABD arasındaki ticaret savaşının derinleşeceğini öngördüğünü belirten Yurdakul, küresellik ya da çok merkezlilik yerine bölgesel yapıların ortaya çıkacağını ifade etti. Türkiye’nin avantaja sahip olduğunu belirten Yurdakul, “Özel sektörümüz açısından iç talepten ziyade ihracat ve sermaye yatırımları önem kazanacak. Doğrudan yatırımlar adına girişim sermayelerinin önemi artacak ve bu alana ilişkin düzenlemeler olacak. Çin’in kısmen kısa ya da orta vadede boşalttığı, boşaltacağı tedarik zincirindeki yerlerini tamamlayacak ülkeler arasında Türkiye yer alıyor” dedi.

“Hızlı bir dönüşümün içerisindeyiz"

Forum İstanbul Eş Başkanı Aclan Acar açılış konuşmasında Forum İstanbul’un 19 yıldır büyük bir başarıyla sürdüğünü belirtirken, Türkiye’nin 2023 yılı hedeflerine ulaştırmak için fikir üretme platformu konumunu güçlendirdiğinin altını çizdi. Bu yıl 20’ncisi düzenlenen Forum İstanbul’da değişimin ve dijitalleşmenin hayata etkilerinin öne çıktığını belirten Acar, Türkiye’nin mevcut konumundan daha ileriye taşımak için yapılabileceklerin bu yıl yine Forum İstanbul’un konusu olacağının altını çizerek şunları kaydetti: “Hızlı bir dönüşümün içerisindeyiz. Dijital sistemlerin üretim ve finansa etkilerini gördük, görmeye devam edeceğiz. 2023 ve sonrası için de önümüzdeki dönemlerde, rekabet ortamını hazırlamak ve fikir üretimine devam edeceğiz."